Những hình ảnh đề xuất dưới đây có thể dùng làm dấu chấm, ngắt, cho một bộ phim rút ra từ cuốn sách này. Không khi nào những hình ảnh đó - gọi là cảnh ngắt - được “thuyết minh” chuyện kể, hoặc kéo dài nó hoặc minh họa nó. Hình ảnh sẽ được phân phối tùy ý đạo diễn và sẽ không quyết định gì về câu chuyện. Các hình ảnh đề xuất có thể lặp lại mọi lúc, ban đêm, ban ngày, vào mùa khô, vào mùa mưa. Vân vân.
Tôi xem những hình ảnh đó như một ngoại cảnh mà bộ phim có thể có, một “xứ sở”, xứ sở của những con người trong sách, vùng miền của bộ phim. Và chỉ của nó, của bộ phim mà thôi, không hề có một quy chiếu tương hợp nào.
Thí dụ về hình ảnh của các cảnh gọi là cảnh ngắt: Một bầu trời xanh lam chi chít những ánh sáng chói lọi.
Một dòng sông trống vắng mênh mang trong một bóng đêm mơ hồ, tương đối.
Mặt trời mọc trên sông. Trên ruộng lúa. Trên những con đường trắng và thẳng tắp xuyên qua sự mênh mang óng ả của lúa.
Lại một dòng sông trải ra hết bề rộng, mênh mang. Chỉ riêng đường nét màu lục của đôi bờ là bất động. Giữa hai bờ dòng sông tiến về phía biển. Trọn vẹn. KHỔNG LỒ.
Những con đường của Nam Kỳ thuộc Pháp vào năm 1930.
Chiều dài thẳng tắp màu trắng của những con đường với đoàn xe trâu do trẻ em điều khiển.
Một dòng sông nhìn từ trên cao hơn. Sông chảy qua bao la đồng bằng Cà Mau. Sình lầy.
Vầng dương làm mờ những ánh sáng chói lọi của bầu trời.
Một ngày với một sắc lam khác đang tàn.
Giữa bầu trời và dòng sông một tàu thủy đường dài. Tàu đi dọc theo đôi bờ của mênh mang lúa xanh.
Con tàu dưới làn mưa gió mùa thẳng tắp, lạc trong mênh mang lúa ướt đầm đìa.
Làn mưa gió mùa thẳng tắp và chỉ thế mà thôi, làn mưa thẳng tắp trong toàn bộ hình ảnh. Thẳng tắp như không ở bất cứ nơi nào khác.
Dòng sông u tối, rất gần. Bề mặt của sông. Làn da của sông. Trong sự trống trơn lồ lộ của một đêm quang quẻ (đêm tương đối).
Mưa. Trên đồng ruộng. Trên dòng sông. Trên thôn làng của những mái nhà tranh. Trên những khu rừng ngàn năm tuổi. Trên những dãy núi ven nước Xiêm. Trên gương mặt ngẩng lên của những đứa trẻ đang uống nước mưa.
Các vịnh An Nam, Bắc Kỳ, Xiêm, nhìn từ trên cao.
Mưa ngừng rơi và rút khỏi bầu trời. Sự trong trẻo thế chỗ cho mưa, trong veo như một bầu trời không gợn mây.
Bầu trời không gợn mây.
Những đứa trẻ và những con chó vàng đang canh gác, đang ngủ giữa nắng trước những ngôi nhà tranh vắng vẻ không người.
Xe hơi Mỹ của các triệu phú chạy chậm lại qua những ngôi làng này vì lũ trẻ.
Những đứa trẻ, dừng bước, đang nhìn, mà không hiểu.
Xóm làng của những ghe thuyền. Ban đêm. Ban ngày. Buổi sáng. Dưới mưa.
Những người nông dân nối đuôi nhau đi chân đất trên các bờ ruộng. Từ hàng ngàn năm nay.
Trò chơi của những đứa trẻ và những con chó vàng. Sự hòa trộn của chúng. Vẻ đẹp đáng yêu tuyệt vời của tính cộng đồng giữa chúng.
Cả vẻ đẹp, bối rối lòng người, của những bé gái mười tuổi ăn mày những đồng tiền kẽm ở chợ làng.
Và cả những lớp diễn bằng lời cũng sẽ xen vào: Những câu nói thuộc loại khái quát không có ảnh hưởng đến bộ phim, nói về mùi hương vùng Châu thổ, về bệnh dịch hạch của địa phương, sự vui vẻ của những đứa trẻ, những con chó, những người thôn quê. Xem các trang 40, 41.
Những khúc ca Việt Nam sẽ được hát lên (nhiều lần mỗi khúc để mọi người nhớ), chúng sẽ không được phiên dịch. Cũng giống như trong India Song, khúc hát tiếng Lào chưa bao giờ được dịch. Sẽ không một khúc hát nào được sử dụng với tư cách phần đệm (giả sử hộp đêm thì sẽ là kiểu Tây phương).