Chương 1

“Nếu chỉ có thể trao một món quà duy nhất cho con cái, hãy chọn trao lòng nhiệt thành.”

- Bruce Barton

EXCEL

BE ENTHUSIASTIC

NHIỆT THÀNH

Nhiệt thành = Trào dâng hoặc bày tỏ sự háo hức, mong chờ, thích thú.

Xác định mục tiêu

Mọi thứ bắt đầu với lòng khát khao, để rồi kết tinh thành ước mơ hay mục tiêu mà ta hướng tới. Với mục tiêu rõ ràng, việc lên kế hoạch và từng bước hành động tiến tới mục tiêu đó hoàn toàn nằm trong tầm với. Một kế hoạch có thể bắt đầu bằng sự phấn khích, nhưng rồi chết yểu đâu đó trên đường đi đến đích. Có vô số kế hoạch không bao giờ được hoàn thành. Theo nhà văn Joseph Epstein thì “81 phần trăm người Mỹ cảm thấy bên trong mình là những quyển sách đòi hỏi được viết ra”. Nhưng có bao nhiêu người thực sự cầm cây bút trên tay và hoàn tất quyển sách ấy?

Để hoàn thành mục tiêu, kế hoạch đặt ra rất quan trọng, nhưng một nguyên liệu còn cần thiết hơn nữa – đó là niềm háo hức, say mê.

Với niềm háo hức, say mê, con người có được nguồn năng lượng phụ trội đẩy họ tiến bước đến mục tiêu của mình.

Khi anh em nhà Wright trông thấy những chú chim xoải cánh chao liệng trên bầu trời, họ mơ ước đến một ngày nào đó loài người cũng được tự do vút bay trên không trung như thế. Thế nhưng, mơ ước này của họ trở thành trò cười cho thiên hạ. Ai cũng cho rằng mơ ước đó là không thể. Nhưng anh em họ đã không từ bỏ. Với niềm say mê bay lượn, cũng như nhận thức được giới hạn về thể chất của con người, họ bắt tay vào việc xây dựng chiếc tàu có thể vận chuyển con người bằng đường không. Qua nhiều lần thử rồi lại thất bại, cuối cùng thì anh em nhà Wright đã thành công trong việc sáng chế ra chiếc máy bay đầu tiên của thế giới. Họ đã được vinh danh là người thực hiện được chuyến bay có điều khiển và sử dụng năng lượng đầu tiên trong lịch sử loài người.

Chính sự hứng khởi, say mê đã đẩy họ tiến tới thành công.

Chính nhờ anh em nhà Wright với những nền tảng cơ bản về cỗ máy bay được, những thiết kế máy bay đã phát triển nhanh chóng, và đến ngày nay, chúng ta có thể dễ dàng tận hưởng sự thoải mái, thuận tiện của việc di chuyển bằng đường hàng không.

Tìm giải pháp cho vấn đề

Trong chuyến hành trình đi đến thành công, thì ngay cả với kế hoạch hoàn hảo nhất, vẫn có những chướng ngại vật làm ta sao nhãng và cản trở tiến trình ta thực hiện. Với nhiều người, những khó khăn này quá to lớn khiến họ phải từ bỏ đích đến cho dù đã rất nỗ lực. Với một số người khác, niềm khao khát thành công, được khích lệ bởi lòng hăng hái, sẽ giúp họ vượt qua được tất cả.

Tại Bắc Mỹ, thương hiệu pin Energizer có một biểu tượng đặc biệt – chú thỏ Energizer. Đó là chú thỏ đồ chơi màu hồng, đeo logo Energizer và cặp kiếng đen, nâng hai tay đánh trống. Hình tượng chú thỏ hồng đó đã được sử dụng để quảng cáo trên ti vi từ năm 1989. Điểm hấp dẫn ở chú thỏ Energizer này đó là khả năng hoạt động liên tục không ngừng nghỉ.

Những người ngập tràn hăng hái, tự tin được xem như là “thỏ Energizer” bởi khả năng liên tục tiến về phía trước dù cho bao chướng ngại xuất hiện trên đường. Khi tất cả mọi người đều đã mất hy vọng, thì họ ­– những người tự tin ấy – vẫn còn có đủ năng lượng tìm kiếm giải pháp cho vấn đề mình gặp phải.

Vì vậy, khi đối mặt với thử thách, hãy nghĩ về chú thỏ Energizer và tiếp tục vững bước. Đừng từ bỏ.

Giải pháp có thể chỉ ở đâu đó nơi khúc quanh phía trước.

Hãy đam mê

Đam mê là động lực giúp nhiều người đạt được ước mơ của mình. Đam mê khiến người ta hào hứng với việc mình đang làm, và sự hào hứng này khiến mục tiêu trở nên đáng vươn tới.

Gordon Ramsay, đầu bếp ngôi sao trong chương trình truyền hình nổi tiếng “Ramsay’s Kitchen Nightmares” của Anh và “Hell’s Kitchen” của Mỹ, tổng kết lý do cho sự nghiệp bếp núc thành công của mình là: Với ông, nấu nướng không phải là một công việc, “đó là niềm đam mê”. Chính niềm đam mê này đã khiến ông vận hành những nhà hàng thành công, là năng lượng đốt cháy nhiệt huyết, khởi nguồn cho những tia lửa của lòng nhiệt thành có thể thấy rõ trong chương trình truyền hình của ông.

Đam mê là một xúc cảm mạnh mẽ, có thể khởi nguồn và dưỡng nuôi sự háo hức, nhiệt thành giúp ta vượt qua những giai đoạn khó khăn, thử thách.

Suy nghĩ tích cực

Lòng hăng say và sự tích cực luôn đi đôi cùng nhau. Lòng hăng say không thể tồn tại trong môi trường tiêu cực. Tương tự như vậy, sự tích cực đòi hỏi phải có lòng hăng say mới có thể tồn tại lâu dài.

Suy nghĩ tích cực nâng con người lên khỏi những trở ngại. Khi tâm trí ta đầy ắp những suy nghĩ tiêu cực, tất cả những gì ta thấy đều u ám, sầu bi. Với một người có suy nghĩ tiêu cực, chiếc cốc luôn trống không, hay luôn vơi đi một nửa. Ngược lại, khi tâm trí chứa đầy những suy nghĩ tích cực, ta sẽ luôn tràn trề hy vọng – chiếc cốc luôn đầy một nửa, hoặc chờ để được đổ đầy.

Bác sĩ người Mỹ Patch Adams luôn tin rằng sức khỏe của bệnh nhân không thể tách biệt với môi trường của họ. Ông cho rằng lòng đam mê, sự hài hước và niềm vui sướng có thể giúp thúc đẩy quá trình phục hồi của các bệnh nhân. Mỗi năm, ông tập hợp những tình nguyện viên từ khắp mọi nơi trên thế giới đi đến các quốc gia khác nhau. Họ mặc trang phục của những chú hề, mang đến niềm vui và tiếng cười cho những bệnh nhân tại các bệnh viện để xoa dịu bớt những đau đớn họ phải chịu đựng.

Câu chuyện về Patch Adams đã cho chúng ta thấy sức mạnh của lòng hăng say và tư duy tích cực.

Đừng mãi suy tư về quá khứ

Những sai lầm quá khứ có khả năng tấn công và xâm chiếm bất kỳ ai mà tâm trí cứ mãi bị ám ảnh bởi chúng. Cũng như suy nghĩ tiêu cực, những ký ức này gặm nhấm dần chúng ta, khiến chúng ta trở nên nghi ngờ chính bản thân mình. Một khi hạt giống nghi ngờ đã được gieo xuống, con đường phía trước sẽ càng khó khăn hơn với một chướng ngại vật to lớn – là chính ta. Và thường thì chúng ta trở thành chướng ngại lớn nhất và khó vượt qua nhất.

Câu chuyện về Frank Bettger, cầu thủ bóng chày đầu thập niên 1900 của giải nhà nghề Major League, là một minh họa sống động cho sức mạnh của lòng hăng say và tư duy tích cực. Vào năm 1907, Frank Bettger gặp một cú sốc lớn khi người quản lý thông báo rằng ông đã bị loại khỏi đội tuyển bóng chày ba bang. Lý do của điều này là sự lơ đễnh, không chuyên cần.

Khi ông rời khỏi đội bóng, người quản lý cho ông một lời khuyên cuối: hãy luôn hăng say trong công việc và các trận đấu. Thay vì mãi suy tư, gặm nhấm lỗi lầm quá khứ, Bettger bắt đầu nhiệt thành hơn trong các trận đấu, và chẳng mấy chốc, ông thu hút sự chú ý của mọi người. Quyết tâm xây dựng danh tiếng là cầu thủ thi đấu lăn xả nhất đã khiến những trận đấu của ông hấp dẫn hơn rất nhiều, không những vậy, còn truyền cảm hứng cho các cầu thủ khác trong đội chơi tốt hơn phong độ thông thường của họ. Điều thú vị là Bettger không thực sự trở thành cầu thủ xuất sắc hơn, nhưng chính tinh thần thi đấu nhiệt huyết đã khiến ông trở nên khác biệt.

Hai năm sau đó, Bettger phải từ giã nghiệp bóng chày vì chấn thương. Nhưng ông vẫn tiến bước về phía trước, trở thành người bán hàng hàng đầu, và là một tác giả nổi tiếng của dòng sách tự phát triển bản thân.

Hãy luôn nhớ rằng: mãi vấn vương quá khứ sẽ không giúp ích được gì cho hiện tại.

Lòng nhiệt thành rất dễ lây lan

Có một câu tục ngữ khá phù hợp cho điều tôi muốn nói đến ở đây, đó là “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Ý nghĩa cơ bản của nó là khi ta tiếp xúc với những người có suy nghĩ tiêu cực, ta sẽ bị ảnh hưởng bởi họ. Tương tự như vậy, khi xung quanh ta là những người hăng hái, tích cực, ta cũng trở nên năng động hơn nhiều.

Khi một người đang buồn chán tâm sự với một người bi quan về cảnh khốn cùng của mình, anh ta sẽ càng trở nên đau buồn, suy sụp hơn. Vì vậy, tốt hơn là anh ta nên tìm đến một người lạc quan, để được lan tỏa tinh thần hăng hái và năng lượng tích cực ấy.

Bettger đã từng nói rằng lòng nhiệt thành chính là phẩm chất mang lại lợi ích cao nhất, có thể bởi vì nó là một trong những phẩm chất hiếm thấy nhất, và cũng dễ lây lan nhất.

Vì thế, hãy mở rộng cánh cửa đón chào những người lạc quan bước vào ngôi nhà của bạn, và để cho tinh thần năng động, hăng hái của họ được dịp lan tỏa.

Hãy sáng tạo

Sự sáng tạo và nhiệt huyết luôn đồng hành cùng nhau. Nhiệt huyết tạo nền tảng cho sáng tạo, và sáng tạo có thể bắt nguồn cho lòng nhiệt huyết. Khi một người đang say sưa sáng tạo, lòng nhiệt huyết cũng tăng cao một cách tự nhiên, bởi bên trong người ấy cuộn chảy sự hào hứng, say mê.

Một cậu bé nọ ao ước có được chiếc tên lửa đồ chơi. Không đủ tiền để mua, thế là cậu quyết định tự làm lấy một chiếc. Cậu nhặt nhạnh mọi vật liệu cậu có thể tìm thấy từ bãi rác, và bắt tay vào làm chiếc tên lửa của riêng mình. Nhờ sự sáng tạo và trí tưởng tượng phong phú, cuối cùng cậu cũng làm nên một chiếc tên lửa tuyệt đẹp và chi tiết. Vô cùng vui sướng, cậu say sưa với món đồ chơi của mình không biết chán.

Một ngày nọ, khi cậu bé đang chơi với tên lửa trong sân, một người đàn ông đi ngang qua. Ấn tượng với chiếc tên lửa được làm tỉ mỉ, ông ngỏ ý muốn mua. Sau phút lưỡng lự ban đầu, cuối cùng, cậu bé cũng đồng ý bán cho người đàn ông món đồ chơi yêu thích của mình, với suy nghĩ cậu sẽ có đủ tiền cho chiếc tên lửa sáng bóng trong cửa hiệu.

Đến khi cầm trên tay món đồ chơi mình ao ước – bóng loáng, tuyệt đẹp, sang trọng đến mức hoàn hảo – cậu nhận ra cậu không cảm thấy vui như khi chơi với chiếc tên lửa tự mình làm ra. Thế là cậu quyết định tự làm lại một chiếc tên lửa khác, và nhiều món đồ chơi khác cho riêng mình. Và chẳng mấy chốc, anh bạn trẻ khéo tay ngày nào đã trở thành một người thợ làm đồ chơi rất thành công.

Sáng tạo là một trong những con đường tốt nhất dẫn đến sự háo hức.

Làm việc với lòng nhiệt thành

Bạn có từng để ý thấy nhiều người sải chân mạnh mẽ khi bước đi, nhưng cũng có không ít người lê từng bước mệt mỏi? Hãy để ý dòng người đi đến công sở, hay các bạn học sinh đến trường mà xem. Tại sao lại có sự khác biệt như thế?

Câu trả lời nằm ở nhiệt huyết trong bản thân những người ấy. Nếu họ cảm thấy công việc thật nhàm chán, và công sở không phải là môi trường yêu thích, thì họ không còn mấy hứng thú nâng từng bước chân hân hoan đi làm. Ngược lại, nếu họ yêu thích công việc mình làm, họ sẽ cảm thấy háo hức hơn với từng ngày đến công sở.

Google, công cụ tìm kiếm nổi tiếng được nhiều người biết đến, có một môi trường làm việc đầy ắp nhiệt huyết. Nhân viên của Google được trao khá nhiều quyền tự quyết trong công việc. Họ được khuyến khích thực hiện các dự án cá nhân của mình trong thời gian rảnh rỗi. Chính môi trường này đã nuôi dưỡng lòng nhiệt thành của nhân viên và khiến Google trở thành nơi lý tưởng để làm việc.

Khi làm việc với lòng nhiệt thành, ta không còn cảm thấy đó là công việc phải làm nữa.

Hãy chủ động

Một cách để nuôi dưỡng lòng nhiệt thành của mình, đó là hãy chủ động nắm quyền. Khi nắm quyền, lòng nhiệt thành lan tỏa và mang đến hiệu ứng lây lan cho những thành viên khác trong đội.

Đội trưởng lừng danh một thời của Liverpool, Steven Gerrard, nổi tiếng về nhiệt huyết của mình. Trên sân bóng, ông thậm chí chủ động chuyền bóng cho đối thủ và đuổi theo quả bóng với một năng lượng không ngừng nghỉ. Ông không bao giờ quay đầu trước khó khăn, và những cú tranh cướp bóng kịp thời cho ta thấy được tinh thần của ông đối với mọi trận đấu. Những bàn thắng ngoạn mục của ông luôn mang lại cảm giác thỏa mãn cho khán giả. Với những fan hâm mộ Liverpool, nhiệt huyết của Steven Gerrard là điều thực sự khiến ông được yêu mến. Không quá ngạc nhiên khi ông được gọi bằng cái tên yêu thương: Đội trưởng huyền diệu.

Khi ta chủ động, nhiệt huyết của ta sẽ được tăng cao cùng với việc dẫn dắt người khác, và cũng sẽ truyền nguồn cảm hứng khích lệ họ vươn đến đích chung.

Góc cảm hứng

Dù bạn có nhiệt huyết đến thế nào chăng nữa, sẽ có những lúc lòng nhiệt huyết đó xuống thấp. Đây chính là dấu hiệu cảnh báo rằng ta cần nghỉ ngơi, “sạc lại pin” để lòng nhiệt huyết lại đầy ắp. Tất nhiên nói luôn dễ dàng hơn thực hiện. Rất thường xuyên, nhiệt huyết trong ta giảm xuống mức thấp, và rất khó khăn, thậm chí là không thể, nâng cao nó lên được như mức cũ.

Vì thế, góc cảm hứng luôn cần thiết.

Đấy có thể là một góc nhỏ nơi làm việc, hoặc một vị trí yêu thích trong nhà, nơi ta sẽ trang trí bằng những hình ảnh, những câu nói khích lệ. Những thành quả trước đây, những huân chương, cúp, bằng khen,… cũng nên được sắp xếp nơi góc cảm hứng này. Hoặc cũng có thể là những lá thư, tấm thiệp động viên,… Những món nho nhỏ này cho phép ta đắm chìm trong một môi trường nơi mọi người cảm thấy được giao quyền, từ đó nhiệt huyết cũng dâng đầy.

Kết luận

Lòng nhiệt thành là nguồn năng lượng vô hình, có thể khiến ta yêu mến việc mình làm và trở nên vượt trội ở công việc đó.