- OL … OL … đại khái là phát âm thế nào? - Người phụ nữ trẻ vừa được Archer đẩy bức điện qua cái kệ bằng đồng của văn phòng Western Union cho cáu kỉnh nói.
- Olenska… O-len-ska - anh lặp lại, lấy lại bức điện để viết những âm tiết nước ngoài trên những dòng rời rạc của May.
- Nó là một cái tên không ai nghĩ đến ở một cơ sở điện tín New York; ít nhất là trong khu này - một giọng nói bất ngờ nhận xét; và quay lại Archer thấy Lawrence Lefferts bên cạnh anh đang điềm tĩnh vuốt vuốt bộ ria mép và làm ra vẻ không liếc nhìn bức điện.
- Chào Newland: cuối cùng cũng gặp anh ở đây. Tôi vừa nghe về cơn đột qụy của cụ bà Mingott; và khi đang trên đường về nhà tôi thấy anh rẽ xuống phố này nên lén đi theo anh. Tôi cho rằng anh vừa từ đó đến?
Archer gật đầu, đẩy bức điện qua tấm lưới mắt cáo.
- Rất trầm trọng, hả? - Lefferts tiếp tục - Tôi cho rằng anh đang đánh điện cho gia đình. Tôi đoán là nó trầm trọng khi mọi người gọi đến cả nữ Bá tước Olenska.
Môi Archer cứng lại; anh cảm thấy một cơn bốc đồng giận dữ muốn đấm vào khuôn mặt đẹp trai tự phụ thuôn dài đang ở bên cạnh anh.
- Sao? - Anh hỏi.
Lefferts, người luôn không muốn tranh cãi, nhướng mày với một điệu bộ mỉa mai cảnh báo đối phương về cô gái đang quan sát sau tấm lưới mắt cáo. Thà tạo ra cái nhìn nhắc nhở Archer còn hơn bất cứ biểu lộ cáu giận nào ở nơi công cộng.
Archer chưa bao giờ thờ ơ hơn với những yêu cầu về hình thức; nhưng sự thôi thúc muốn để lại một vết thương trên thân thể Lawrence Lefferts chỉ là trong chốc lát. Việc to tiếng về cái tên của Ellen Olenska với anh ta vào lúc này, dù do bất kỳ sự xúi giục nào, là không thể tưởng tượng được. Anh trả tiền cho bức điện, hai người đàn ông trẻ tuổi cùng nhau đi ra đường. Lúc đó, Archer đã lấy lại tự chủ, tiếp tục nói:
- Bà Mingott đã khá lên nhiều: bác sĩ cảm thấy không còn gì phải lo lắng nữa.
Và Lefferts, với sự nhẹ nhõm rõ rệt, hỏi rằng liệu anh đã nghe về những lời đồn mới cực kỳ tồi tệ về Beaufort chưa…
Chiều hôm đó sự công bố về thất bại của Beaufort đã được đăng trên các báo. Nó làm lu mờ tin tức về cơn đột quỵ của bà Mingott, chỉ vài người đã nghe về mối liên hệ bí ẩn giữa hai sự kiện mới không nghĩ đến việc gán cơn bệnh của bà Catherine cho bất cứ thứ gì khác ngoài năm tháng và tăng cân.
Toàn bộ New York trở nên u ám bởi câu chuyện ô nhục của Beaufort. Chưa bao giờ, như ông Letterblair nói, có một vụ nào tệ hơn trong trí nhớ ông, hay ngay cả trong trí nhớ của cụ ông Letterblair người đã đặt tên cho công ty. Ngân hàng vẫn tiếp tục nhận tiền ngay khi biết thất bại của nó là không thể tránh khỏi; và vì nhiều khách hàng của nó là thành viên của gia tộc thống trị này khác, nên trò lừa dối của Beaufort có vẻ ích kỷ gấp đôi. Nếu bà Beaufort không lên giọng rằng những điều không may này (theo lời của bà) là “sự thử thách của tình thân”, thì lòng trắc ẩn dành cho bà có lẽ đã làm dịu đi sự căm phẫn chung với chồng bà. Bởi vì - đặc biệt là khi cuộc viếng thăm ban đêm của bà với bà Manson Mingott đang được biết đến - những lời nhạo báng dành cho bà đã vượt quá cả ông ta; và bà không có lời xin lỗi - hay theo những người nói xấu bà là lời chuộc tội - khi bào chữa rằng bà là “một người nước ngoài”. Có vài người ung dung (những người mà của cải không gặp nguy hiểm) có thể nhắc nhở chính mình rằng Beaufort đúng là thế. Nhưng xét cho cùng, nếu một người họ Dallas ở Nam Carolina để ý đến vụ này, và nói liến thoắng về việc ông sẽ sớm “lại đứng trên đôi chân của mình”, thì lý lẽ này sẽ mất mất đi sức thuyết phục và không có gì khác hơn để làm ngoài việc chấp nhận cái bằng chứng rõ rệt về tính bền vững của hôn nhân này. Xã hội phải cố gắng tiếp tục mà không có nhà Beaufort, nó đã kết thúc - thực ra là ngoại trừ những nạn nhân không may như Medora Manson, các Miss Lannings già cả tội nghiệp, và những phụ nữ mắc phải sai lầm thuộc những gia đình tử tế khác, giá mà họ đã nghe lời ông Van der Luyden…
- Điều tốt nhất mà nhà Beaufort có thể làm - bà Archer nói, kết luận như thể bà đang tuyên bố một lời chẩn đoán và kê đơn thuốc trong một quá trình trị bệnh - là ra đi và đến sống ở ngôi nhà nhỏ của Regina ở Bắc Carolina. Beaufort luôn giữ một chuồng ngựa đua, và ông ta nên nuôi những con ngựa chạy nước kiệu. Tôi nghĩ ông ta có tất cả những phẩm chất của một tay lái ngựa thành công.
Mọi người đồng ý với bà, nhưng không ai hạ mình để hỏi xem nhà Beaufort thực sự định làm gì.
Ngày hôm sau bà Manson Mingott đã khá lên nhiều: bà đã khôi phục giọng nói hoàn toàn đủ để ra lệnh cấm không ai được nhắc đến nhà Beaufort với bà lần nữa, và hỏi - khi bác sĩ Bencomb xuất hiện - gia đình bà có ý gì khi làm nhặng lên như vậy về sức khoẻ của bà.
- Nếu một người ở tuổi tôi vẫn ăn sa lát gà vào buổi tối thì họ còn mong chờ gì hơn? - Bà hỏi; và sau khi bác sĩ điều chỉnh thích hợp chế độ ăn của bà thì cơn đột qụy biến thành một cơn khó tiêu. Nhưng dù giọng nói có vững vàng thì cụ Catherine cũng không hoàn toàn giành lại được thái độ cũ về cuộc đời. Sự cách biệt lớn dần của tuổi già, dù không làm giảm bớt tính hiếu kỳ của bà về những người bên cạnh, đã làm mòn đi lòng trắc ẩn không bao giờ hiện rõ của bà về những khó khăn của họ. Bà có vẻ không có khó khăn gì khi loại bỏ thảm họa nhà Beaufort ra khỏi đầu óc. Nhưng lần đầu tiên bà bắt đầu chú ý vào những triệu chứng của mình, và bắt đầu tình cảm quan tâm đến những thành viên nào đó của gia đình mà từ trước đến nay bà đã thờ ơ một cách khinh khỉnh.
Ông Welland là người đặc biệt được bà chú ý. Trong số những người con rể của bà thì ông vốn là người bị bà lờ đi lâu nhất. Tất cả những nỗ lực của vợ ông để miêu tả ông như một nhân vật mạnh mẽ và có tài trí rõ rệt (nếu ông muốn) đã bị đón nhận bởi một tiếng cười khúc khích chế giễu. Nhưng sự nổi tiếng là một người ốm yếu của ông hiện biến ông thành đối tượng của sự quan tâm hết mức, và bà Mingott đã cho gọi ông đến để so sánh chế độ ăn ngay khi ông hạ sốt; vì cụ bà Catherine giờ đây là người đầu tiên nhận ra rằng người ta không thể quá cẩn thận về những cơn sốt.
Hai mươi tư giờ sau khi cho gọi Madame Olenska, một bức điện thông báo rằng cô sẽ đến từ Washington vào tối hôm sau. Ở nhà Welland, nơi vợ chồng Newland Archer tình cờ đang ăn trưa, những vấn đề như ai sẽ đón cô ở Jersey City ngay lập tức được đưa ra. Nhà Welland đã tranh nhau đưa ra những lý do trở ngại riêng như thể một đồn biên phòng đã cho họ mượn lòng hăng hái để tranh luận. Mọi người đồng ý rằng bà Welland không thể đi Jersey City vì bà phải theo chồng đến nhà cụ bà Catherine chiều hôm đó, và cỗ xe độc mã không thể không cần đến, vì nếu ông Welland gặp “xúc động” bởi gặp mẹ vợ lần đầu sau cơn đột qụy của bà, ông có thể được đưa về nhà ngay lập tức. Những anh con trai nhà Welland dĩ nhiên sẽ ở “trung tâm thành phố”. Ông Lovell Mingott sẽ vội vã quay lại từ cuộc đi săn nên xe ngựa nhà Mingott đã hẹn đón ông; và người ta không thể bắt May, trong buổi chiều muộn mùa đông, đi một mình qua phà đến Jersey City, ngay cả khi ở trong xe ngựa riêng của cô. Tuy nhiên, có vẻ là thiếu thiện ý - và đối lập với những mong muốn rõ ràng của bà Catherine - nếu Madame Olenska đến mà không có người nào của gia đình ở ga đón cô. Như thể là Ellen, theo như giọng nói mệt mỏi của bà Welland ám chỉ, đã đặt gia đình vào một tình thế khó xử.
- Hết chuyện này đến chuyện khác, - người phụ nữ tội nghiệp buồn rầu nói, trong một kiểu chán ghét với số phận, một thái độ rất hiếm khi thấy ở bà - điều duy nhất khiến tôi nghĩ mẹ chưa hề khá lên như bác sĩ Bencomb thừa nhận chính là cái khát vọng bệnh tật muốn có Ellen đến ngay lập tức này, dù sao thì cũng thật bất tiện khi đón nó.
Những lời này thật bất cẩn như những lời nói nóng vội; và ông Welland chộp ngay lấy chúng.
- Augusta, - ông nói, mặt tái đi và đặt dĩa xuống - sao bà lại nghĩ rằng bác sĩ Bencomb ít đáng tin cậy hơn trước? Bà đã nhận ra rằng ông ta ít chu đáo hơn thường lệ trong việc theo dõi trường hợp của tôi hay của mẹ sao?
Đến lượt bà Welland tái mặt vì sai lầm ngớ ngẩn của bà trải ra một loạt những hậu quả liên tiếp; nhưng bà cố gắng cười và lấy món súp hàu trước khi nói, cố gắng quay lại cái vỏ bọc vui vẻ cũ:
- Ông à, sao ông có thể tưởng tượng ra một điều như thế? Tôi chỉ muốn nói là, sau khi mẹ đã quyết định rằng bổn phận của Ellen là phải quay lại với chồng, thì có vẻ lạ khi mẹ đột nhiên muốn gặp lại nó, trong khi có đến nửa tá đứa cháu khác mà bà có thể đòi. Nhưng chúng ta không bao giờ được quên rằng mẹ, bất chấp sinh lực kỳ diệu của bà, đã là một phụ nữ rất già cả.
Ông Welland vẫn có vẻ phiền muộn, rõ ràng sự tưởng tượng lung tung đã ngay lập tức thắt chặt lời nói cuối cùng này.
- Đúng: mẹ bà là một người đã rất già; và chúng ta đều biết Bencomb có thể không thành công với những người quá già. Như bà nói, bà nó ạ, hết chuyện nọ đến chuyện kia; và trong mười hay mười lăm năm nữa tôi cho rằng mình phải có bổn phận tìm kiếm một bác sĩ mới. Tốt hơn hết là phải làm một cuộc thay đổi trước khi nó hoàn toàn cần thiết.
Và với quyết định như người Spartan1 này ông Welland kiên quyết cầm dĩa lên.
1 Người Spartan: Những người được coi là có đức tính can đảm, anh dũng, bền bỉ, khắc khổ, có ý thức kỷ luật cao, chiến đấu giỏi. (ND)
- Nhưng suốt thời gian này - bà Welland lại bắt đầu, khi đứng dậy khỏi bàn ăn trưa, và tiến về phía phòng khách đằng sau được trang trí bằng satin màu tía và đá khổng tước - tôi không thấy làm cách nào để đưa Ellen về đây tối mai; và tôi muốn mọi thứ được giải quyết xong ít nhất trong hai mươi tư giờ tới.
Archer quay lại sau khi mê mải ngắm một bức tranh nhỏ miêu tả hai hồng y giáo chủ đang ăn uống, trong một cái khung bằng gỗ mun tám cạnh với những huy chương lớn bằng mã não.
- Con sẽ đi đón cô ấy nhé? - Anh đề nghị - con có thể rời khỏi văn phòng đúng giờ để đón xe ngựa tại bến phà, nếu May gửi nó đến đó. - Trái tim anh đập rộn lên khi anh nói.
Bà Welland thốt ra một tiếng thở dài biết ơn, và May, người đã đến bên cửa sổ, quay lại để bày tỏ với anh một tín hiệu đồng ý.
- Mẹ thấy đấy, thưa mẹ, mọi thứ sẽ được giải quyết trong hai tư tiếng nữa. - Cô nói, cúi xuống hôn vầng trán băn khoăn của mẹ cô.
Xe ngựa của May chờ cô ở cửa nhà, và cô chở Archer đến quảng trường Union, nơi anh có thể đón một chiếc xe Broadway đưa anh đến văn phòng. Khi cô ngồi vào chỗ của mình cô nói:
- Em không muốn làm mẹ lo lắng bởi làm tăng thêm những trở ngại mới; nhưng làm thế nào mà anh đón Ellen vào ngày mai, và mang chị ấy quay lại New York, khi anh sẽ đi Washington?
- Ồ, anh sẽ không đi nữa. - Archer trả lời.
- Không đi? Sao thế, có chuyện gì xảy ra vậy? - Giọng cô trong như tiếng chuông, và chứa đầy sự lo lắng của một người vợ.
- Vụ đó bị hoãn rồi.
- Hoãn à? Sao kỳ thế! Em thấy ông Letterblair gửi một lá thư cho mẹ sáng nay nói rằng ông ấy sẽ đi Washington vào ngày mai cho một vụ kiện lớn liên quan đến bằng sáng chế mà ông ấy sẽ cãi lý trước Tòa thượng thẩm. Anh đã nói đó là một vụ liên quan đến bằng sáng chế đúng không?
- Ồ - đúng vậy: toàn văn phòng không thể đi. Letterblair đã quyết định đi sáng nay.
- Vậy thì nó không bị hoãn? - cô tiếp tục, với một sự khăng khăng không giống cô chút nào đến nỗi anh cảm thấy mặt nóng bừng, như thể anh đang đỏ mặt vì cô đột nhiên thiếu hẳn sự nhã nhặn truyền thống.
- Đúng: nhưng chuyến đi của anh thì có - anh trả lời, nguyền rủa những lời giải thích không cần thiết mà anh đã đưa ra khi anh công bố dự định đến Washington, và tự hỏi anh đã đọc ở đâu rằng những kẻ nói dối thông minh thường đưa ra những chi tiết, nhưng những người thông minh nhất thì không. Việc anh nói với May một điều không thật không làm anh tổn thương bằng việc thấy cô cố gắng giả vờ là không phát hiện ra.
- Anh sẽ đi sau: may mắn là lại thuận lợi cho gia đình em - anh tiếp tục, lảng tránh trong lời châm biếm. Khi nói anh cảm thấy cô đang nhìn mình, và anh quay về phía cô để không tỏ vẻ trốn tránh. Ánh mắt họ gặp nhau trong một giây, và có lẽ khiến chúng hiểu ý nghĩa của nhau một cách sâu sắc hơn là cả hai muốn…
- Đúng, cực kỳ thuận lợi - May nhanh chóng đồng ý - khi cuối cùng anh có thể đón Ellen; anh thấy mẹ đã đánh giá việc này cao đến mức nào.
- Ồ, anh thấy vui khi làm thế. - Xe ngựa dừng lại, và khi anh nhảy xuống cô cúi xuống và đặt tay lên anh.
- Tạm biệt, anh yêu - cô nói, mắt cô quá buồn đến nỗi sau đó anh tự hỏi liệu chúng có chiếu vào anh qua những giọt nước mắt không.
Anh quay đi và vội vã băng qua quảng trường Union, nhắc đi nhắc lại với bản thân, trong một kiểu cầu kinh thầm: “Tất cả hết hai giờ từ Jersey City đến nhà bà Catherine. Tất cả có hai giờ - và có thể nhiều hơn”.