Nếu ở Nha Trang, sáng sớm tôi chỉ có một lựa chọn là đường ra biển thì ở Sài Gòn, tôi có mấy nơi để đi bộ, lúc mỏi chân có chỗ ngồi để ngẫm ngợi là công viên Gia Định, bờ kè Nhiêu Lộc, Thiền viện Vạn Hạnh và Lăng Võ Tánh. Mỗi không gian đều có nét riêng khiến cho hành trình buổi sáng của tôi đa dạng, đa sắc.
Nếu công viên Gia Định (cả hai bên đường Hoàng Minh Giám) thoáng đãng, nhiều cây cao tỏa bóng mát, những bãi cỏ rộng, xanh mướt, không khí trong lành, không gian sôi động, trẻ trung bởi tiếng nhạc làm nền cho các bài tập buổi sáng… thì ở bờ kè không gian tĩnh, trầm, nhẹ... Cây nhỏ nhưng hoa nhiều, cảm giác dịu dàng nhờ dòng nước uốn lượn xung quanh... Thỉnh thoảng có tiếng chuông chùa trầm mặc vọng lại. Hai không gian như đối nghịch nhưng ngồi nơi nào tôi cũng thích, có thể điều chỉnh dòng suy nghĩ phù hợp với nhịp điệu, không khí mỗi nơi.
Ngồi ở Thiền viện Vạn Hạnh lại khác nữa, dòng xe cộ nối đuôi nhau ồn ào, thế nhưng chỉ khuất một bức tường thôi lại nghe được tiếng lòng mình hòa cùng tiếng chim, tiếng gió hát, tiếng cây lá rung rinh... Và những dòng suy nghĩ cứ thế miên man. Đặc biệt, nơi đây có bầy mèo, nhiều con lắm. Tôi nghĩ, không thể đếm được chúng có bao nhiêu con. Mèo sinh sản nhanh, càng khó quản con số. Có lần, nói chuyện với một sư thầy, thầy bảo rằng không biết cách nào giải quyết số mèo ngày càng nhiều lên này, chúng trốn, chạy đuổi cả trên gian thờ. Tôi là khách nên chỉ thấy bầy mèo có đông cũng chỉ chiếm một góc nhỏ trong khuôn viên Thiền viện. Chỉ có người nuôi mèo mới biết mức độ phiền toái do chúng gây ra, nhất là khi chúng quá nhiều, không thể kiểm soát được hoạt động của chúng.
Vào một giờ nhất định buổi sớm, có một người đi xe đạp mang thức ăn vào cho mèo, tôi đoán chị ấy gom từ quán cơm nào đó. Lũ mèo ùa ra, vòng tròn quanh chị, chờ đợi đến lượt, không tranh giành, khè khẹt. Tôi không rõ cách nào chúng trật tự thế. Từng phần được chia ra trên những miếng giấy báo hay nắp lon, hết con này rồi đến con kia, con nào cũng có phần. Tuy nhiên, thỉnh thoảng, tôi nghe chị la vài tiếng nhỏ khi có con nào đó giành giật, một chút thôi rồi yên ắng trở lại cho đến khi lũ mèo no nê, rời đi.
Hai người bạn tôi có lời lý giải rất hay về việc lũ mèo trật tự khi ăn. Một người cho rằng quan sát thì thấy mèo đực ăn trước, rồi đến mèo cái và sau cùng mới tới mèo con. Chị bảo thêm, thứ tự như thế cũng tội mèo cái đang mang bầu, nhưng hay một điều là chúng luôn biết chừa phần lại.
Một người khác thì bảo, chúng có một kỷ luật mà con người cần phải học theo. Mèo lớn luôn nhường cho mèo nhỏ, mèo đực nhường mèo cái. Khi ăn chúng rất kỷ luật, con lớn lui lại phía sau chờ tới lượt, mèo mẹ luôn ăn cuối cùng.
Tôi thường nhìn cảnh mèo ăn và suy nghĩ về sự chờ đợi. Dường như ý nghĩa cuộc đời là sống phải có tâm trạng chờ, trong hy vọng, ai cũng thế. Chờ đợi đôi khi là động lực, là cảm hứng cho tất cả sinh vật trên Trái Đất này. Con người thường than thở, luôn thấy thời gian chờ đợi dài bởi mang tâm trạng thấp thỏm; nhưng, khi sự việc qua rồi, mới hay rằng chính sự chờ đợi làm cho ngày ngắn lại, thời gian trôi nhanh hơn. Vì thế, phải chăng, hạnh phúc là khi có điều gì đó để chờ đợi?
Có quãng thời gian tôi đến Thiền viện Van Hạnh liên tục mỗi sáng. Lũ mèo bắt đầu quen và một ngày, khi thấy tôi đến, chúng ùa ra, quanh quẩn bên ghế đá tôi ngồi một lúc rồi mới tản đi. Ban đầu tôi ngạc nhiên lắm, sau đó thấy vui vui. Tôi nghĩ về niềm vui ở cả hai phía chờ đợi. Cũng như, cho và nhận luôn là hai điều hạnh phúc.
Ở Lăng Võ Tánh thì tôi có cảm giác khác hơn. Lăng lọt thỏm giữa những ngôi nhà cao, không gian trầm mặc và yên tĩnh, thỉnh thoảng có tiếng bồ câu gù vọng lại từ bên kia bức tường là khu đất có nhiều tàng cây to. Người giữ lăng là một phụ nữ có tuổi, dáng gầy, giọng nói nhỏ, nhẹ. Sáng nào chị cũng làm công việc quét dọn. Trên lối đi lát gạch đất sét nung, loại gạch tàu, nếu ngày nắng ráo, sân khô, hai tay chị cầm hai cây chổi đót, quét chậm và sạch. Nếu sân ướt do có mưa tối hôm trước, chị quét bằng chổi xương, một tay chị cầm chổi, một tay cầm dụng cụ hót rác, đến đâu gọn đến đó.
Thường, sau khi chào chị xong, tôi sẽ thắp một cây nhang ở mộ rồi bắt đầu đi đúng 20 vòng trong khuôn viên. Vài người cũng có thói quen thắp một cây nhang như tôi. Làn khói mảnh, mỏng bay lên, cảm giác rất ấm áp. Một điều khá hay là nơi đây đủ các loại hoa, có những cây rất lạ, tôi hỏi nhiều người nhưng chẳng ai biết tên. Chị giữ lăng nói với tôi rằng hơn hai mươi năm trước chị đến đây, khu vực lăng chỉ có dừa và xoài. Lâu dần, chỉ còn vài cây dừa và một cây xoài cổ thụ mà nếu nhìn cái gốc to, sần sùi, tán rộng của nó thì người ta đoán cả trăm tuổi. Sau, người khắp nơi viếng lăng mang cây đến trồng nên mới có đa chủng loại vậy. Tôi ngửi thấy mùi nguyệt quế nồng nàn, rồi mùi hoa lài nhè nhẹ rồi đến mùi hoa sứ trầm, sâu là hương ngọc lan mềm, ngọt…
Bởi có nhiều lựa chọn nên mỗi sáng, trước khi ra khỏi nhà tôi thường suy nghĩ xem sẽ đi tuyến nào. Có hôm tham quá, tôi men theo đường dọc ray xe lửa, băng qua Hồ Văn Huê, ghé lăng Võ Tánh, thắp một cây nhang, nói câu chào với chị giữ lăng rồi đi tiếp qua công viên Gia Định, sau đó nghỉ chân ở ghế đá Thiền viện Vạn Hạnh. Lũ mèo ùa ra nhưng có chút dè chừng, nghi ngại. Tôi ngước nhìn khóm hoa vàng sáng lên trong nắng và cảm thấy lòng mình thật nhẹ dù biết chắc rằng chút nữa đây, bước ra khỏi cổng, tôi sẽ lại bị dòng âm thanh ồn ào, bất tận của tiếng đời cuốn đi.