Người gầy vẫn bị tiểu đường

Phần lớn người ta mắc chứng tiểu đường loại 2 sau khi bị béo phì, nhưng một số người bị tiểu đường khi còn tương đối thon thả. Điều này chỉ mới được giải thích thấu đáo trong khoảng 10 – 15 năm gần đây, khi công nghệ hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) được ứng dụng để soi rõ vào trong cơ thể và phát hiện ra loại người gầy ngoài béo trong (TOFI – Thin on the Outside, Fat on the Inside).

Lớp mỡ nhìn thấy hằn qua quần áo làm mất tự tin, nhưng mỡ trong lục phủ ngũ tạng mới thực sự là mối nguy. Mô mỡ trú ngụ chính ở hai nơi: dưới da và ở bụng (mỡ nội tạng). Hai người có chiều cao, cân nặng, tỷ lệ mỡ cơ thể, thậm chí vòng eo bằng nhau, nhưng người có mỡ tập trung ở vùng bụng, quanh các cơ quan nội tạng được gọi là TOFI. Để gán “biệt danh” TOFI cho ai thì phải đo thể tích mỡ nội tạng của họ bằng MRI hoặc quét CT, còn các phương pháp gián tiếp như đo vòng eo không phù hợp vì hai người có vòng eo giống hệt nhau vẫn có thể có mức mỡ nội tạng rất khác biệt. Các nghiên cứu đánh giá khoảng 14% đàn ông và 12% phụ nữ có chỉ số trọng lượng cơ thể BMI bình thường (20 – 24 kg/m2) nhưng bị liệt vào loại TOFI (Thomas, Frost, Taylor- Robinson & Bell, 2012).

Các đối tượng được xác định là TOFI được coi là có nguy cơ phát triển kháng insulin và bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn do họ bị giảm hoạt động thể chất, giảm độ nhạy insulin, mỡ bụng nhiều hơn và nhìn chung chứa nhiều mỡ cơ thể hơn. Đặc điểm quan trọng khác quan sát được trong nhóm người này là mức độ mỡ gan cao. Tiêu thụ quá nhiều fructose (đường hoa quả, chiếm khoảng một nửa đường kính) có thể dẫn đến TOFI vì những biến chứng viêm liên quan đến giải phóng cortisol (xem mục ”Căng thẳng” ở Chương 3).

Tại Nhật Bản, các võ sĩ sumo (nhiều thiếu nữ Nhật coi hẹn hò với họ là niềm hãnh diện không gì sánh nổi) được đưa qua máy quét MRI để xác định thành phần mỡ. Dù họ có BMI tới 56 và ăn cỡ 5.000 calo mỗi ngày, nhưng họ không bị kháng insulin, có rất ít mỡ nội tạng bởi mỡ đều tập trung dưới da. Điều này cũng đúng với vận động viên các môn thể thao đòi hỏi thể hình rất vững chãi như thể dục thể hình, bóng chày, v.v..

Hình 31 – TOFI là người mắc bệnh ngồi nhiều.

Nguồn: LifeSpan, 2016

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Hoàng gia Anh đưa ra con số trung bình 5,4 lít mỡ nội tạng ở nam giới và 3,08 lít ở nữ giới. Nhưng phụ nữ nhìn chung có nhiều mỡ hơn, chủ yếu là ở đùi. Tổng lượng chất béo ở phụ nữ trung bình là 37 lít, và ở nam giới là 30 lít. (Revill, 2006).

Như đã có thể đoán trước, TOFI là những người hay bị căng thẳng, ít vận động và thường ăn muộn, còn được gọi là người mắc bệnh ngồi nhiều (sitting disease).