James was sharing the back seat of the car with enough shopping bags to keep a recycling factory busy for a week. Mum seemed content.
“I was telling James about your grandfather,” Dad said, steering around the tight corners of the underground carpark. “About how he made life tough for everybody.”
***
James đang ngồi ở hàng ghế sau xe ô tô cùng với số lượng túi hàng hóa đủ để nhà máy tái chế phải bận rộn trong suốt một tuần. Mẹ trông có vẻ rất vui.
“Anh vừa kể cho James nghe về ông em”, ba vừa nói vừa cua tay lái vòng theo những góc hẹp của bãi đậu xe dưới tầng hầm. “Về việc ông đã khiến cho cuộc sống của mọi người khó khăn như thế nào.”
***
“Really?” Mum said. “Why?”
Dad hesitated before replying. “Well… why not? Maybe there’s a lesson in it for him - about diligence.”
“What’s diligence?” James asked.
There was no reply. Mum and Dad seemed to be having a conversation that didn’t involve words.
***
“Thật à?”, mẹ nói. “Sao vậy anh?”
Ba ngập ngừng trước khi trả lời. “À... tại sao không? Có lẽ trong câu chuyện đó có một bài học tốt cho con - về tính cần cù.”
“Cần cù là gì ạ?”, James hỏi.
Không ai trả lời cậu. Mẹ và ba dường như đang có một cuộc đối thoại ngầm với nhau dù không nói thành tiếng.
Mum broke the silence. “There are things we could tell him about your family too - not everybody in your family has been so wonderfully diligent.”
Again, James spoke up. “What does diligent mean?”
“A diligent person keeps working at things,” Dad said. “He doesn’t give up. Diligence means not being lazy.”
***
Mẹ phá vỡ sự im lặng. “Có một số điều về gia đình của anh mà mình cũng có thể kể cho con nghe - không phải ai trong gia đình của anh cũng đều cần cù đến mức tuyệt vời cả đâu.”
Lần nữa, James lại hỏi to hơn: “Cần cù nghĩa là gì ạ?”.
“Một người cần cù sẽ cố gắng làm việc tới cùng”, ba nói. “Anh ta sẽ không bao giờ bỏ cuộc. Cần cù nghĩa là không lười biếng.”
At home, Dad announced he was going for a run. Without saying a word, James put on his socks and slipped on his sports shirt and shorts.
“I’m not making you tag along,” Dad said. “But if you want to, that’s great!”
***
Về đến nhà, ba nói ba sẽ ra ngoài chạy bộ. James không nói gì, cậu lặng lẽ mang tất và mặc vội quần áo thể thao.
“Ba không có ý định để con chạy theo đâu”, ba nói. “Nhưng nếu con muốn thế thì thật tuyệt vời!”
***
Keeping up with Dad was hard. James pushed himself until he felt he might vomit. Sweat dripped from his brow.
Finally, Dad stopped. “Nice work, James,” he puffed.
James couldn’t find enough air to reply.
***
Thật khó để chạy theo kịp ba. James ráng sức cho đến khi cậu có cảm tưởng như sắp nôn đến nơi. Mồ hôi chảy thành từng giọt trên trán cậu.
Cuối cùng, ba dừng bước. “Cừ lắm, James!”, ba nói hổn hển.
James hụt hơi đến nỗi không thể trả lời.
While Dad was stretching his leg muscles at a park bench, he spoke again.
“I know why you came with me,” he said.
James looked at Dad blankly.
“You’re trying to prove that you’re not lazy. That’s terrific. But do you know what? Jogging isn’t the point - it’s something I decided to do, for me. What’s important is that you work hard at the things you need to do. And every time you decide to do something, you need to make certain you give it your best shot. Does that make sense?”
James nodded. It did.
***
Trong lúc tập giãn cơ chân ở băng ghế công viên, ba lại nói tiếp.
“Ba biết tại sao con chạy cùng với ba”, ba nói.
James ngây người nhìn ba.
“Con đang cố chứng minh rằng con không lười biếng. Điều đó rất tuyệt! Nhưng con biết gì không? Chạy bộ không phải là mấu chốt vấn đề - đó chỉ là điều ba quyết định làm, cho chính bản thân ba. Điều quan trọng là con nỗ lực hoàn thành những việc con cần phải làm. Và mỗi lần con quyết định làm điều gì đó, con cần chắc chắn rằng con đã cố gắng hết sức. Con hiểu không?”
James gật đầu. Cậu đã hiểu.
“Not finishing the things you start can become a habit. That’s what your Mum and I are concerned about - we want you to develop a good attitude, that’s all.”
“So that I don’t spend all the family’s money, like Mum’s grandfather?”
Dad chuckled. “Hey, Mum might have done that herself today. Did you see all those shopping bags?”
***
“Không hoàn thành những công việc mình đã bắt đầu có thể sẽ tạo nên một thói quen xấu. Đó là điều mà mẹ con và ba quan tâm - ba mẹ muốn con phát huy thái độ tích cực, chỉ cần thế thôi!”
“Để con không tiêu hết tiền của gia đình mình, giống như ông của mẹ phải không ba?”
Ba mỉm cười. “Ái chà, hôm nay có vẻ Mẹ đã làm thế rồi, con ạ. Con thấy tất cả những cái túi xách mua sắm lúc nãy không?”
***
The air was thick and still as they crossed the road to walk back home.
“Dad?” James said. “Mum wasn’t happy that you told me that story about Grandpa’s dad, was she?”
“She’s just sensitive about it. If you’re smart, you won’t raise the subject yourself… ”
“But why?”
“It still hurts, James - she feels sorry for Grandpa and sad that he was missing from her life when she was a kid. She also knows that she can never repay him for all the sacrifices he made.”
***
Bầu không khí dày đặc tận đến khi hai cha con băng qua đường để về nhà.
“Ba ơi!”. James nói. “Hình như mẹ không vui khi ba kể con nghe chuyện về ba của ông ngoại phải không ạ?”
“Mẹ chỉ nhạy cảm khi nhắc đến nó thôi. Nếu con khéo léo thì đừng tự nêu ra vấn đề này nữa...”
“Nhưng vì sao vậy ạ?”
“Nó vẫn khiến mẹ đau lòng, James à. Mẹ con cảm thấy thương ông ngoại và buồn vì ông không thể ở bên mẹ nhiều khi mẹ còn là một đứa trẻ. Mẹ cũng biết rằng mẹ sẽ không bao giờ có thể làm gì để bù đắp cho tất cả sự hy sinh mà ông đã làm.”
***
“Thanks,” James said as they reached their door.
“For what?”
“For explaining. And don’t worry. I’m going to be extra diligous from now on.”
“Diligent,” Dad laughed. “The word is diligent.”
“Cảm ơn ba”, James nói khi hai cha con vừa tới cửa nhà.
“Về điều gì?”
“Vì đã giải thích cho con hiểu. Và ba mẹ đừng lo lắng nữa nhé! Từ giờ con sẽ cần...cần... hơn.”
“Cần cù”, ba bật cười. “Từ đó là cần cù.”