Câu chuyên về bệnh tiểu đường của tôi

Trước tiên tôi xin tự giới thiệu. Tôi tên là Tạ Văn Nam, 70 tuổi, làm nghề giáo viên, nay đã nghỉ hưu.

Tôi sinh ra và lớn lên ở thành phố Hải Phòng, làm việc và sống ở đây 68 năm. Năm 2018, để gần con cháu, tôi chuyển lên sống tại khu đô thị Ecopark, Hà Nội.

Tôi phát hiện mình bị tiểu đường một cách tình cờ. Hôm đó, ngày 8/9/2014, bà chị ruột tôi từ Mỹ về nhà tôi chơi. Chị em lâu ngày không gặp nên rất vui. Thôi thì đủ các thứ chuyện trên trời dưới bể được lôi ra hàn huyên, tâm sự. Ngồi với bà chị một lúc, câu chuyện đang vui và còn rất nhiều điều để nói, nhưng tôi lại bắt đầu thấy mệt. Không hiểu tại sao thời gian gần đây tôi rất hay mệt. Mà toàn mệt theo kiểu vô căn, vô cớ. Tuy vậy, tôi vẫn cố ngồi chơi tiếp chuyện bà chị. Tôi cố gắng không thể hiện ra bên ngoài, nhưng hình như bà chị lại nhìn thấy vấn đề của cậu em. Bà chợt hỏi:

- Này, tôi trông cậu có vẻ không được khỏe?

- Dạ, em hơi mệt chút chị ạ – Tôi đành phải thú nhận.

- Ừ, nhìn cậu là tôi biết. Cậu mệt thế nào? – Bà chị hỏi tiếp.

- Em cứ thấy mệt mệt trong người, nhiều khi chả muốn làm gì cả, chỉ thích đi nằm thôi – Tôi trả lời.

- Thế cậu có bị cảm cúm hay sổ mũi nhức đầu gì không? Và bị như thế đã lâu chưa?

- Không, em không bị cảm cúm, không ho, không sốt, chỉ váng vất mệt mệt thế thôi. Em bị thế này cũng vài ba tháng nay rồi chị ạ.

Ngẫm nghĩ một lúc, không hiểu sao bà chị lại hỏi:

- Thế cậu có hay đi tiểu không, nhất là tiểu đêm ấy?

- Dạ, để em xem nào, ngày thì khoảng 5 – 6 lần, có khi 7 lần. Đêm thì 2 – 3 lần, có hôm 4 lần. Mà gần đây mới bị thôi, chứ trước đây thì thường chỉ đi một lần trước khi đi ngủ, sau đó ngủ một mạch đến sáng hoặc thỉnh thoảng hôm nào uống nhiều nước thì cũng chỉ đi 1 lần trong đêm thôi – Rồi tôi nói thêm – Em nghĩ chắc là do tuổi già rồi, thận yếu nên bị vậy.

- Ừ, có thể. Nhưng ở tuổi cậu cậu mà đi thế cũng là hơi nhiều. Ngẫm nghĩ một lát bà chị lại hỏi thêm:

- Cậu có hay bị khát nước và thích uống nước không?

- Có chị, hay khát, hay uống, rồi lại đi tiểu nhiều. Cái vòng luẩn quẩn. Chán cho cái tuổi già này quá, chị ạ!

Bà chị lại hỏi tiếp:

- Này, thế cậu có cảm giác vừa ăn xong là đã thấy đói và hay thích ăn vặt không?

- Có chị ạ, gần đây lúc nào em cũng thấy đói. Cứ ăn xong khoảng 1 đến 2 tiếng là đã thấy đói rồi – Tôi trả lời, rồi hỏi thêm – Ồ, mà sao chị hay thế? Làm sao mà chị lại biết được cái “tật xấu” gần đây của em vậy?

Bà chị không trả lời vào câu hỏi của tôi mà phán ngay một câu xanh rờn:

- Có thể cậu đã bị bệnh tiểu đường rồi. Tôi hơi bất ngờ và hỏi lại:

- Chị nói sao, em bị bệnh tiểu đường á?

- Ừ, chị không chắc, nhưng chị đoán vậy.

- Không, làm sao em lại bị tiểu đường được, chị biết đấy, từ xưa đến giờ em không thích đường và có bao giờ ăn nhiều đồ ngọt đâu mà bị – Tôi chống chế.

Bà chị cười nói:

- Đâu có phải ăn nhiều ngọt mới bị bệnh tiểu đường. Thôi sẵn chị có mang theo máy đây để chị đo thử đường huyết cho cậu xem sao.

Sau đó bà chị lấy máy ra đo đường huyết cho tôi.

- Đường huyết của cậu là 142 hay 7,88 coi như là 8. Sáng nay cậu đã ăn gì chưa?

- Dạ chưa ạ, em cũng định đợi chị đến rồi chị em mình sẽ cùng ăn sáng luôn. Vợ em đang nấu phở ở trong bếp ấy, chắc cũng sắp xong rồi. Để em bảo mang lên ăn nhé.

- Không, khoan đã. Chắc chắn là cậu đã bị tiểu đường rồi – Bà chị tôi khẳng định.

Rồi sau đó giải thích cho tôi nghe vì sao bà lại khẳng định là tôi đã bị bệnh tiểu đường.

Sau đó chị cho tôi uống ngay 40 viên thuốc hoàn mà chị nhờ một người bạn Việt kiều Mỹ cũng bị tiểu đường hơn 20 năm mua ở Hải Phòng và nói thuốc này rất tốt.

Thú thực là lúc nghe bà chị nói mình bị bệnh tiểu đường, tôi rất hoang mang. Bà cứ nhắc đi nhắc lại mấy cái chỉ số về đường huyết, rồi thế nào là cao, thế nào là thấp, khi đói thì như thế nào, khi no thì như thế nào, v.v.. Thực ra lúc đó tôi cũng chẳng hiểu gì cả, chỉ biết là bà chị nói mình bị bệnh tiểu đường và là tiểu đường loại 2 thôi. Thời điểm đó, tôi hoàn toàn không có một chút khái niệm gì về bệnh tiểu đường nói chung, cũng như thế nào là đường huyết cao, thế nào là đường huyết thấp. Rồi những chỉ số về đường huyết, chỉ số lớn là gì, chỉ số nhỏ là gì? Tại sao gần 8,0 là cao?

Sau này dành thời gian tìm hiểu tôi mới có một chút kiến thức về nó. Hiểu một cách đơn giản, chỉ số đường huyết (Glucose Index) là chỉ số về lượng đường trong máu. Chỉ số này có thể đo bằng milligam trên decilit (mg/dL) hoặc milimol trên lít (mmol/L). Mỹ, Đức và một số nước khác thường dùng chỉ số mg/dL. Nước Anh dùng cả hai. Còn ở Việt Nam, tùy bệnh viện có thể dùng chỉ số mg/dL hoặc mmol/L. Có thể chuyển đổi từ mg/dL sang mmol/L bằng cách lấy chỉ số tính bằng mg/dL nhân với 5,5 rồi chia cho 100 (tức là xấp xỉ chia cho 18), và ngược lại.

Người ta dùng chỉ số này để đánh giá lượng đường huyết trong cơ thể tại một thời điểm nhất định, qua đó kịp thời phát hiện cơ thể có bị mắc bệnh tiểu đường hay không.

Để đánh giá chỉ số đường huyết, người ta thường lấy mốc để đo đường huyết vào lúc đói (đã nhịn ăn 8 – 10 giờ, thường là vào buổi sáng) và khi no (sau bữa ăn 2 giờ).

Có thể căn cứ vào Bảng chỉ số đường huyết tiêu chuẩn của Hiệp hội Đái tháo đường Quốc tế dưới đây để phân biệt người không bị tiểu đường, người tiền tiểu đường và người bị tiểu đường.

Áp dụng cho trường hợp của tôi, đường huyết tính bằng mmol/L, đo vào lúc đói (buổi sáng) ở mức 7,88 mmol/L là quá cao so với mức của người bình thường (4 – 5,9 mmol/L), hoặc người bị tiền tiểu đường (6,0 – 6,9 mg/dL) và được xác định là người bị tiểu đường (lớn hơn 6,9 mmol/dl).

Lúc đó, tôi rất phục bà chị vì chỉ hỏi vài câu “vu vơ” mà lại đoán đúng ra bệnh của cậu em. Sau này tìm hiểu kỹ hơn, tôi hiểu bệnh tiểu đường có một số triệu chứng đặc trưng, thường được gọi là “3 nhiều 1 ít” – Tức là “ăn nhiều”, “uống nhiều”, “tiểu nhiều” và “ít sức sống”. Vì vậy mỗi người có thể dễ dàng xác định mình có bị bệnh hay không qua một số câu hỏi đặc trưng như chị tôi đã hỏi ở trên.

Khi biết mình bị tiểu đường, tôi thực sự choáng váng. Mặc dù lúc đó cũng không hiểu nhiều về bệnh này, nhưng cũng hay nghe mọi người nói là bệnh tiểu đường rất khó chữa và thường hay bị biến chứng về tim mạch, về thận, về mắt, có thể gây mù lòa và chết người, nên tôi cũng thấy sợ. Tôi nói với chị đừng cho vợ tôi biết, sợ bà ấy buồn và lo. Nói vậy thôi chứ thực ra tôi mới là người buồn và lo lắng nhất. Suốt đêm đó tôi không ngủ được, bồn chồn, lo lắng, sợ hãi. Mấy ngày liền sau đó tôi ngồi tìm hiểu về bệnh tiểu đường. Tôi bình tâm hơn khi biết mặc dù bệnh này không chữa khỏi, nhưng nếu biết dùng thuốc đúng cách thì cũng không đến nỗi nguy hiểm chết người như tôi nghĩ.

Sau khi đã uống 40 viên thuốc hoàn của chị gái, sáng hôm sau đo lại thì đường huyết của tôi đã xuống còn 6,83 mmol/L (123 mg/ dL). Như chị nói thì mức này là mức chấp nhận được. Ngày hôm đó tôi lại uống tiếp 80 viên thuốc hoàn và sáng tiếp theo đo lại, đường huyết còn là 6,55 (118 mg/dL). Tôi cảm thấy yên tâm hơn vì chỉ số đường huyết giảm dần sau khi uống thuốc. Vậy là tôi chính thức bị tiểu đường loại 2 và bắt đầu phải uống thuốc từ ngày đó.

HÀNH TRÌNH CHỮA BỆNH

Thời gian điều trị bệnh tiểu đường của tôi cho tới khi gặp chị Trần Bích Hà cuối tháng 4/2020 có thể chia làm 3 giai đoạn.

Giai đoạn 1: Từ 8/9/2014 đến 22/2/2016

Giai đoạn này khi mới phát hiện bệnh, tôi không dùng thuốc Tây mà mua luôn loại thuốc mà bà chị tôi đang dùng. Thuốc này là dạng thuốc hoàn của một ông tiến sĩ – bác sĩ đã nghỉ hưu ở quận Kiến An, Hải Phòng. Nghe nói thuốc này được chế hoàn toàn bằng thảo dược. Chị tôi được một ông Việt Kiều ở Mỹ, cũng là người Hải Phòng, đã bị bệnh tiểu đường hơn 25 năm giới thiệu mua. Chị tôi cũng đã dùng thuốc này được hơn 4 năm rồi. Chỉ sau 2 ngày uống thuốc, đường huyết của tôi đã trở lại bình thường. Hơn nữa cũng nghe nói là dùng thuốc Tây y thường có nhiều tác dụng phụ, nên tôi quyết định dùng luôn loại thuốc hoàn dạng Đông y này.

Ngay khi phát hiện bị tiểu đường, tôi cũng đã mua một máy thử tiểu đường, nên gần như tuần nào tôi cũng kiểm tra đường huyết của mình.

Đường huyết của tôi trong những tháng đầu được kiểm soát rất tốt. Dưới đây là bảng chỉ số đường huyết đo vào lúc đói (tôi thường đo vào buổi sáng, trước khi ăn sáng) trong khoảng thời gian 4 tháng (từ tháng 10/2014 đến tháng 1/2015)

Tuy nhiên ngày 7/2/2015, không hiểu sao đường huyết của tôi lại cao vọt hẳn lên mức 8,0 mmol/L (145 mg/dL). Tôi hơi lo vì tại sao đường huyết lại tăng trong khi tôi vẫn uống thuốc đều đặn. Kiểm điểm lại thì chỉ thấy là mấy ngày trước đó tôi rất hay ăn bánh mì vào bữa sáng. Do có một siêu thị ở gần nhà mới khai trương cho ra một loại bánh mì rất ngon, nên ngày nào tôi cũng mua bánh mì về ăn. Sau đó tôi dừng không ăn bánh mì khoảng hơn một tuần và khi đo lại (ngày 14/2/2015) thì chỉ số đường huyết đã trở về mức cho phép là 5,7 mmol/L (103 mg/dL). Lúc đó tôi hoàn toàn không biết là bánh mì có chỉ số GI rất cao (73), nên cứ thích là ăn.

Nói chung ở giai đoạn này, phần vì ỷ lại thuốc, phần vì không có đủ kiến thức về dinh dưỡng nên tôi vẫn ăn uống thoải mái. Tuy nhiên, khi tình cờ phát hiện ra thực phẩm nào không có lợi cho bệnh của mình thì tôi cũng hạn chế ăn nó. Và từ đó tôi không bao giờ dám ăn bánh mì nữa hoặc nếu thèm quá thì cũng chỉ ăn một chút thôi.

Những tháng tiếp theo, tôi vẫn tiếp tục đo đường huyết mỗi tuần một lần. Chỉ số đường huyết của tôi tương đối ổn định và nằm trong mức cho phép. Dưới đây là bảng chỉ số đường huyết trong khoảng 8 tháng của tôi (từ 12/3/2015 đến 13/12/2015):

Trong hơn một năm từ lúc bắt đầu phát hiện ra bệnh tiểu đường vào tháng 9/2014 đến tháng 12/2015, tôi hoàn toàn không dùng thuốc Tây mà chỉ dùng thuốc hoàn của ông bác sĩ người Hải Phòng này. Một ngày tôi uống 2 lần sau ăn, mỗi lần uống 40 viên.

Tôi tiếp tục uống thuốc viên hoàn cho tới cuối tháng 12/2015. Sức khỏe của tôi ổn định và chỉ số đường huyết trong những ngày đó cũng rất tốt, thường ở mức từ 6,0 – 7,0 mmol/L.

Giai đoạn 2: Từ 3/1/2016 đến 7/3/2018

Đến đầu năm 2016, tôi phát hiện thấy chỉ số đường huyết của mình hơi cao. Dưới đây là bảng chỉ số đường huyết của tôi từ ngày 3/1/2016 đến ngày 18/1/2016:

Tôi thấy lo lắng vì tôi vẫn uống thuốc đều đặn, mỗi ngày 80 viên mà sao đường huyết lại tăng lên như vậy. Trong lúc đang loay hoay tìm hiểu thì tình cờ tôi gặp một bà là phụ huynh học sinh cũ của tôi. Bà là phó giáo sư, tiến sĩ về tim mạch. Khi nghe tôi nói chuyện về bệnh tiểu đường và về loại thuốc mà tôi đang dùng thì bà khuyên tôi nên dừng ngay.

Bà hoàn toàn không tin vào viên thuốc hoàn của ông bác sĩ nghỉ hưu này. Bà hỏi tôi về thành phần của viên thuốc hoàn, khi tôi nói là không biết vì ông bác sĩ này cũng không công bố. Bà nói: “Anh không thể uống một loại thuốc mà không biết thành phần của nó là gì. Nó có thể có những chất giúp giảm đường huyết trong ngắn hạn, nhưng cũng có thể có những chất nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy tốt nhất là anh nên dừng ngay thuốc này và đến bệnh viện khám rồi lấy thuốc.”

Nghe bà nói tôi cũng thấy hoảng, lại sẵn đang ở trạng thái hoang mang vì dùng thuốc không hiệu quả nên tôi quyết định đi khám bệnh và điều trị theo Tây y. Tôi đến bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng khám và được kê đơn uống thuốc Tây. Từ lúc này tôi chính thức dùng thuốc Tây theo đơn của bác sĩ điều trị. Sau đó, vì có thẻ bảo hiểm y tế nên tôi đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hải Phòng khám. Người khám cho tôi là một phó giáo sư, tiến sĩ chuyên về bệnh tiểu đường loại 2. Bác sĩ cho đơn mua thuốc trong bệnh viện. Thuốc của Pháp, tên là Glucophage 750mg, ngày uống 2 viên sau ăn tối.

Ngày 20/3/2016, tôi đi kiểm tra các xét nghiệm về men gan, mỡ máu, tiểu đường. Mọi chỉ số về men gan, mỡ máu đều ổn. Chỉ số đường huyết là 7,9 mmol/L, hơi cao một chút. Ngoài ra bệnh viện còn cho tôi thực hiện xét nghiệm HbA1c. Chỉ số HbA1c của tôi là 6,5, hơi cao một chút so với tiêu chuẩn.

Để tôi nói thêm một chút về xét nghiệm này. Xét nghiệm HbA1c là phương pháp định lượng phức hợp HbA1c trong máu – nghĩa là đo tỷ lệ đường glucose kết hợp với hemoglobin của hồng cầu, từ đó có thể đánh giá chỉ số đường huyết trung bình trong thời gian 3 tháng. Hemoglobin (còn gọi là huyết sắc tố) là thành phần chính của hồng cầu có vai trò vận chuyển oxy cung cấp cho cơ thể. Trong máu, đường glucose kết hợp với hemoglobin để tạo thành phức hợp hemoglobin glycosylat (viết tắt là HbA1c) để đưa đường đi khắp cơ thể. Phức hợp này tồn tại cho tới hết đời sống của hồng cầu tức là khoảng 90 ngày (3 tháng). Lượng đường trong máu càng cao thì sẽ càng có nhiều các phức hợp HbA1c. Hay nói một cách khác là chỉ số này tỷ lệ thuận với lượng đường trong máu. Chỉ số HbA1c càng cao thì nguy cơ phát triển các biến chứng của bệnh tiểu đường càng lớn.

Dưới đây là Bảng Tổng hợp tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh tiểu đường dựa trên xét nghiệm chỉ số HbA1c của Viện Lâm sàng Quốc gia Anh, Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ và của Bộ Y tế Việt Nam.

Bảng Tổng hợp tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh tiểu đường dựa trên xét nghiệm chỉ số HbA1c

Như vậy tiêu chuẩn đánh giá của Bộ Y tế Việt Nam giống với tiêu chuẩn đánh giá của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ. Theo đó, người có chỉ số HbA1c nhỏ hơn 5,7% là người không bị tiểu đường, người có chỉ số HbA1c từ 5,7 đến 6,4% là người tiền tiểu đường và người có chỉ số HbA1c từ 6,5% trở lên là người bị tiểu đường.

Khác với Bộ Y tế Việt Nam và Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, Viện Lâm sàng Quốc gia Anh lại đánh giá người có chỉ số HbA1c nhỏ hơn 6,0% là người không bị tiểu đường, người có chỉ số HbA1c từ 6,0 đến 6,4% là người tiền tiểu đường và người có chỉ số HbA1c từ 6,5% trở lên là người bị tiểu đường. Như vậy Viện Lâm sàng Quốc gia Anh có mức đánh giá theo chỉ số HbA1c rộng rãi hơn đối với người tiền tiểu đường.

Chỉ số HbA1c < 6,5 cho thấy đường huyết của bạn đang được kiểm soát tốt. Chỉ số HbA1c > 6,5 chứng tỏ bạn đang kiểm soát đường huyết kém. Rất nhiều người bệnh tiểu đường loại 2 thường chỉ quan tâm đến chỉ số đường huyết hằng ngày mà không quan tâm đến chỉ số HbA1c. Theo tôi, bạn cũng nên xét nghiệm chỉ số HbA1c, vì nó cho biết việc kiểm soát đường huyết của bạn trong khoảng thời gian 3 tháng.

Như đã nói, trong thời gian uống thuốc Tây, tôi được kê loại thuốc Glucophage 750mg của Pháp, ngày uống 2 viên sau ăn tối. Sử dụng thuốc Tây, bạn sẽ cảm thấy an toàn và yên tâm hơn vì đi khám và mua thuốc ở ngay trong bệnh viện, nếu có vấn đề gì về sức khỏe, bạn có thể phản ánh ngay với bác sĩ ở lần khám tiếp theo và bác sĩ sẽ tư vấn trực tiếp cho bạn. Thuốc Tây giúp kiểm soát tốt về đường huyết, nhưng cũng có mặt trái của nó.

Thuốc Tây thường làm yếu gan và thận, đặc biệt là khi sử dụng thuốc trong một thời gian dài. Trong các lần đi khám bảo hiểm (tôi thường khám hằng tháng), các chỉ số men gan của tôi thường cao hơn mức cho phép. Ví dụ dưới đây là kết quả xét nghiệm ngày 27/3/2016:

- Chỉ số đo hoạt độ AST(GOT) của tôi là 39U/L; trong khi mức cho phép là <37U/L

- Chỉ số đo hoạt độ ALT(GPT) của tôi là 42U/L; trong khi mức cho phép là <40U/L

Vì vậy, ngoài thuốc về tiểu đường, bác sĩ thường kê cho tôi uống thêm các loại thuốc bổ gan. Tôi thường uống loại Boganic của công ty Cổ phần Công nghệ cao Traphaco. Tác hại phụ của thuốc Tây cũng là một trong những lý do khiến tôi không mặn mà gì với nó và luôn muốn tìm kiếm các loại thuốc thảo dược (Đông y) hoặc thực phẩm chức năng để thay thế.

Thời gian này tôi cũng hay tìm đọc các thông tin về bệnh tiểu đường. Trong một lần tìm kiếm như vậy, tôi phát hiện ra sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tiểu đường hoàn của công ty cổ phần Difoco.

Họ quảng cáo rất hay về sản phẩm này. Tôi vẫn nhớ, họ nói rằng:“Trong 7 ngày đầu sử dụng đã có tác dụng giảm đường huyết về mức an toàn; Đảm bảo đường huyết ổn định chỉ sau 1 liệu trình dùng thuốc (1 liệu trình 2 hộp dùng trong 2 tháng); Tiểu đường hoàn giúp đào thải những độc tố có trong tuyến tụy, đồng thời cung cấp dưỡng chất cần thiết cho tụy hồi phục và hoạt động lại như bình thường; Giảm đường huyết, giảm cholesterol xấu, cải thiện chức năng tuyến tụy; Ngăn chặn các biến chứng từ bệnh tiểu đường…”

Bên cạnh đó, họ còn đưa ra một loạt các chứng nhận của Bộ Y tế. Có bảy loại giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ hoàn toàn đáng tin cậy. Họ còn quay video, phỏng vấn những người bệnh bị tiểu đường đã ngừng dùng thuốc Tây, chỉ dùng thuốc của Difoco. Tôi thấy tin tưởng và đặt mua về dùng thử.

Tôi bắt đầu dùng Tiểu đường hoàn của công ty Difoco từ ngày 12/4/2016. Tôi uống 4 viên hoàn một ngày và kèm 1 viên thuốc Tây Glucophage 750mg, được 2 ngày tôi đo thử đường huyết. Thật đáng ngạc nhiên và y như quảng cáo. Chỉ số đường huyết của tôi ngày 12/4/2016, khi chưa uống thuốc, là 7,9 mmol/l, đến ngày 15/4/2016 chỉ còn là 4,5 mmol/l. Thấy hay, tôi uống tiếp thêm 3 ngày nữa. Ngày 18/4/2016, chỉ số đường huyết là 5,3 mmol/l, ngày 20/4/2016, chỉ số là 4,8 mmol/l. Từ 27/4/2016 đến 4/5/2016, tôi uống 4 viên hoàn một ngày và vẫn uống kèm 1 viên thuốc Tây. Sau 8 ngày, ngày 5/5/2016 tôi đo lại thì chỉ số đường huyết là 5,3 mmol/l. Lần nào kiểm tra cũng cho kết quả rất tốt. Đã lâu rồi tôi không có kết quả tốt như vậy.

Thế là sau gần một tháng thử nghiệm, tôi hoàn toàn tin tưởng vào sản phẩm Tiểu đường hoàn của Difoco và chính thức bỏ thuốc Tây từ ngày 23/6/2016.

Trong thời gian dùng Tiểu đường hoàn của Difoco, tôi vẫn đi khám bảo hiểm 1 tháng 1 lần và cứ 3 tháng lại kiểm tra chỉ số HbA1c. Dưới đây là kết quả kiểm tra:

Ngày 20/6/2017, tôi đến khám ở Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hải Phòng, chỉ số đo trong ngày là 6,7 mmol/l và chỉ số HbA1C là 6,1%. Ngày 27/9/2017, sau 3 tháng tôi đi khám lại thì chỉ số đo trong ngày là 6,7mmol/l và HbA1c là 6,5 %.

Đột nhiên, ngày 7/3/2018 trên chương trình thời sự của VTV1 có phát tin “Bộ Y tế yêu cầu ngừng sản xuất, lưu hành Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tiểu đường hoàn Difoco”. Cũng cùng ngày hôm đó, Cục An toàn thực phẩm đã có văn bản yêu cầu công ty Cổ phần Difoco ngừng sản xuất, buôn bán, lưu thông trên thị trường sản phẩm Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tiểu đường hoàn. May mà tôi xem được chương trình này.

Sau đó theo thông tin tôi được biết thì công ty Cổ phần Difoco đã dùng chất cấm phenformin để trộn vào Tiểu đường hoàn. Phenformin là một loại thuốc trị đái tháo đường loại 2 đã bị cấm 40 năm nay do tác dụng phụ của nó.

Xem tin này xong tôi hoảng quá và hoàn toàn chấm dứt dùng Tiểu đường hoàn từ ngày đó. Qua việc này, tôi rút ra được một bài học lớn là không nên tin vào những lời quảng cáo có cánh của các hãng sản xuất mà nên thận trọng tìm hiểu kỹ trước khi quyết định sử dụng. Tôi bắt đầu đi khám bảo hiểm và dùng thuốc Tây trở lại.

Giai đoạn 3: Từ 7/3/2019 đến 7/5/2020

Trong thời này, tôi dùng thuốc do bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hải Phòng kê đơn. Đó là thuốc Glucophage XR 1.000mg của Pháp, ngày uống 2 viên sau ăn tối. Tôi cũng mua thêm thuốc và trà Diabetna của công ty TNHH Nam dược – một công ty có uy tín và nổi tiếng ở miền Bắc, thuốc sản xuất dưới dạng thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm đường huyết. Lần này, rút kinh nghiệm từ những bài học lần trước, cẩn thận hơn, trước khi dùng tôi có hỏi bà bác sĩ chuyên khám bệnh tiểu đường cho tôi là có thể dùng hay không. Bà nói là dùng được. Thuốc và trà này hỗ trợ thuốc Tây và hạn chế tác dụng phụ của nó.

Hằng ngày tôi uống đều đặn 4 viên Diabetna, 2 viên trước khi ăn sáng và 2 viên trước khi ăn tối. Sau khi ăn tối uống thêm 2 viên thuốc Tây y.

Thời gian này đường huyết của tôi lên xuống thất thường. Dưới đây là bảng chỉ số đường huyết của tôi từ tháng 7/2019 đến tháng 5/2020:

Nhìn vào bảng trên bạn thấy, có những giai đoạn đường huyết của tôi xuống thấp, nhưng cũng có giai đoạn lên khá cao. Thú thực lúc đó tôi cũng không hiểu vì sao tôi vẫn uống thuốc đều mà đường huyết lại lên cao như vậy. Đến bây giờ khi đã tiếp cận thông tin về chế độ dinh dưỡng từ chị Trần Bích Hà thì tôi hiểu rằng có lẽ một trong những nguyên nhân chính làm cho đường huyết của tôi tăng cao là do tôi không áp dụng chế độ ăn kiêng hợp lý.

QUAN ĐIỂM CỦA TÔI VỚI BỆNH TIỂU ĐƯỜNG

Như đã trao đổi ở trên, thời gian đầu khi biết mình bị tiểu đường tôi bị sốc và rất lo, cả đêm không ngủ được. Tôi chỉ biết bệnh tiểu đường rất nguy hiểm, nếu để biến chứng có thể bị hỏng thị lực, đục thủy tinh thể, cụt ngón chân, ảnh hưởng đến tim và thận. Sau khi uống thuốc 3 ngày, đường huyết tạm ổn, tôi dành thời gian vào mạng tìm hiểu về bệnh tiểu đường loại 2. Tôi thấy cũng không như những lời đồn thổi về căn bệnh này. Nếu phát hiện sớm và chữa trị kịp thời thì hoàn toàn có thể khống chế và kiểm soát được bệnh. Tôi cũng đã nghe có nhiều người bị bệnh tiểu đường và đã sống chung tốt với nó 10 năm, 20 năm. Nói cách khác là căn bệnh này không chữa khỏi được, nhưng có thể sống chung với nó cả đời. Tuy nhiên, tôi cũng biết có những người đã không kiểm soát tốt đường huyết và bị những biến chứng xấu như bị giảm thị lực, thậm chí mù lòa, hoặc bị lở loét chân, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của họ.

Vậy vấn đề đặt ra là làm sao để có thể sống chung và sống tốt với lũ. Đây là điều mà tôi vẫn luôn trăn trở, tìm kiếm.

Tóm lược diễn tiến về sức khỏe giai đoạn từ 8/9/2014 đến 7/5/2020

Từ tháng 9/2014, tôi uống thuốc theo dạng viên hoàn của ông bác sĩ nghỉ hưu người Hải Phòng, đường huyết được kiểm soát tốt, sức khỏe rất ổn định. Mọi sinh hoạt và cuộc sống diễn ra bình thường.

Sức khỏe của tôi chỉ thực sự giảm sút từ khi tôi dùng viên Tiểu đường hoàn của công ty Difoco. Tôi không còn được khỏe như mấy năm trước nữa. Làm việc nặng nhọc được một chút là thở hổn hển và phải nghỉ, chân tay run và khát nước. Tôi không làm việc gì được lâu, chỉ khoảng 15 phút là phải dừng nghỉ. Lúc đó tôi nghĩ rằng có lẽ là do mình đã già nên sức khỏe giảm sút cũng là điều tự nhiên thôi. Cho tới ngày 7/3/2018, khi công ty Difoco bị báo chí đưa tin là đã sử dụng chất cấm phenformin trong sản phẩm Tiểu đường hoàn thì tôi mới hiểu nguyên nhân gây mất sức và mệt mỏi của mình xuất phát từ chính những viên hoàn này.

Tôi đã dùng sản phẩm này hơn 2 năm mà không hề hay biết nó đã được pha trộn với chất cấm đó. Thế là, tưởng rằng uống thuốc chữa bệnh, hóa ra lại là uống thêm chất độc vào người. Cơ thể tôi bị yếu đi nhiều từ ngày đó.

Sức khỏe của tôi đã tốt hơn từ khi tôi bỏ Tiểu đường hoàn và uống thuốc Tây của Pháp kèm theo là thực phẩm chức năng và trà Diabetna. Tôi hiểu rằng, những người bị tiểu đường như tôi hoàn toàn phải phụ thuộc vào thuốc. Không có thuốc uống hằng ngày tâm lý luôn lo sợ, có thuốc thì yên tâm hơn. Tôi luôn rất chịu khó đọc tin về tiểu đường và tìm những trang mạng có nội dung về bệnh tiểu đường để tham khảo. Khi thấy dùng thuốc mà chỉ số đường huyết ổn định thì rất tin tưởng và yên tâm. Ngược lại nếu vẫn dùng thuốc đều đặn mà đường huyết lại không ổn định thì luôn luôn có tâm trạng lo lắng, bất an.

Một số suy nghĩ về các phương pháp chữa bệnh mà tôi đã trải qua

Tôi xin nói thêm một chút về những mặt lợi và hại của các phương pháp điều trị tiểu đường mà tôi đã trải qua.

Trước hết là dùng thuốc hoàn của ông bác sĩ nghỉ hưu người Hải Phòng. Như câu chuyện tôi đã kể ở trên, những ngày đầu tiên khi biết mình bị tiểu đường tôi không đi khám ở bệnh viện mà mua thuốc của ông bác sĩ này. Dùng thuốc này tôi thấy có tác dụng ngay và đường huyết xuống rất nhanh. Và điều thích nhất của thuốc này là bạn hoàn toàn không phải ăn kiêng, nghĩa là vẫn được ăn uống như người bình thường. Khi có bệnh rồi, phải kiêng khem đủ thứ bạn sẽ ngộ ra một điều đơn giản là: “được ăn uống như người bình thường quả là một điều hạnh phúc”.

Cho đến bây giờ tôi vẫn đánh giá cao và thầm biết ơn viên thuốc hoàn của ông bác sĩ nghỉ hưu người Hải Phòng đó. Lúc ấy, nó như là một cứu cánh cho tôi khi mới phát hiện ra mình bị tiểu đường. Nó không chỉ giúp tôi kiểm soát tốt đường huyết mà còn làm cho tôi thấy khỏe khoắn hoặc ít nhất là cảm thấy không bị ảnh hưởng phụ của việc dùng thuốc. Thực ra lý do để tôi quyết định bỏ viên thuốc hoàn này tại thời điểm đó cũng không được rõ ràng lắm. Chắc bạn còn nhớ trong câu chuyện của tôi có kể là đầu năm 2016 các chỉ số đường huyết của tôi hơi cao, mặc dù tôi vẫn uống thuốc đầy đủ. Lúc đó tôi không rõ nguyên nhân, nhưng bây giờ, sau khi có thêm nhiều kiến thức về chế độ dinh dưỡng thì tôi hiểu là có nhiều nguyên nhân làm cho đường huyết tăng, mà một trong những nguyên nhân hàng đầu là ăn nhiều loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao. Khi đó, dù bạn có uống thuốc đầy đủ (kể cả thuốc tây, lẫn thuốc ta) thì đường huyết của bạn vẫn tăng vượt mức cho phép như thường. Tuy nhiên chỉ có một điều đáng tiếc là viên thuốc hoàn này không được công bố thành phần nên chúng ta bị thiếu thông tin về nó. Khi nghi ngờ về tính hiệu quả của thuốc, thì vấn đề thiếu thông tin sẽ dễ làm bạn bỏ nó để lựa chọn một phương án thay thế khác yên tâm hơn.

Loại thuốc thứ hai mà tôi dùng từ tháng 6/2016 là Tiểu đường hoàn của công ty Difoco. Về tác dụng hạ đường huyết thì sản phẩm viên hoàn này còn tốt hơn viên thuốc hoàn mà tôi dùng trước đó. Tôi mới chỉ uống có 2 ngày mà đường huyết đã hạ từ 7,9 mmol/l xuống còn 5,0 mmol/l. Hơn nữa lượng thuốc uống vào trong ngày cũng ít hơn hẳn, chỉ 8 viên thôi. Tuy nhiên, như tôi đã kể, loại thuốc này có chứa chất đã bị cấm, điều này đã gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của tôi.

Đối với thuốc Tây y mà tôi đang theo thì có vẻ chính thống và tạo cảm giác an toàn hơn. Bạn đến khám ở bệnh viện và được các bác sĩ được đào tạo bài bản thăm khám và cho thuốc điều trị. Các bác sĩ khám bệnh cho tôi đều là những người có học hàm, học vị cao. Tuy nhiên, như tôi đã nói, uống thuốc Tây có nhiều tác dụng phụ, đặc biệt là hại cho gan, vì vậy nên ngoài thuốc tiểu đường, tôi phải thường xuyên phải dùng thêm thuốc bổ gan. Chưa kể thỉnh thoảng còn phải đổi thuốc để tránh hiệu ứng “lờn thuốc” do sử dụng trong một thời gian dài.

Tóm lại các phương pháp tôi dùng để điều trị bệnh tiểu đường đều có hai mặt lợi và hại. Tuy nhiên như tôi đã phân tích, bạn không thể bỏ nó được, bạn phải sống chung với nó. Vấn đề là bạn phải lựa chọn giải pháp nào ít hại nhất cho mình mà thôi.

Chế độ ăn trong 3 giai đoạn điều trị bệnh tiểu đường của tôi

Giai đoạn 1: Từ 8/9/2014 đến 22/2/2016

Thời gian này tôi ăn uống thoải mái. Đường huyết của tôi được kiểm soát tốt và thường xuyên ở mức cho phép từ 5 đến 6,5. Ông bác sĩ nghỉ hưu Hải Phòng, người bán thuốc cũng không dặn tôi phải kiêng khem gì cả.

Giai đoạn 2: Từ 3/1/2016 đến 7/3/2018

Tôi bắt đầu tra cứu những thực phẩm và hoa quả có chỉ số GI trung bình và thấp để ăn. Quan niệm của tôi lúc đó là những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp như ngô, khoai lang, lạc thì được ăn thoải mái.

Trong giai đoạn đầu, cũng giống như nhiều người khác tôi thường hay lựa chọn đồ ăn theo “cảm giác” đồ ăn ít ngọt. Dần dần tôi hiểu hơn là phải lựa chọn những đồ ăn có chỉ số đường huyết thấp. Thực tế có một thước đo chính xác để lựa chọn thức ăn tốt nhất cho người bệnh tiểu đường đó là dựa trên chỉ số đường huyết của thực phẩm.

Chỉ số đường huyết của thực phẩm (glycemic index – GI) là thước đo để đánh giá thức ăn ảnh hưởng đến đường huyết nhanh như thế nào sau khi ăn. Chỉ số được xếp hạng từ 0 tới 100 tùy theo thực phẩm đó làm tăng đường huyết nhiều hoặc ít. 100 là GI của đường glucose được nhiều nhà nghiên cứu dùng làm mốc so sánh. Chỉ số GI được chia làm ba loại:

- Chỉ số đường huyết thấp – GI < 55: đường huyết tăng lên từ từ, đều đặn và giảm xuống chậm rãi sẽ giữ nguồn năng lượng ổn định. Thực phẩm chỉ số GI thấp có rau xanh, các loại trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.

- Chỉ số đường huyết trung bình – GI từ 56 đến 69: thức ăn tiêu hóa, hấp thu và làm tăng đường máu trung bình. Một số thực phẩm thuộc nhóm này là bột mì nguyên cám, các loại bột yến mạch, gạo lứt.

- Chỉ số đường huyết cao – GI trên 70: thức ăn tiêu hóa, hấp thu và chuyển hóa nhanh làm tăng đường máu rất nhanh. Đây là nhóm thực phẩm người tiểu đường nên tránh như bánh mì trắng, khoai tây, bí đỏ, bánh quy.

Những thực phẩm có GI thấp sẽ tốt hơn vì mức đường huyết được tăng lên từ từ đều đặn và cũng giảm xuống một cách chậm rãi sau khi ăn, giúp giữ được nguồn năng lượng ổn định, có lợi hơn cho sức khỏe và trí não. Trong khi đó, các loại thực phẩm có GI cao lại gây tăng đường huyết nhanh chóng sau khi ăn nhưng cũng giảm đột ngột ngay sau đó, điều này làm cho cơ thể cảm thấy mệt mỏi, khó thích nghi, và đặc biệt dễ dẫn đến tình trạng rối loạn tiết insulin – một trong những nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường loại 2.

Từ những thông tin sưu tầm được, tôi thường chọn những loại thực phẩm có GI trung bình hoặc thấp để ăn. Tuy nhiên nhiều lúc cũng không tuân thủ chặt chẽ nguyên tắc này, nghĩa là thích thì vẫn ăn, không để ý đến chỉ số đường huyết.

Như câu chuyện mà tôi đã kể, ở Hải Phòng, vợ chồng tôi rất thích bánh mì bán ở siêu thị Big C. Có thời gian chiều nào tôi cũng mua một cái to về để ăn. Ăn được 15 ngày thì tôi phát hiện đường huyết cao, khi kiểm tra lên đến 8,0 mmol/l. Tôi nghi ngờ do ăn bánh mì, sau khi tra thông tin thì thấy quả thực GI của bánh mì rất cao (73). Tôi dừng ăn bánh mì ngay và mấy ngày sau đó đường huyết đã xuống còn 7,0 mmol/l.

Hơn nữa, thông tin tra trên mạng lắm lúc không được hệ thống đầy đủ, nên nhiều loại thực phẩm chúng tôi chỉ lựa chọn dựa trên cảm tính. Chúng tôi quan niệm khoai lang và sắn có thể ăn được. Sáng nào vợ tôi đi chợ cũng mua sắn và khoai lang về ăn. Chúng tôi ăn được 1 tháng thì tôi kiểm tra đường huyết thấy ở mức 7,5 và 8,5. Tôi không biết vì sao lại cao vậy. Nghĩ rằng có thể do ăn sắn và khoai lang luộc, tôi vào mạng tra thì thấy GI của sắn là 46, khoai lang luộc là trên dưới 70. Năm 2019, tôi vẫn nghĩ các loại thực phẩm như ngô, khoai, sắn có GI thấp nên tôi rất hay ăn. Ngô luộc ngày nào cũng cũng ăn từ 1 đến 2 bắp. Tôi thích ăn ngô luộc, ngô nướng. Ăn như vậy nên đường huyết của tôi hay bị cao (7,5 đến 8,0).

Giai đoạn 3: Từ 7/3/2019 đến 7/5/2020

Hơn 1 năm sử dụng thuốc Tây, thuốc của Pháp cũng như thực phẩm chức năng và trà Diabetna, tôi thường xuyên đo đường huyết, một tuần một lần. Chỉ số đường huyết thường ở mức 6,5 mmol/l đến 7 mmol/l, nên tôi tương đối yên tâm. Thời gian này tôi vẫn ăn uống bình thường. Bữa sáng của tôi thường là bún, phở, mì ăn liền, xôi khúc, xôi bắp. Mỗi bữa ăn 1 bát lưng cơm gạo trắng. Có thời gian tôi mua gạo đen về ăn, nghe nói loại gạo này tốt cho người ăn kiêng và người bị tiểu đường. Tôi quan niệm gạo đen tốt nên ăn thoải mái. Tôi thường ăn vào buổi tối, mỗi bữa ăn 2 bát, có lúc đói thì ăn 3 bát, đến khi no thì thôi. Tôi cũng ăn nhiều rau như rau cải, xu hào, bắp cải, bí, khổ qua.

Thấy người ta quảng cáo trên tivi về nồi cơm tách đường dùng cho người tiểu đường, tôi mua về với hy vọng nấu bằng nồi cơm đó thì hạn chế được lượng tinh bột đưa vào cơ thể. Theo quảng cáo, nấu bằng nồi cơm đó sẽ hạn chế được 30% lượng tinh bột. Tôi ăn một bữa 2 lưng cơm và đôi lúc ăn no vì tin là có hiệu quả tốt. Cuối cùng thì kết quả khi đo đường huyết cũng không thấy giảm chút nào. GI của tôi vẫn ở mức 7 mmol/l – 7,5 mmol/l, đôi khi 8 mmol/l – 8,5 mmol/l.

Kết luận Phần 1

Trong 6 năm bị tiểu đường loại 2 từ năm 2014 đến năm 2020, việc chữa bệnh của tôi chủ yếu là dựa vào thuốc, cả Đông y lẫn Tây y. Tôi hoàn toàn không ăn kiêng vì cũng không có ai nói với tôi là phải ăn kiêng cả. Một vài bác sĩ có khuyến cáo thì cũng chỉ nói chung chung, như “hạn chế ăn đường”, “hạn chế ăn ngọt”, hoặc “hạn chế tinh bột”. Nhưng hạn chế là như thế nào, lượng bao nhiêu là đủ thì cũng không ai đề cập đến cả. Trong quá trình chữa bệnh, việc phát hiện và kiêng một số loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao (như bánh mì chẳng hạn), cũng hoàn toàn là những thông tin mang tính tự phát của trải nghiệm cá nhân hoặc tự tra cứu, tìm hiểu trên mạng thôi, chứ cũng không phải là từ khuyến cáo chính thống của các bác sĩ.

Thực sự trong quan niệm của cá nhân tôi cho đến gần đây, trước khi thực hiện chương trình thử nghiệm mà tôi sẽ nói kỹ hơn ở phần sau, thì chỉ cần chọn ăn loại thực phẩm có chỉ số GI thấp là được rồi. Tôi hoàn toàn không có một chút khái niệm gì về việc kiểm soát định lượng. Nghĩa là tôi vẫn ăn uống thoải mái, ăn no nê thì thôi. Một số loại thức ăn ưa thích như cơm chẳng hạn, tôi cũng không quan tâm nhiều đến chỉ số GI. Bữa nào tôi cũng ăn 2 lưng cơm gạo trắng. Gạo lứt và gạo đen thì ăn một bữa 2 bát. Bánh mì ngũ cốc và bánh mì đen dành cho người ăn kiêng thì tôi ăn 1 cái to trong bữa cơm.

Tôi hầu như không ăn kiêng vì khi kiểm tra thấy GI ở mức bình thường, đôi khi cũng hơi cao nhưng không đến mức quá lo ngại. Tôi chỉ uống thuốc và ăn ít cơm một chút là đường huyết lại trở về mức cho phép. Tôi tin là ăn như vậy thì tốt cho sức khỏe và bệnh tiểu đường của mình. Có lẽ vì vậy nên trong thời gian này đường huyết của tôi thường không ổn định, lúc bình thường, lúc thì cao và đôi khi lại xuống thấp.