PHẦN IVCHUẨN BỊ CHO TANG LỄ
Như một biểu hiện của sự mất mát và lòng hiếu thảo, đám tang Phật giáo nên đơn giản, trang nghiêm và trân trọng. Không cần thiết phải chi tiêu xa hoa vào các nghi lễ truyền thống vô ích. Các nghi thức và nghi lễ đi ngược lại với giáo lý của đức Phật nên được từ bỏ. Thay vào đó, số tiền phân bổ cho mục đích như vậy có thể dùng để hiến tặng một cách khôn ngoan cho những việc làm xứng đáng như từ thiện… và công đức ấy sẽ được hồi hướng đến người đã quá vãng.
Hội trường hay nơi đặt thi hài nằm để khai thị tỉnh thức phải thể hiện sự trầm lặng và yên bình.
Hãy thực tế khi chọn quan tài. Nó không cần phải quá đắt tiền và vượt quá khả năng của mình.
Chúng ta có thể thiết lập một bàn thờ phía trước quan tài và đặt chân dung của người quá cố lên trên đó. Trên bàn thờ có thể chưng cúng hoa, trái cây, đèn nến và nhang. Các bó hoa, vòng hoa, biểu ngữ do bạn bè và người thân tặng cũng có thể được trưng bày một cách trang nhã trong phòng tang lễ.
Một bức ảnh hoặc tôn tượng đức Phật cũng nên được đặt ở phía trước bàn thờ của người quá cố như một dấu hiệu cho thấy người ấy đã quy y Tam bảo.
Các thành viên trong gia đình không nhất thiết phải thể hiện sự nuối tiếc bằng cách mặc quần áo màu đen hay được làm bằng vải thô. Màu trắng hoặc một số màu đơn giản, nghiêm trang sẽ thích hợp hơn để phản ánh lên sự ảm đạm trong tang lễ.
Các nhà sư có thể được thỉnh đến để thực hiện các nghi thức Phật giáo và ban pháp thoại phù hợp cho dịp này. Nếu không có các nhà sư thì những người đưa tiễn, bạn bè và thành viên của các tổ chức Phật giáo cũng có thể tiến hành những việc này. Tương tự, chúng ta cũng có thể mở băng ghi âm bài giảng hoặc tụng kinh. Nên tụng những bài kinh có tính cách thực tế để quán chiếu về sự vô thường của đời sống nhằm mục đích khai thị và hồi hướng công đức chứ không phải chỉ tụng theo truyền thống đơn thuần.
Phụ chú
Đạo Phật, nhìn chung, không có bất kỳ điều gì phản đối việc thực hành các phong tục và truyền thống địa phương nếu chúng không vi phạm Giới luật Phật giáo. Ở nhiều quốc gia theo Phật giáo, văn hóa địa phương đã phát triển thành công, tìm thấy giá trị mới, bị đồng hóa và trở thành một phần trong thực hành Phật giáo cho quốc gia đó. Chỉ khi người dân tiếp nhận những lời Phật dạy, áp dụng chúng vào đời sống hàng ngày và có thể bày tỏ sự tín tâm của họ đối với giáo pháp, gắn liền các nguyên tắc của giáo lý đạo Phật với các nhu cầu văn hóa - xã hội của riêng họ thì mới có thể nói rằng Phật giáo đã được thiết lập vững chắc trong xã hội đó.
Đối với các tang lễ Phật giáo, đức Phật không hề ngăn cấm hàng đệ tử tại gia thể hiện lòng hiếu thảo và sự tôn trọng của họ đối với người quá cố thông qua việc thực hành các phong tục địa phương.
“Này A-nan-đà, đừng bận tâm về việc tôn vinh Xá-lợi của Như Lai... Hãy chú tâm vào hạnh phúc chu toàn của chính con. Hãy nỗ lực tu tập để đạt được hạnh phúc chu toàn cho chính con! Có những bậc trí giả trong số những người cao quý, những vị Bà La Môn, các gia chủ với niềm tin vững chắc nơi Như Lai; và họ sẽ làm công việc tôn vinh Xá-lợi của Như Lai.”1
1 Kinh Tương Ưng Bộ - Tham khảo bản dịch của HT. Thích Minh Châu.
Điều đáng bị chỉ trích là tuân thủ các nghi thức và nghi lễ vô nghĩa và lãng phí được lập ra không phải dựa trên các giá trị đạo đức hay luân lý mà thay vào đó là dựa trên sự mê tín hoàn toàn. Việc thực hành những điều vô nghĩa đó không chỉ lãng phí nguồn tài chính mà một niềm tin có gốc rễ sâu nặng như vậy (rằng chỉ cần thông qua những việc hành lễ đó, người ta có thể giải thoát khỏi khổ đau) tự nó sẽ trở thành một trở ngại cho tiến trình tâm linh của một người.
NHỮNG BÀI KỆ QUÁN CHIẾU
Than ôi! Ngắn ngủi thay!
Là thọ mạng kiếp người
Hữu hạn và nhanh chóng
Đầy đau đớn, dằn vặt.
Nên tuệ tri như vậy
Thường làm các việc tốt
Luôn sống đời thánh thiện
Bởi chết không tránh khỏi.
Như giọt sương ngưng tụ
Ngọn cỏ dưới nắng trời
Rất nhanh hơi tan biến
Không tồn tại được lâu.
Cũng như thế, kiếp người
Vốn dĩ thật ngắn ngủi
Lại biến hoại nhanh chóng
Chẳng khác giọt sương hơi.
Như cơn mưa, trút nước
Bong bóng nổi phập phồng
Rất nhanh bọt tan biến
Không tồn tại được lâu.
Cũng như thế, kiếp người
Vốn dĩ thật ngắn ngủi
Lại biến hoại nhanh chóng
Chẳng khác bong bóng bọt.
Như dùng một que cây
Vẽ đường rẽ mặt nước
Rất nhanh nét tan biến
Không tồn tại được lâu.
Cũng như thế, kiếp người
Vốn dĩ thật ngắn ngủi
Lại biến hoại nhanh chóng
Chẳng khác nước rẽ nét.
Như gia súc lấy thịt
Mọi bước bên vực chết,
Cũng thế thọ mạng người
Ngắn ngủi và nhanh chóng.
Nên tuệ tri như vậy
Thường làm các việc tốt
Luôn sống đời thánh thiện
Bởi chết không tránh khỏi.
Kinh Tăng Chi Bộ