I
ELTS - International English Language Testing System là hệ thống kiểm tra tiếng Anh quốc tế, một kỳ thi tiếng Anh phổ biến nhất trên thế giới giúp đánh giá năng lực sử dụng tiếng Anh của thí sinh thông qua tất cả các kỹ năng : nghe, nói, đọc và viết.
Với nhiều học sinh và phụ huynh thì câu hỏi “Học IELTS và thi chứng chỉ IELTS để làm gì?” luôn là một câu hỏi phổ biến khiến quyết định học và thi IELTS đôi khi bị “quan trọng hóa” khi nghĩ IELTS là tất cả, hoặc lại bị bỏ qua, coi thường vì nghĩ IELTS chỉ cần với những ai muốn đi du học, định cư nước ngoài.
Ở Việt Nam, những năm qua, các chứng chỉ tiếng Anh quốc tế như IELTS ngày càng phổ biến và có vai trò quan trọng với nhiều học sinh, sinh viên cũng như các bạn trẻ đi xin việc. Vậy sự thực các phụ huynh nên hiểu như thế nào cho đúng về IELTS để cùng con vạch ra lộ trình phù hợp chinh phục chứng chỉ này một cách hiệu quả, tránh lãng phí tiền bạc, thời gian khi mù mờ chạy đua theo đám đông…
1. SÁU LỢI ÍCH KHI CÓ CHỨNG CHỈ IELTS
Thứ nhất: Chứng chỉ IELTS được nhiều nước trên thế giới công nhận là kỳ thi uy tín, là điều kiện bắt buộc khi nhập cư, tìm việc hoặc du học tại các quốc gia nói tiếng Anh. Có IELTS trong tay bạn sẽ có cơ hội để săn học bổng, du học tại các trường THPT, đại học hàng đầu trên toàn thế giới. Vì vậy, với những học sinh muốn chinh phục được giấc mơ du học thì việc chinh phục bằng IELTS Academic loại hình thi dành riêng phục vụ yêu cầu học tập tại các trường học thế giới là điều kiện cần để bước đầu làm hồ sơ du học. IELTS còn giúp bạn làm việc tại các nước nói tiếng Anh và là điều kiện cần để được định cư tại những nước như Anh, Mỹ, Úc, Canada... Tùy yêu cầu mỗi nước mà mức điểm quy định điểm IELTS sẽ khác nhau nhưng đây là điều kiện cần nếu muốn định cư.
Thứ hai: Để thi được chứng chỉ IELTS, bạn phải ôn luyện nhiều cả 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết - Listening - Reading - Writing - Speaking nên sẽ đem lại cho bạn nhiều kiến thức trong quá trình ôn luyện, thi lấy chứng chỉ. Quá trình rèn luyện đều cả 4 kỹ năng trên giúp bạn bắt buộc phải thành thạo tất cả các kỹ năng nếu muốn đạt điểm overall cao. Điều đó giúp nâng cao trình độ Anh ngữ của bạn.
Vì vậy, không chỉ mục tiêu đi du học, khi có chứng chỉ này đồng nghĩa với việc kiến thức tiếng Anh của bạn đã đạt đến một trình độ nhất định, nhất là đối với học sinh cấp ba và sinh viên, những người đi xin việc thì chứng chỉ này sẽ hữu ích.
Thứ ba: Đối với các bạn học sinh cấp ba, từ năm 2015, Bộ GD&ĐT đã quyết định cho miễn thi ngoại ngữ đối với học sinh có chứng chỉ IELTS 4.0 trở lên. Như vậy, nếu từ lớp 10, bố mẹ đã cho con ôn thi IELTS và con đạt chứng chỉ từ 4.0 trở lên ngay từ khi học phổ thông thì sẽ không phải lo lắng về thi tốt nghiệp môn tiếng Anh nữa.
Thứ tư: Một lợi ích rất lớn đối với các học sinh lớp 12 khi có chứng chỉ IELTS là sẽ có cơ hội được xét tuyển vào các trường đại học lớn trong cả nước.
Một số trường ĐH trong những năm gần đây cũng đã thông báo xét tuyển riêng với yêu cầu có chứng chỉ IELTS 6.5 với các học sinh đạt các yêu cầu như: Hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia; Có điểm 2 môn thi nằm trong tổ hợp môn xét tuyển của trường (không điểm liệt và không phải môn ngoại ngữ); Có chứng chỉ IELTS 6.5 trở lên còn thời hạn tính đến ngày nộp hồ sơ xét tuyển.
Năm 2019, nhiều trường đại học như: ĐH Kinh tế Quốc dân, Đại học Ngoại thương, Đại học Sư phạm Kĩ thuật TP.HCM, ĐH Hoa Sen TP.HCM, Trường Đại học FPT ngành Ngôn ngữ Anh đều ra quyết định về việc xét tuyển riêng và có cơ hội cho học sinh được vào học khi có IELTS 6.5 cùng một số yêu cầu điểm số, chứng chỉ khác. Như vậy, kỳ thi vào đại học giảm bớt áp lực, khi học sinh đã sở hữu được chứng chỉ tiếng Anh quốc tế như IELTS.
Thứ năm: Đối với sinh viên khi học đại học nếu có chứng chỉ IELTS thì bạn sẽ được miễn học tiếng Anh trong 1, 2 năm đầu trong thời gian theo học ví như nhiều trường đại học top đầu ở nước ta như ĐH Quốc gia, ĐH Bách khoa… đều có quy định rõ về thang điểm và điều kiện học tiếng Anh tại trường và việc miễn học khi có chứng chỉ IELTS. Như vậy, khi vào đại học, nếu sinh viên được miễn học tiếng Anh sẽ có thời gian, điều kiện để tập trung nhiều vào các môn học khác mà không cần lo học tập, thi cử môn tiếng Anh nữa. Hiện nay, nhiều trường đại học trong nước đều bắt buộc cần chuẩn đầu ra tiếng Anh dù cơ bản hay theo chứng chỉ do đó học IELTS sẽ đáp ứng được yêu cầu đảm bảo chuẩn “đầu ra” cho sinh viên tốt nghiệp đại học.
Thứ sáu: Hồ sơ xin việc sau khi ra trường của các ứng viên sẽ tốt hơn rất nhiều nếu có bằng IELTS trong tay. Hiện nay, nhiều công ty lớn, công ty quốc tế, các công ty trong nước ở nhiều ngành nghề đều đang có xu hướng yêu cầu trình độ tiếng Anh của các ứng viên ngày càng cao. Cùng thi tuyển vào một vị trí công việc đòi hỏi sử dụng tiếng Anh ở những công ty lớn, nếu bạn có chứng chỉ IELTS càng cao, bạn sẽ dễ dàng được công việc xứng đáng với mức lương khởi đầu cao hơn hẳn những nhân viên không có chứng chỉ tiếng Anh quốc tế.
Như vậy, hiện nay, với nhiều học sinh và sinh viên cũng như với nhiều ứng viên đi xin việc thì việc có chứng chỉ IELTS sẽ thực sự đem lại sự tự tin, giúp bạn chinh phục được các mục tiêu một cách dễ dàng. Có thể nói không quá, IELTS là cơ hội giúp bạn thành công trong sự nghiệp học hành, chắp cánh ước mơ du học, định cư hay thăng tiến sự nghiệp trong tương lai.
2. VẬY CÓ PHẢI HỌC IELTS CÀNG SỚM CÀNG TỐT?
Như trên tôi đã tổng hợp, phân tích về 6 lợi ích rõ ràng khi sở hữu chứng chỉ IELTS nhưng thực tế, nhiều phụ huynh đã rất sốt sắng và băn khoăn rằng, liệu có phải học IELTS càng sớm càng tốt? Nhiều bố mẹ con mới lên lớp 6, dù không có mục tiêu du học bậc phổ thông nhưng cũng muốn con tốt nghiệp cấp hai đã đạt 6.0, 7.0 IELTS. Thậm chí, với sự quảng bá rầm rộ, đôi khi nói quá lên tầm quan trọng việc học sớm IELTS của nhiều trung tâm Anh ngữ đã khiến nhiều phụ huynh đã chạy đua cho con học IELTS theo mốt chứ không hẳn vì mục tiêu cụ thể nào phù hợp với con giai đoạn từ 10 -12 tuổi.
Để đạt trình độ thi chứng chỉ IELTS nhất định, trước khi thi chứng chỉ, học sinh cần có được nền tảng kiến thức cơ bản chắc chắn, vì không có con đường tắt nào cho con bạn “đùng một phát” có thể giỏi ngay được. Học IELTS cho người mới bắt đầu, người mất gốc là quá trình vô cùng gian nan, vậy nên muốn thi IELTS có hiệu quả bạn cần phải đạt một trình độ Anh ngữ nhất định với nền tảng kiến thức vững vàng. Cho dù không có một quy định nào quy định chính xác tuổi học sinh có thể đăng ký thi IELTS, nhưng nhiều tổ chức giáo dục Anh ngữ uy tín toàn cầu đều khuyến cáo, không nên thi IELTS quá sớm, độ tuổi thích hợp nhất để thi các chứng chỉ IELTS không nên dưới 16 tuổi.
Chứng chỉ IELTS chỉ có thời hạn 2 năm, nên thi khi có mục đích rõ ràng như du học, thi đại học, đi làm thì tập trung ôn thi trong khoảng 6 -10 tháng là cùng, chứ không phải thi càng sớm càng tốt. Quan trọng nhất là con học kiến thức tiếng Anh cơ bản tốt, rèn các kỹ năng “mưa dầm thấm lâu”.
Các bố mẹ cứ bình tĩnh, đừng quá sốt ruột khi thấy đâu đó “con nhà người ta” mới lớp 7, lớp 8 đã thi chứng chỉ IELTS được điểm cao. Rất nhiều thầy cô giáo dạy tiếng Anh khuyên rằng, với các học sinh THCS, cứ học chuẩn kiến thức nền tảng trên cơ sở luyện 4 kỹ năng : nghe, nói, đọc, viết sẽ tạo tiền đề vững chắc để đạt các trình độ các chứng chỉ tiếng Anh quốc tế như chứng chỉ TOEFL Primary, TOEFL Junior (Hoa Kỳ), hoặc chứng chỉ tiếng Anh Cambridge (Anh).
TOEFL Primary là bài thi tiếng Anh dành cho bậc tiểu học do, Viện Khảo thí Giáo dục Hoa Kỳ (ETS) nghiên cứu và giới thiệu, trong đó có bài thi TOEFL Primary dành riêng cho học sinh Tiểu học nhằm đánh giá trình độ sử dụng tiếng Anh như một ngoại ngữ và năng lực tư duy suy luận của trẻ từ bậc căn bản, giúp các em học sinh đánh giá được khả năng tiếng Anh của mình một cách xác thực. Còn bài thi TOEFL Junior của ETS được sử dụng để đánh giá trình độ sử dụng tiếng Anh như một ngoại ngữ cho học sinh bậc THCS có độ tuổi từ 11 đến 15. Điểm số của bài thi TOEFL Junior đã được các chuyên gia của ETS nghiên cứu để quy đổi tương ứng với khung tham chiếu châu Âu (CEFR), giúp thí sinh có thể hiểu hơn về trình độ của mình so với chuẩn chung đang được áp dụng trên thế giới.
Chứng chỉ Starters, Movers và Flyers là ba chứng chỉ tiếng Anh thuộc hệ thống chứng chỉ YLE (Young Learners English Test) do Hội đồng Khảo thí tiếng Anh thuộc trường Đại học Cambridge tổ chức thi và cấp bằng. Ngoài ra chương trình Cambridge English còn có những cấp độ khác nữa như: Cambridge English: Key for Schools (KET for Schools): văn bằng chứng chỉ trình độ cơ bản; Cambridge: PET còn được gọi là Preliminary English Test văn bằng chứng chỉ cho trình độ trung cấp; Cambridge FCE còn được gọi là First Certificate in English là văn bằng chứng chỉ trình độ trên trung cấp.
Cụ thể, nếu con bạn đang học lớp 5, lớp 6 trình độ tiếng Anh đã đạt YLE qua 3 cấp độ: Starters, Movers, Flyers hoặc đạt chứng chỉ TOEFL Primary thì có thể tiếp tục chinh phục cấp độ cao hơn như TOEFL Junior hoặc chứng chỉ Key (KET) for Schools. Nhiều giáo viên dạy tiếng Anh cho rằng, khi lên đến lớp 7, lớp 8 học sinh nên tăng tốc, luyện cả 4 kỹ năng để thi chứng chỉ “B1 Preliminary” (Preliminary English Test - PET). Với chứng chỉ B1 - PET này nghĩa là con bạn đã nắm vững các kiến thức trình độ trung cấp và có những kỹ năng ngôn ngữ thực tế để sử dụng hàng ngày Sau đó, lên đến lớp 9 có “đủ vốn” tiếng Anh cả 4 kỹ năng để có thể thi đạt được trình độ B2 - FCE là khá ổn. FCE (First Certificate in English) là chứng chỉ tiếng Anh tương đương với trình độ bậc B2, khung tham chiếu chung Châu Âu về ngôn ngữ (CEFR-Common European Framework of Reference for Languages) có giá trị vĩnh viễn trên toàn cầu trong đó có Việt Nam. Đạt chứng chỉ bài thi FCE cho thấy trình độ tiếng Anh của người học đủ tốt sử dụng trong giao tiếp thực tế cho các công việc khác nhau. Như vậy, khi ở cuối giai đoạn học THCS, khi vốn kiến thức cơ bản và vốn từ vựng tương đối B1- PET, B2 - FCE, khoảng 15-16 tuổi, khi con bạn lên lớp 10, 11 rồi bạn cho con ôn thi IELTS cũng không muộn, nếu con bạn không có ý định đi du học từ lớp 10, bậc trung học.
Theo bảng mô tả sự liên thông giữa kỳ thi của Cambridge English trên Khung CEFR, bài thi FCE cấp độ B2 tương đương với 5.5 đến 6.5 IELTS. Như vậy, nếu khi bước vào lớp 10, trình độ tiếng Anh của con bạn đã đạt tới cấp độ B2 - FCE có nghĩa là đã có nền tảng để ôn luyện thi IELTS 6.5-7.5 trở lên.
3. KINH NGHIỆM “CÙNG CON LUYỆN THI IELTS”
Luyện IELTS là cả một quá trình. Phụ huynh cần xác định ngay từ khi con vào THCS, lúc đó tiếng Anh là ưu tiên số một, ngoài giờ học trên lớp, theo tôi cũng như kinh nghiệm của một số phụ huynh thì việc các bố mẹ gom nhóm và mời các cô dạy tiếng Anh về truyền đạt kiến thức cho con mình cũng phát huy hiệu quả. Ưu điểm của việc gom nhóm là mỗi lớp không quá 10 bạn, các phụ huynh đều có sự tương tác với nhau để điều chỉnh nhịp học cho phù hợp với các con. Tất nhiên, việc gom nhóm mời giáo viên dạy không đơn giản, nhưng nếu tìm được nhóm học nhỏ, giáo viên tốt, phù hợp con mình thì các phụ huynh nên cân nhắc cho con học thử và xin vào nếu con tiếp thu tốt ở nhóm học luyện IELTS.
Nếu ra trung tâm luyện IELTS, cách học sẽ khác một chút, họ sẽ kiểm tra đầu vào để xếp lớp phù hợp với lộ trình và sức học của con. Ngoài giờ học tiếng Anh ở nhóm cũng như trên lớp, khi về nhà, nếu có thời gian rảnh, các bố mẹ cho con mình coi tin tức trên các kênh CNN, BBC, NHK hoặc coi phim trên các kênh HBO, Discovery, Star Movie. Quá trình này trải dài trong suốt 4 năm học THCS. Chính những buổi xem phim như vậy sẽ góp phần đáng kể cho khả năng nghe nói và vốn từ của con bạn. Đây cũng là nền tảng để sau này chỉ cần học một khóa IELTS là có thể đạt được kết quả cao.
Phụ huynh cần tìm hiểu về các trung tâm có uy tín cũng như các thầy, cô luyện IELTS để cho con mình theo học, hãy chọn các cô đã có kinh nghiệm luyện nghe kỹ và chuẩn được các thế hệ học sinh đánh giá cao. Học thầy cô giỏi là một chuyện, nếu không ôn luyện thì cũng bằng không. Nhiều bạn đạt IELTS 8.0, 8.5 cho biết, khi ôn luyện, lúc nào cũng bật các chương trình nghe nói và tập tranh luận trên các kênh quốc tế của Mỹ, Anh… bất cứ lúc nào có thể, thậm chí nghe đài quốc tế đến tận đêm về những đề tài tranh cử Tổng thống Mỹ và các nước hay các vấn đề lớn mà thế giới phải đối mặt như: vấn đề hạt nhân của Iran, tên lửa của Bắc Triều Tiên, hay quan hệ Nga-NATO, vấn đề biến đổi khí hậu…
Để thành thạo cả bốn kỹ năng, các con cần dành thời gian học theo phương pháp tiếp cận hiện đại như sau:
Hiện nay có nhiều đầu sách để các con tham khảo khi ôn luyện IELTS đang thịnh hành như: Bộ Cambridge IELTS, IELTS Test Builder và Academic writing practice for IELTS.
Theo tôi, học và luyện IELTS phải từng bước xây dựng trên nền tảng cả 4 kỹ năng, khi đã thành thạo rồi mới chuyển qua luyện các bộ để IELTS sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.
Quá trình tự luyện thi IELTS quan trọng nhất là sự chăm chỉ không ngừng nghỉ, nếu không con bạn sẽ tốn nhiều thời gian mà kết quả sẽ không được như ý. Đáng chú ý, dù ôn luyện IELTS tại nhà hay đến các trung tâm, điều quan trọng nhất người học cần phải có đó là một phương pháp học khoa học, sau đó là tài liệu IELTS. Đây là công cụ vô cùng quan trọng cung cấp cho bạn kiến thức tốt nhất và bên cạnh đó là những thủ thuật, kinh nghiệm bạn nên có để giúp cho quá trình ôn thi IELTS của bạn đạt kết quả cao.
Như tôi đã nói, đánh trúng tâm lý sốt ruột của các phụ huynh về trình độ tiếng Anh của con, nhiều trung tâm tiếng Anh quảng bá các chương trình học IELTS cho trẻ con từ 7 - 8 tuổi với những chương trình cam kết “trọn đời đạt IELTS 6.5, 7.0”. Nhưng thực sự việc luyện IELTS chỉ cần trong một thời gian nhất định, khi trình độ và vốn kiến thức tiếng Anh của con bạn đã “hòm hòm” thì việc tập trung ôn luyện đúng hướng sẽ giúp con bạn đạt chứng chỉ IELTS đúng trình độ mục tiêu của mình. Mọi cuộc đua cho con học và thi IELTS thật sớm bất chấp mọi điều kiện đôi khi sẽ lãng phí thời gian và tiền bạc mà hiệu quả không tương xứng. Mọi quảng bá cho việc học IELTS “càng sớm càng tốt” sẽ là không cần thiết khi con bạn nắm rõ định hướng học và ôn thi phù hợp đúng trình độ, nhu cầu và mục tiêu của chính mình chứ không cần bất cứ trung tâm hoặc lớp tiếng Anh nào phải cam kết “trọn đời” cho IELTS của con bạn.