Câu đố là một thể loại văn học dân gian dùng nghệ thuật ẩn dụ đặc biệt để miêu tả, phản ánh đặc điểm của sự vật, những hiện tượng trong tự nhiên và đời sống xã hội nhằm thử tài suy đoán, kiểm tra sự hiểu biết và cũng là một môn giải trí thú vị và bổ ích.
Cuốn ‘’ Câu đố bổ ích và lý thú dành cho tuổi mẫu giáo và lớp 1, lớp 2’’ gồm khoảng 250 câu đố. Sách được chia làm 8 phần.
Phần một là câu đố về quê hương đất nước. Tuy các em nhỏ chưa biết chữ nhưng nhiều em đã được người lớn kể cho nghe những truyện truyền thuyết lịch sử như: Lạc Long Quân và Âu Cơ; Thánh Gióng; Sơn Tinh - Thủy Tinh… Nên khi giáo viên và phụ huynh nhắc lại sẽ gợi mở cho các em suy nghĩ để giải câu đố và qua đó làm cho các em bước đầu hiểu rõ nguồn gốc dân tộc và truyền thống anh hùng bất khuất của nhân dân ta suốt mấy ngàn năm lịch sử xây dựng và bảo vệ đất nước.
Phần hai, phần ba và phần bốn là những câu đố về hoa lá cây cỏ, về gia cầm muông thú, về đồ dùng, những đồ vật các em đã thấy hằng ngày hoặc xem trong tranh vẽ, truyền hình, phim ảnh. Khi gợi ý, giáo viên và phụ huynh nên tìm kiếm hoa lá, cây cỏ hoặc những vật dụng thực để các em quan sát. Nếu không có hiện vật thì cho các em xem tranh để suy nghĩ rồi trả lời câu đố.
Phần năm là câu đố về con người, phần sáu là câu đố về lĩnh vực vui chơi, giải trí. Giáo viên và phụ huynh có thể căn cứ vào lứa tuổi để hướng dẫn các em giải đố từ dễ đến khó. Cũng qua giải đố, giúp các em nâng cao hiểu biết, tu dưỡng đạo đức, rèn luyện tính cách (biết kính yêu ông, bà, cha, mẹ, thương người nghèo khổ, tật nguyền, lòng biết ơn đối với các anh hùng, liệt sĩ; thương binh; trang bị cho các em một số hiểu biết về luật giao thông; cách ứng xử đối với mọi người xung quanh và rèn luyện nếp sống văn minh thanh lịch).
Phần bảy là những câu đố về hiện tượng tự nhiên, gợi cho các em quan sát bầu trời, hình thể tự nhiên, điều gì khó thì giáo viên, phụ huynh có thể giải thích thêm để giúp các em suy đoán.
Phần tám là những câu đố về chữ nghĩa, con số và màu sắc. Đây là một vài kiến thức nhằm giúp các em bước đầu chuẩn bị đến trường, phù hợp với các cháu mẫu giáo lớn và học sinh lớp 1, lớp 2. Lứa tuổi này ham quan sát tìm hiểu, câu đố phần này khuyến khích óc sáng tạo, trí thông minh và ham học hỏi của các em.
Cuốn câu đố này có chú ý lồng việc giáo dục về nguồn gốc dân tộc, rèn luyện nhân cách, đạo đức, ý thức công dân… đối với lứa tuổi nhỏ giúp các em sớm nâng cao hiểu biết, quen dần với đời sống xã hội và rèn luyện để trở thành con ngoan trò giỏi và công dân tốt trong tương lai. Đây là cuốn sách câu đố nhằm giúp cô giáo và các vị phụ huynh tập cho các em làm quen với loại hình thơ câu đố để tăng thêm óc suy đoán thông minh, vui mà học trong lớp hay giờ chơi với chúng bạn hoặc anh chị em trong gia đình. Cuốn sách có nhiều loại thơ đố dễ học thuộc để các em có dịp làm quen với các thể thơ đố và đối đáp với nhau. Sách có thể không tránh khỏi còn những khiếm khuyết, kính mong các thầy cô giáo và các bậc phụ huynh đóng góp cho những ý kiến quý báu để lần tái bản sau sách được hoàn hảo hơn.
Tác giả TRẦN CƯỜNG