Đi bộ dọc Sông và Kênh đào

Chúng ta có mối quan hệ họ hàng thân thuộc một cách tự nhiên với nước – suy cho cùng thì cơ thể có tới hơn một nửa là nước – nên không có gì ngạc nhiên khi chúng ta cảm thấy như ở nhà và ở trong đúng môi trường của mình khi ta đi dọc một con sông hay kênh đào. Chúng là bạn đồng hành bên cạnh chúng ta, dặm này qua dặm khác. Chúng đem đến một cảm giác về sự thanh thản chánh niệm; bỗng nhiên chúng ta bắt đầu đi chậm hơn. Những tuyến đường của nước này có bầu không khí đặc trưng riêng và gìn giữ những động vật hoang dã riêng: Một chiều kích mới được thêm vào chuyến đi bộ chánh niệm khi chúng ta đủ may mắn để tìm thấy một lối mòn dọc sông hay một tuyến đường ven sông xưa cũ.

Kênh đào là một con đường độc đáo để đi qua một thành phố ồn ào và bận rộn. Xưa kia, những tuyến đường thủy này vốn là đường cao tốc của ngành công nghiệp nặng; các xà lan ngựa kéo di chuyển chậm chở đủ thứ từ than đá đến ngũ cốc, thép đến gỗ. Mặc dù bây giờ không còn được sử dụng nhiều cho ngành thương mại như hồi chúng mới được đào nữa, nhưng chúng vẫn len lỏi theo cách riêng qua các trung tâm đô thị, thường ẩn mình lặng lẽ đến bất ngờ. Để tìm ra một con kênh trong thành phố, chúng ta cần phải đi theo những lối kín đáo từ một cây cầu, hay đi bộ dọc theo một làn đường chưa bị che lấp bởi một khu công nghiệp, có thể là ở phía sau một siêu thị hay một bãi đỗ xe. Rồi đột nhiên, bạn thấy mình đang ở trên một lối đi ven con kênh yên tĩnh. Các loại cỏ dại và hoa hiếm khi thấy trên các tuyến đường phố lớn mọc đầy bên đường. Ngành công nghiệp tạo ra cách để tiêu khiển – những xà lan sặc sỡ, được trang trí bởi những chậu hoa, là những ngôi nhà nổi hoặc để cho thuê trong các kỳ nghỉ; những người câu cá ngồi yên lặng trong sự tĩnh mịch mê mải, những chiếc cần câu chờ đợi một cú giật; những con thiên nga lười biếng bơi trên mặt kênh yên ả; một con chim bói cá có thể lướt qua. Một chuyến đi bộ tuyệt vời nằm ở phía trước chúng ta, cho dù là rẽ trái hay rẽ phải.

MỘT TRẠNG THÁI TUÔN CHẢY

Con sông có một động lực khác: nó chảy. Và cùng với dòng chảy là các kiểu âm thanh khác nhau như lúc tiếng nước luồn qua các luống sậy, nhào lộn qua các tảng đá, hay lăn xối xả từ ghềnh đến thác nước. Nó liên tục hoạt động, luôn luôn di chuyển, trong khi vẫn là chính nó như cũ. Hình dáng của một con sông là cố định – chúng ta có thể theo dõi lộ trình của nó trên một cái bản đồ, ghi lại vị trí của các thác nước, theo dõi các đường cong và khúc cua của nó – và nó vẫn luôn luôn trong quá trình chảy trôi, thay đổi, chạy xuống biển hay một cái hồ.

Chính cái phẩm chất cố định, nhưng đồng thời lại chuyển động này, đã khiến Heraclitus, triết gia Hy Lạp thời kỳ đầu, quan sát thấy: “Bạn không thể tắm hai lần trên một dòng sông, bởi vì làn nước tươi mới luôn luôn chảy qua bạn.” Đây là khái niệm của ông, rằng mọi thứ đều ở trong trạng thái chảy trôi vĩnh viễn, chứ không phải là tĩnh lặng và bất biến. Điều này còn đi trước cả cái nhìn hiện đại của chúng ta về thế giới – cuộc sống của con người là một phần của quá trình năng động, phát triển. Thay đổi là điều tự nhiên.

TÌM KIẾM SỰ VĨNH CỬU

Đi bộ bên một con sông giúp chúng ta chấp nhận con người của mình, lưu tâm đến sự thật rằng thay đổi là một phần thiết yếu trong trải nghiệm của bản thân; cuộc sống là một dòng chảy và chúng ta là phàm nhân. Trong bài tập thở chánh niệm, bằng cách tập trung vào hơi thở vào và hơi thở ra, chúng ta học cách buông bỏ lo âu và phiền muộn, những gánh nặng từ trong quá khứ và chấp nhận những căng thẳng trong tương lai. Cuộc sống là ở đây và bây giờ. Cho nên, bằng cách nhận thức rõ về dòng sông, chúng ta có thể, trong yên tĩnh, tìm thấy điều gì đó vĩnh cửu về khoảnh khắc hiện tại, trong khi vẫn ý thức được những chuyển động róc rách của nước. Chúng ta cũng bước tiếp với cuộc sống của mình, chúng ta trưởng thành lên và già đi mỗi ngày, và chúng ta vẫn có thể tìm thấy một điểm tĩnh tại nơi trái tim của quá trình chảy trôi này, và thấy hạnh phúc.

William Wordsworth (1770-1850), nhà thơ người Anh vùng Lakeland, đã ghi lại suy ngẫm của ông về dòng chảy vĩnh cửu của một con suối Cumberland, “những gì đã, đang và sẽ tồn tại”, trong bài thơ Valedictory Sonnet to the River Duddon (Tạm dịch: Bản sonnet từ biệt dòng sông Duddon). Duddon là một trong những dòng sông yêu thích nhất của chính tôi – tôi đã học bơi trong dòng chảy của nó khi còn là trẻ con. Nó được nuôi dưỡng bởi các dòng suối chảy xuống từ các đầm lầy, từ các bãi lầy và đá, cây dương xỉ và cây thạch nam. Được tiếp thêm sức, nó lao xuống vùng Dunnerdale giữa những tảng đá lớn được mài nhẵn và tạo hình bởi các sông băng trong Kỷ Băng hà cuối cùng, rồi uốn khúc qua những viên sỏi màu xanh xám, xuống Biển Ai-len. Wordsworth đã viết: