V
ới tư cách là một phụ huynh, tôi xin được chia sẻ suy nghĩ của mình về hiện tượng trầm cảm trong lứa tuổi học sinh, tất nhiên việc phân tích chuyên sâu là việc của các chuyên gia, chúng ta chỉ bàn luận ở góc nhìn của những bậc làm cha mẹ đang có con trong độ tuổi cắp sách đến trường. Bởi vì rất có khả năng một lúc nào đó chính con chúng ta cũng có thể mắc phải bệnh trầm cảm.
VỀ BỆNH TRẦM CẢM
Hiện nay theo thống kê của tổ chức y tế thế giới WHO, bệnh trầm cảm là một trong số những căn bệnh phổ biến toàn cầu với gần 300 triệu người mắc bệnh. Nhưng chỉ khoảng 25% trong số đó được điều trị kịp thời và đúng phương pháp. Ước tính, có khoảng 3% đến 5% dân số thế giới có rối loạn trầm cảm rõ rệt.
Còn ở nước ta bệnh trầm cảm tăng nhanh trong vài năm qua. Khảo sát của Viện Sức khoẻ Tâm thần của Bệnh viện Bạch Mai cho thấy khoảng 30% người Việt Nam từng có rối loạn tâm thần, trong đó trầm cảm chiếm 25%.
BỆNH TRẦM CẢM VỚI HỌC SINH
Tuổi dậy thì là dễ bị trầm cảm nhất, hầu hết các em học sinh do chịu nhiều áp lực học hành cho nên dẫn đến stress, lo âu, đây là hiện tượng khởi phát, để lâu sẽ dẫn đến trầm cảm. Nếu các phụ huynh để ý sẽ thấy càng gần đến thi học kỳ, đặc biệt là các kỳ thi chuyển cấp sự lo lắng của các con sẽ thể hiện rõ nhất.
NGUYÊN NHÂN CỦA BỆNH TRẦM CẢM
Trước hết phải kể đến áp lực học hành thi cử, việc học hành liên tục từ sáng tới khuya đã bào mòn sức khỏe cả thể chất lẫn tinh thần của các con. Thậm chí vì quá lo lắng, nhiều con còn bị mất ngủ thường xuyên, nếu không phát hiện kịp thời thì mắc bệnh trầm cảm là chuyện không tránh khỏi.
Sự kỳ vọng của gia đình cũng là một gánh nặng đối với con mình. Việc mong muốn con luôn ở trong top đầu của lớp sẽ khiến con không còn thấy hứng thú với việc học vì quá stress.
Việc mong con được vào trường chuyên, lớp chọn cũng là một áp lực khá lớn đặt lên vai con.
Sự can thiệp thái quá của phụ huynh trong các mối quan hệ cá nhân lại là một nguyên nhân nữa. Nhiều bố mẹ vì muốn con tập trung vào học, tránh các quan hệ khác giới nên đã can thiệp thô bạo khiến con bị sang chấn tâm lý rồi dẫn đến trầm cảm.
Gia đình vỡ nợ, bố mẹ ly hôn, cũng có thể khiến trẻ bị sang chấn tâm lý dẫn đến trầm cảm.
Biểu hiện của trầm cảm: Thông thường gia đình phát hiện ra bệnh của con mình ở giai đoạn khá muộn, trước đó nếu thấy con mình tự nhiên ít nói, ngại giao tiếp, mất tập trung trong học tập, hay buồn chán lo âu, cáu giận vô cớ thậm chí là mất ngủ. Đó chính là bệnh trầm cảm, phụ huynh cần xin tư vấn của các bác sĩ có chuyên môn trong lĩnh vực này.
Hiện nay nhiều trường THPT đã có Phòng tham vấn tâm lý học đường để nghe các con tâm sự, giãi bày những khúc mắc trong cuộc sống.
Ngoài bệnh viện Bạch Mai, thì bệnh viện tâm thần Mai Hương cũng là địa chỉ quen thuộc của nhiều gia đình từng đưa con đến thăm khám. Bệnh nhân là các cháu học sinh ở các bậc học khác nhau và không chỉ học sinh trường chuyên, nhiều cháu học các trường công lập cũng có dấu hiệu của bệnh trầm cảm.
Hiện nay trên thế giới ngoài việc kiểm tra chỉ số thông minh IQ, người ta cũng chú trọng đến chỉ số cảm xúc EQ. Trong khi việc học hành và thi cử chưa có nhiều cải tiến, phụ huynh trước hết phải là người giảm tải áp lực cho con em mình thông qua các buổi đi ngoại khóa, các lớp học CLB. Ngoài ra, bố mẹ cần có những buổi trao đổi thân tình để thiết lập một kênh giao tiếp hiệu quả với con. Tránh như cách nói dân gian “nước đến chân mới nhảy”.
Tôi đã chứng kiến hai trường hợp bị trầm cảm. Trường hợp 1: Một học sinh luôn đạt danh hiệu học sinh giỏi môn tiếng Anh của tỉnh Quảng Ninh, con đỗ vào trường chuyên và về Hà Nội học, nhưng kết quả không được như ý dẫn đến trầm cảm. Sau đó gia đình phải xin cho con bảo lưu kết quả để đưa đi điều trị tâm lý.
Trường hợp 2: Là con của bác sĩ chuyên khoa TMH khá nổi tiếng, do mẹ quá bận việc cơ quan, hết giờ lại về phòng khám riêng làm việc, nên mọi giao tiếp với con chỉ qua smartphone và hệ thống camera gắn khắp nhà để theo dõi con. Lâu dần con của vị bác sĩ đó sống khép kín không chịu giao tiếp và phải đi điều trị bệnh trầm cảm, trước đó cháu là học sinh giỏi của một trường THCS của Hà Nội.
Tôn trọng sự riêng tư nên tôi sẽ không đi sâu vào chi tiết, chỉ biết rằng hậu quả khá nặng nề và dai dẳng.
Cá nhân tôi luôn mong muốn mọi người cùng chia sẻ việc giảm tải cho con em mình. Hàng tuần tôi cũng hay chia sẻ các đầu sách hay, các workshop để các con được trải nghiệm. Chỉ khi nào các con cảm nhận được bầu không khí thoải mái ngay từ trong gia đình, lúc đó các bạn mới giảm nhẹ được phần nào gánh nặng tâm lý.