Phụ lục

Phát triển MỐI QUAN HỆ

HẸN HÒ lành mạnh

Trong văn hóa phương Tây, hôn nhân thường đến sau một thời gian hẹn hò. Theo nghĩa rộng nhất, hẹn hò là cuộc hẹn giữa một nam và một nữ khi cả hai đồng ý dành thời gian bên nhau với mục đích thân thiết với nhau hơn. Có hai giai đoạn hẹn hò khác nhau. Giai đoạn đầu tiên là hẹn hò xã giao. Hẹn hò xã giao có thể có hoặc không có sắc màu lãng mạn. Nó có thể chỉ đơn giản là hai con người đồng điệu cùng tham dự một số hoạt động và có thể sẽ đi ăn tối cùng nhau. Hoặc có thể là hai người đi xe đạp đã cùng nhau làm một chuyến đi đến 20 dặm vào thứ Bảy.

Nếu ở đây không có sự quan tâm lãng mạn và sự quan tâm đó không phát triển xa hơn sau giai đoạn hẹn hò xã giao, thì những cặp đôi này có lẽ chỉ được coi là những người bạn và không ai nghĩ rằng mối quan hệ của họ là một mối quan hệ hẹn hò.

Thường sẽ có một người hoặc cả hai người quan tâm đến mối quan hệ hẹn hò xã giao. Tuy nhiên, cũng có nhiều cặp đôi hay gặp gỡ nhau, nhưng lại không có sự quan tâm này. Tâm điểm của giai đoạn hẹn hò xã giao là tận hưởng những giây phút cùng nhau và chia sẻ những sở thích chung. Quan hệ hẹn hò xã giao không phải là mối quan hệ độc quyền, một hoặc cả hai người đều có thể có mối quan hệ hẹn hò với người khác. Một người quan tâm đến mối quan hệ hẹn hò có thể sẽ cảm thấy bị tổn thương khi thấy người kia lại đang hẹn hò với người khác.

Quan hệ hẹn hò xã giao có thể sẽ phát triển thành ba hướng. Nếu ở đó không có sự quan tâm lãng mạn nào và cả hai người đều có những mối quan tâm chung thì có thể họ sẽ trở thành những người bạn thân, tham gia vào một số hoạt động chung nào đó. Mối quan hệ vui vẻ hai bên này có thể tiếp tục kéo dài trong nhiều năm.

Khả năng thứ hai là mối quan hệ hẹn hò xã giao sẽ kết thúc. Có thể một trong hai người muốn tiến sâu hơn trong quan hệ nhưng người kia thì không. Chính điều này có thể trở thành xung đột dẫn tới việc chấm dứt mối quan hệ. Hoặc, nếu cả hai đều không có mối quan tâm đến nhau và không có mối ràng buộc với nhau chặt chẽ, thì mỗi quan hệ cũng sẽ tự nhiên chấm hết.

Khả năng thứ ba là trong thời gian đó, có thể không phải là ngay từ đầu, cả hai người đều đã có mối quan tâm đến nhau. Thời gian ở bên nhau là họ vui vẻ cùng nhau và họ bắt đầu nghĩ rằng có thể mình đã “phải lòng” người kia.

Hẹn ước là mối quan hệ hẹn hò mang tính chất nghiêm trọng hơn nhiều so với mối quan hệ hẹn hò xã giao. Nó thường được chấp nhận là mối quan hệ độc quyền. Nếu một trong hai người hẹn hò với người khác, thì người kia sẽ coi đó là phản bội và sẽ rất đau đớn. Họ sẽ không ngần ngại nói lên nỗi đau khổ của mình và cuộc đối thoại tiếp theo hoặc là sẽ phá vỡ mối quan hệ hoặc là sẽ đưa ra một lời cam kết với nhau. Đây chính là giai đoạn hẹn ước mà tôi muốn thảo luận trong phần này. Tôi tin rằng phát triển một mối quan hệ hẹn hò lành mạnh là sự chuẩn bị tốt nhất cho một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Tôi không khẳng định rằng, mọi cặp đôi hẹn hò như thế đều đi đến kết thúc là cưới nhau. Tôi muốn nói rằng một mối quan hệ hẹn hò lành mạnh sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi “cưới hay không cưới” một cách khôn ngoan hơn. Vì thế, chúng ta hãy tập trung vào một số yếu tố mô tả loại quan hệ này.

Mối quan hệ hẹn hò lành mạnh sẽ tập trung vào việc “làm quen” với nhau. Đây thực sự là tất cả những gì mà một cuộc hẹn hò nghiêm túc cần. Tâm lý con người là sự kết hợp phức tạp của di truyền và môi trường sống. Những gì bạn nhìn thấy bên ngoài không nhất thiết là những gì bạn sẽ khám phá bên trong. Quá trình khám phá này đòi hỏi cả hai người phải thật trung thực. Trong giai đoạn hẹn hò ban đầu, chúng ta có xu hướng “tốt đẹp phô ra”, điều này có nghĩa là chúng ta cố gắng tạo ra những ấn tượng tốt đẹp ban đầu. Nhưng đây không phải là thái độ dẫn tới một mối quan hệ hẹn hò lành mạnh.

Mỗi người có một lịch sử cá nhân riêng biệt, không ai giống ai. Lịch sử đó đã đưa bạn tới nơi bạn đang đứng hiện nay. Chúng ta không thể biết về nhau nếu không chia sẻ với nhau về lịch sử cá nhân của mình. Điều này nghĩa là chúng ta phải sẵn lòng chia sẻ những thất bại cũng như những thành công của chúng ta. Một thanh niên trẻ nói với tôi trong phòng tư vấn: “Tôi sợ nói cho cô ấy biết tôi đã bị giữ trong trại tạm giam ba tháng vì tội ăn trộm đồ khi tôi 16 tuổi. Tôi sợ nếu biết điều đó, cô ấy sẽ không gặp tôi nữa.” “Bạn muốn giữ kín thông tin này bao lâu?” Tôi hỏi. “Cho tới khi bạn đính ước hay cho tới khi bạn kết hôn?”

“Tôi cho rằng như thế sẽ không công bằng, đúng không?” Anh đáp.

Xây dựng mối quan hệ dựa trên sự dối trá hay sự thật bị che giấu chính là cách phá hủy mối quan hệ đó. Bản chất, chúng ta muốn chia sẻ thành công hơn là thất bại, vì thành công sẽ khiến chúng ta tốt đẹp hơn. Chúng ta rất ngần ngại khi chia sẻ những thất bại bởi nó sẽ khiến chúng ta đau khổ khi nhớ lại. Tuy nhiên mối quan hệ hẹn hò lành mạnh sẽ xây dựng dựa trên sự thật.

Có hai lĩnh vực khiến bạn rất khó thành thực: một là chia sẻ về quan hệ tình dục, hai là chia sẻ về vấn đề tài chính. Tuy nhiên, các cặp đôi đang trong một mối quan hệ hẹn hò nghiêm túc thì cần phải làm sáng tỏ những lĩnh vực này. Tôi khuyến khích điều này bởi đây là hai lĩnh vực thường tạo ra xung đột nhất trong hôn nhân. Nếu bước vào hôn nhân mà chưa làm sáng tỏ hai lĩnh vực này, thì chắc chắn bạn sẽ là người không công bằng với chính bạn và người bạn đời của mình.

Gần đây một phụ nữ trẻ nói với tôi: “Bạn trai tôi đã nói cho tôi biết rằng anh ấy đã có quan hệ tình dục với ba cô gái khác trong hơn tám năm qua. Phải thú nhận là điều này rất khó khăn với tôi. Tôi vẫn đang cố gắng để đối mặt với nó, nhưng tôi rất biết ơn vì anh ấy đã nói sự thật cho tôi biết. Nếu sau khi đính hôn hoặc cưới, tôi mới biết được điều đó, thì tôi sẽ có cảm giác mình bị phản bội.” Tôi nghĩ cô đã có suy nghĩ đúng đắn và chàng trai đã rất khôn ngoan khi chia sẻ sự thật. Đơn giản bởi điều gì đó “khó đối phó” không có nghĩa là sẽ bị lãng quên. Cuộc sống thật phải đối phó với những vấn đề khó khăn. Học được điều này trong khi đang hẹn hò sẽ chuẩn bị cho bạn bước vào một cuộc hôn nhân hạnh phúc trong tương lai.

Vấn đề tài chính thì sao? Chia sẻ thông tin tài chính có thể rất khó khăn nhưng lại rất cần thiết trong một mối quan hệ hẹn hò lành mạnh, đặc biệt là nếu mối quan hệ đó có xu hướng phát triển thành một cuộc hôn nhân. Chia sẻ với người khác cách bạn quản lý tài chính như thế nào sẽ giúp bạn khám phá ra rằng bạn có cách tiết kiệm, chi tiêu khác biệt. Thảo luận về những khác biệt trước hôn nhân sẽ khiến cho quá trình chuyển đổi vào trong hôn nhân dễ dàng hơn. Ví dụ, nếu một trong hai bạn thường xuyên dành 10% thu nhập của mình cho hoạt động từ thiện còn người kia chỉ dành 2%, thì điểm khác nhau này có thể sẽ là xung đột hôn nhân mạnh mẽ nếu nó không được giải quyết trước khi kết hôn.

Số nợ và các khoản nợ cũng cần được làm rõ với nhau. Bạn đã tiết kiệm được bao nhiêu tiền và mục đích của những tài khoản tiết kiệm cũng là thông tin quan trọng. Trong trường hợp một trong hai bạn là người tiết kiệm, còn người kia là người tiêu tiền, thì bạn càng cần phải đàm phán trước. Đàm phán cần thảo luận đầy đủ về các vấn đề và đưa ra một giải pháp được cả hai bên chấp nhận. Đây không phải là vấn đề bạn đưa ra thảo luận khi bạn đang trong giai đoạn hẹn hò xã giao, nhưng nếu bạn tiến đến giai đoạn hẹn ước, đặc biệt là khi bạn bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc về một cuộc hôn nhân, thì đây là những vấn đề hết sức quan trọng.

Hẹn hò cũng cho phép bạn làm quen với các thành viên trong gia đình của nhau. Cô ấy quan hệ với cha mẹ mình như thế nào? Cha mẹ của anh ấy như thế nào? Họ có quan hệ với nhau như thế nào và anh ấy có quan hệ với cha mẹ mình như thế nào? Cha mẹ có ly hôn không? Bản chất tự nhiên trong mối quan hệ của mỗi người với cha mẹ là gì? Bạn nên dành thời gian ở bên gia đình của người mà bạn đang hò hẹn. Nếu cuối cùng các bạn kết hôn, thì họ sẽ trở thành một phần trong cuộc sống của bạn.

Trong mối quan hệ hẹn hò lành mạnh, bạn sẽ biết được mục tiêu nghề nghiệp và học tập của người khác. Trên tất cả, học vấn và nghề nghiệp là một phần quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Khi một chàng trai trẻ nói với bạn gái đang học đại học “Tại sao em không bỏ học và cưới anh? Anh đã có nghề nghiệp ổn định trong quân đội và em không cần phải có bằng đại học nữa,” thì anh ta chưa sẵn sàng cho hôn nhân. Thái độ này cho thấy sự tự cao, tự đại của anh ta. Trong mối quan hệ trưởng thành, chúng ta cần khuyến khích và giúp đỡ nhau để đạt được mục tiêu sự nghiệp.

Một mối quan hệ hẹn hò lành mạnh cũng sẽ là một mối quan hệ cân bằng. Khi xác định các khía cạnh đa dạng của cuộc sống con người, chúng ta thường sử dụng các từ như: trí tuệ, cảm xúc, xã hội, tâm linh, thể chất. Trong thực tế, năm yếu tố này không bao giờ tách biệt nhau, mà chúng gắn kết với nhau.

Trí tuệ liên quan tới suy nghĩ, mong muốn và nhận thức của chúng ta về cuộc sống. Chúng ta thường nói về khả năng tương thích trí tuệ. Câu hỏi đặt ra là: “Chúng ta có khả năng chia sẻ phản ứng của chúng ta về một tờ báo hay một tờ tạp chí và kích thích suy nghĩ mà không lên án hay tranh luận với ai?” Nếu quan điểm chính trị đụng độ nhau, chúng ta sẽ xử lý sự khác biệt như thế nào? Học cách không đồng ý mà không thấy khó chịu là một trong những bằng chứng về khả năng tương thích trí tuệ. Nếu một người đàn ông hiếm khi đọc sách đang hẹn hò với một cô gái “nghiện sách”, thì câu hỏi là họ có nền tảng cho khả năng tương thích trí tuệ không? Một người luôn đứng đầu lớp sẽ rất khó nói chuyện với người luôn đứng cuối lớp. Xét về mặt trí tuệ, bạn có đủ gần gũi để bắt tay nhau? Những cuộc trò chuyện của bạn về các vấn đề trí tuệ khuyến khích sự phát triển hay là sự lên án?

Khía cạnh cảm xúc liên quan tới những phản ứng cảm xúc của chúng ta trước các sự kiện trong cuộc sống. Một số người chỉ nghe thấy tiếng còi xe cứu hỏa đã cảm thấy sợ hãi. Một số người cảm thấy cực kỳ khó chịu khi thấy ai đó khóc. Cảm xúc của chúng ta không phải là thứ chúng ta lựa chọn, chúng đơn giản là một phần trong cuộc sống của chúng ta. Học cách để chia sẻ những cảm xúc này và thấu hiểu chúng đến từ đâu, lựa chọn phản ứng tích cực với cảm xúc của chúng ta là một phần quan trọng trong sự trưởng thành. Học cách giúp đỡ người khác xử lý những xúc cảm của họ là một phần trong việc phát triển mối quan hệ hẹn hò lành mạnh.

Khía cạnh thứ ba là xã hội. Chúng ta là những sinh vật xã hội. Chúng ta tìm kiếm để chia sẻ cuộc sống với người khác. Đây chính là bản tính tự nhiên của con người, muốn được sống trong một cộng đồng. Đó là lý do tại sao một trong những trừng phạt nghiêm khắc nhất dành cho con người là “ biệt giam”. Tuy nhiên, vẫn có những mâu thuẫn rất lớn trong cách làm như thế nào, khi nào và ở đâu chúng ta muốn dành thời gian với mọi người. Các sự kiện xã hội rất phong phú. Hàng nghìn người đã dành cả tuần tại sân vận động, xem các sự kiện thể thao khác nhau, trong khi đó những người khác lại tập trung ở nhà thờ, rạp chiếu phim. Hầu hết đó là những sự kiện xã hội nhưng những người giống nhau không cần thiết phải tham dự tất cả các sự kiện đó. Mối quan tâm xã hội của bạn là gì? Của người mà bạn đang hẹn hò là gì? Một phụ nữ trẻ nói với tôi: “Tôi thật sự không thể hiểu nổi làm thế nào mà anh ấy có thể ngồi trên ghế suốt ngày Chủ nhật và xem các ô tô chỉ chạy trong một vòng tròn. Nếu đây là ý tưởng của anh ấy về sự kiện xã hội, thì tôi đã không biết rằng chúng tôi sống chung một hành tinh cơ đấy.” Cũng có thể cô đúng. Điều tốt đẹp là cô ấy đã khám phá ra điều này trong khi họ đang hẹn hò, chứ không phải là sau khi họ đã kết hôn.

Tiếp theo là khía cạnh tâm linh của cuộc sống. Ngay từ đầu tôi đã nói ngành học chính của tôi là nhân chủng học, tức là nghiên cứu về văn hóa con người. Chúng tôi không thấy văn hóa ở những nơi mà con người không có niềm tin vào thế giới phi vật chất. Con người chắc chắn phải có tâm linh. Quan niệm của bạn về đời sống tâm linh là gì và người mà bạn đang hẹn hò cũng có nhận thức thế nào về đời sống tâm linh? Các bạn đã trao đổi về vấn đề này như thế nào? Vì niềm tin tôn giáo thường ảnh hưởng đến toàn bộ cuộc sống của chúng ta, nên nó thật sự quan trọng. Một phụ nữ nói với tôi: “Tôi không biết tôi sẽ tiếp tục mối quan hệ này như thế nào. Tôi là người theo giáo phái Wiccan, còn bạn trai tôi là người theo đạo Kitô giáo. Lúc nào nói chuyện với nhau, chúng tôi cũng tranh cãi. Tôi rất thích anh ấy và muốn ở bên cạnh anh ấy. Nhưng tôi không chắc mối quan hệ của chúng tôi có thể cứu vớt được những khác biệt của chúng tôi trong quan niệm tôn giáo hay không”. Tôi cho rằng cô ấy đã đủ trưởng thành để đối mặt với thực tế này.

Yếu tố thứ năm là thể chất của con người. Đây là phần hiện hữu rõ ràng nhất của chúng ta. Hấp dẫn về mặt hình thức thường là khởi đầu cho mối quan hệ của chúng ta trong lần gặp gỡ đầu tiên. Cả hai chúng ta đều “ bị hấp dẫn” nhau. Những cử chỉ âu yếm là một phần quan trọng trong bất kỳ mối quan hệ hẹn hò nào. Mọi người thường phân biệt đâu là hành động âu yếm phù hợp trong một mối quan hệ. Điều quan trọng trong một mối quan hệ lành mạnh là chúng ta tôn trọng những giới hạn của nhau. Khi buộc người kia vượt qua những giới hạn này, thì đó không phải là hành động của tình yêu và nó sẽ giết chết mối quan hệ của bạn.

Thật không may trong xã hội hiện đại, tình dục lại thường bị hiểu lệch lạc, nên rất nhiều cặp đôi khó có được sự cân bằng khi họ đang trong giai đoạn hẹn hò. Hiện tượng phổ biến hiện nay là “mì ăn liền” tức là các cặp đôi quan hệ tình dục với nhau ngay từ lần gặp gỡ đầu tiên và mối quan hệ của họ chỉ tập trung vào tình dục, quên đi mọi thứ. Hiện tượng này sẽ dẫn đến hiện tượng nghiện tình dục, nó sẽ không phải là nền tảng để xây dựng một cuộc hôn nhân.

Cân bằng trí tuệ, cảm xúc, xã hội, tâm linh và thể chất là một trong những đặc trưng của một mối quan hệ hẹn hò lành mạnh. Nếu bạn đang có một mối quan hệ nghiêm túc, thì tôi xin được khuyên bạn hãy thực hành bài tập cuối cùng trong phần này để kích thích tư duy của bạn trong việc xây dựng một mối quan hệ hẹn hò lành mạnh.

Bài tập