Philip A. Fisher là một trong số các nhà đầu tư có ảnh hưởng lớn nhất mọi thời đại, với những triết lý đầu tư mang tính kinh điển vẫn đang được nghiên cứu và áp dụng rộng rãi cho đến tận ngày nay. Cổ phiếu thường, Lợi nhuận phi thường là cuốn sách nổi tiếng nhất của tác giả Philip Fisher, đem lại cho người đọc một cái nhìn toàn diện về lĩnh vực đầu tư chứng khoán, từ những nguyên tắc đầu tư cơ bản nhất cho đến phương pháp hình thành một triết lý đầu tư đem lại hiệu quả cao.
Cổ phiếu thường, Lợi nhuận phi thường có thể được coi là một trong những giáo trình kinh điển dành cho các nhà đầu tư hiện đại, đặc biệt là cho những “tay mơ” muốn bắt đầu thử sức với loại hình đầu tư này. Đặc biệt là khi những kiến thức được trình bày trong cuốn sách đã trải qua sự kiểm chứng của thực tế, kể từ thời điểm ấn bản lần đầu tiên vào năm 1960.
Để thành công trên thị trường chứng khoán, một người cần thiết phải sở hữu những tố chất phù hợp, mà quan trọng nhất trong số đó là vốn kiến thức rộng và khả năng kiểm soát bản thân, cho phép bản thân suy nghĩ và hành động một cách lý trí mà không bị chi phối bởi các yếu tố cảm xúc cá nhân. Và để làm chủ được những tố chất đó, thì trước tiên bạn cần phải có quyết tâm và sẵn sàng bỏ ra công sức tương ứng.
Theo tác giả Philip, cách tốt nhất để bắt đầu hành trình chinh phục những tố chất của một nhà đầu tư thành công là làm quen với các khái niệm và triết lý liên quan đến sự vận hành của thị trường chứng khoán - mặc dù nhìn từ bề nổi thì thị trường chứng khoán luôn biến động từng giờ từng phút, thế nhưng vẫn tồn tại những nguyên tắc cơ bản nhất không bao giờ thay đổi.
Trong cuốn sách Cổ phiếu thường, Lợi nhuận phi thường, tác giả Philip sẽ giới thiệu đến độc giả những nguyên tắc cơ bản nhất của thị trường chứng khoán, giúp độc giả có thể hiểu được cách mà thị trường chứng khoán vận hành, cũng như phương pháp lựa chọn đối tượng đầu tư phù hợp nhất. Hẳn nhiên, cuốn sách này sẽ không thể giúp bạn “bỗng nhiên đổi đời” chỉ sau một đêm, thế nhưng nó sẽ cung cấp cho bạn những lời khuyên hữu ích trong việc duy trì và phát triển tài sản của bản thân theo cách dài hạn, để bạn có được tránh được nỗi lo về tài chính trong cuộc sống.
Nguyên tắc thứ nhất: Luôn tìm hiểu kỹ càng về cổ phiếu mà bản thân dự định đầu tư
Trước tiên, bạn cần hiểu rằng mỗi công ty được niêm yết trên thị trường chứng khoán đều tồn tại hai giá trị vừa liên quan đến nhau, lại cũng vừa tồn tại độc lập với nhau Đó là giá trị nội tại, và giá trị trên thị trường chứng khoán. Trong đó, giá trị nội tại của một công ty được quyết định số lượng tài sản mà công ty đó đang sở hữu sau khi đã trừ đi những nghĩa vụ tài chính cần thực hiện, còn giá trị trên thị trường chứng khoán lại được quyết định bởi “cảm nhận” của các nhà đầu tư đối với công ty.
Chính bởi vậy, dù cho giá trị nội tại của một công ty thường tương đối ổn định, thì giá trị cổ phiếu của công ty đó vẫn có thể thay đổi từng giờ từng phút, tuỳ thuộc vào cả những yếu tố bên trong công ty như kết quả kinh doanh, thay đổi nhân sự quản lý, v.v. cũng như những yếu tố khách quan bên ngoài như tình hình quốc tế, biến động của thị trường, v.v.
Để có thể thành công trên thị trường chứng khoán, trước tiên bạn cần thiết phải tiến hành những nghiên cứu chi tiết về đối tượng mà bản thân dự định đầu tư. Hãy bắt đầu với việc lên danh sách những mã cổ phiếu mà bạn cho là có tiềm năng, đặc biệt là cổ phiếu của những công ty hoạt động trong lĩnh vực mà bạn quen thuộc. Sau đó, hãy tiến hành thực hiện phép loại trừ thông qua tiến hành nghiên cứu chi tiết về từng công ty trong danh sách mà bạn đã lập ra, bao gồm: tình hình hoạt động của công ty trong quá khứ và hiện tại, đối thủ cạnh tranh của họ, nhóm khách hàng chính của họ, cũng như cách mà họ quản lý tài chính và đầu tư.
Rõ ràng rằng, những thông tin trên không phải là dễ tiếp cận. Để có thể tìm hiểu chúng một cách hiệu quả nhất, tác giả Philip đề xuất bạn sử dụng phương pháp “thả lưới”. Cụ thể, bạn nên “đào bới” thông tin từ càng nhiều người càng tốt, bao gồm cả những thông tin có tính xác thực cao lẫn những lời đồn đại. Từ đó, bạn có thể vẽ nên được một bức tranh chính xác nhất về đối tượng mà bản thân dự định đầu tư. Hẳn nhiên, để thực hiện được những nghiên cứu như vậy sẽ cần sử dụng rất nhiều thời gian và công sức, do vậy bạn cần trước tiên đảm bảo lựa chọn được những đối tượng đầu tư phù hợp nhất.
Bên cạnh đó, hãy chắc chắn rằng bạn đã đánh giá cả đến hiệu quả quản lý, cũng như hoạt động đầu tư nghiên cứu và phát triển công nghệ của đối tượng mà bản thân dự định đầu tư. Đây là những yếu tố quan trọng, cho phép bạn xác định được liệu rằng công ty đó định hướng rõ ràng cho phát triển trong tương lai hay không. Hơn nữa, hãy để tâm đến những nhận xét của nhân viên và khách hàng dành cho đối tượng mà bạn dự định đầu tư, bởi đây là những tiêu chí giúp bạn phần nào đánh giá được hiệu quả bộ máy tổ chức của công ty đó.
Nguyên tắc thứ hai: Luôn mua thấp, và bán cao
Mua thấp, bán cao là một trong những nguyên tắc cơ bản của hoạt động kinh doanh và đầu tư, bởi đây chính là cách mà bạn tạo ra lợi nhuận. Cụ thể hơn, bạn nên mua cổ phiếu khi chúng đang có mức giá thấp, và bán ra khi giá trị của chúng tăng lên. Nguyên tắc này nghe thì tưởng chừng vô cùng đơn giản và dễ hiểu, thế nhưng bạn sẽ cảm thấy bất ngờ khi thực sự áp dụng nó vào trong hoạt động đầu tư của bản thân.
Trên sàn chứng khoán, khi mà thứ bạn đặt cược chính là tiền của bản thân, thì nhiều người sẽ cảm thấy sợ hãi khi thấy cổ phiếu mà mình sở hữu rớt giá và không tự chủ được mà tiến hành bán tháo hòng cắt lỗ. Và rồi, mọi cổ phiếu sau khi rớt giá thường đều sẽ hồi phục lại về giá trị cao hơn đáng kể so với mức giá thấp nhất trước đó, và thu hút các nhà đầu tư nghiệp dư hào hứng mua vào – những người quan tâm nhiều hơn đến lợi ích trong ngắn hạn, và lo lắng rằng bản thân đã bỏ lỡ mất cơ hội kiếm lời khi không bắt kịp xu hướng của thị trường.
Hoạt động mua vào, bán ra theo xu hướng thị trường của các nhà đầu tư sẽ liên tục lặp lại, tạo thành tình trạng giá trị của nhiều mã cổ phiếu tại một thời điểm nhất định không thể hiện đúng giá trị thực tế của chúng. Với tư cách một nhà đầu tư dài hạn, bạn cần luôn hướng về tương lai, đồng thời hiểu rằng một bộ phận thị trường sẽ luôn hành động thiếu lý trí nhằm phản ứng lại với những sự thay đổi trong ngắn hạn.
Ví dụ, một công ty có thể quyết định giảm tỷ suất lợi nhuận trong ngắn hạn nhằm chuyển hướng dòng vốn cho đầu tư phát triển công nghệ mới. Hành động này nhiều khả năng sẽ giúp công ty thu được lợi ích đáng kể trong tương lai, nhưng nhiều nhà đầu tư lại không thấy được điều đó.
Nếu có được một khởi đầu thuận lợi trên thị trường chứng khoán, thì bạn sẽ có thể tăng lượng tài sản mà bản thân đang sở hữu lên đáng kể so với ban đầu. Sau đó, hãy bình tĩnh và đừng hành động theo bản năng mà bán tháo cổ phiếu mỗi khi thấy chúng rớt giá, bởi phần lớn những sự biến động đó đều chỉ là nhất thời và tập trung hơn vào xu hướng phát triển trong dài hạn.
Warren Buffett, một trong những nhà đầu tư thành công nhất mọi thời đại, đã từng nói rằng: “Hãy sợ hãi khi thấy những người khác đang tham lam, và hãy tham lam khi thấy những người khác đang sợ hãi”.
Nguyên tắc thứ ba: Luôn đầu tư nhằm thu được lợi ích ổn định trong dài hạn
Nên giao dịch hay nên đầu tư - đó là bài toán mà nhiều người phải đối mặt trên thị trường chứng khoán. Có thể bạn cảm thấy sẽ có lợi hơn nếu nhanh tay bán ra nhằm lập tức kiếm lời ngay khi cổ phiếu vừa tăng giá hay nhằm cắt lỗ sớm ngay khi cổ phiếu vừa xuống giá, thế nhưng tất cả các nhà đầu tư thành đạt nhất đều đưa ra lời khuyên rằng bạn nên giữ chắc trong tay những mã cổ phiếu có tiềm năng. Đừng nên cố gắng bắt kịp xu hướng nhất thời trên sàn chứng khoán, bởi thị trường luôn vận hành một cách thiếu lý trí và quan tâm nhiều hơn đến lợi ích trong ngắn hạn.
Điều đó có nghĩa là, thay vì cố gắng mua vào khi cổ phiếu rớt giá sâu hay bán ra khi cổ phiếu đạt đỉnh chưa từng có - một điều hiếm khi xảy ra, thì bạn nên đầu tư lâu dài vào mã cổ phiếu của những công ty mà bản thân đã tìm hiểu một cách chi tiết. Hẳn nhiên, bạn vẫn nên lựa chọn thời điểm mua vào những cổ phiếu đó sao cho có lợi nhất, ví dụ như khi chúng đột nhiên rớt giá đáng kể do sự thiếu lý trí mang tính của thị trường, mà chẳng hề bắt nguồn từ một nguyên nhân rõ ràng nào khác.
Tổng kết lại, tác giả Philip đã đưa ra những tiêu chí để bạn tìm kiếm một đối tượng đầu tư tiềm năng nhằm thu được lợi ích trong dài hạn. Đó là những công ty đã bước đầu định hình trong hoạt động sản xuất kinh doanh với tỷ suất lợi nhuận cao khi so sánh với chi phí hoạt động, có được sự hài lòng cao từ đội ngũ nhân sự cũng như khách hàng, sở hữu nhóm khách hàng thân thiết, và nếu có thể, sở hữu nhiều bằng sáng chế cũng như hệ thống kho vận hoàn chỉnh quy mô lớn. Đây chính là những yếu tố quan trọng mà bạn nên cân nhắc khi đưa ra quyết định đầu tư, bởi chúng không chỉ thể hiện giá trị hiện tại của một công ty, mà còn phần nào cho thấy giá trị trong tương lai của công ty đó.
Trên đây chỉ là những nguyên tắc đầu tư cơ bản nhất được đề cập trong cuốn sách Cổ phiếu thường, Lợi nhuận phi thường của tác giả Philip A. Fisher.
Có thể khẳng định rằng, Cổ phiếu thường, Lợi nhuận phi thường là một cuốn sách rất có giá trị liên quan đến thị trường cổ phiếu và những nguyên lý trong phân tích đầu tư, bởi nó đã cung cấp cho độc giả toàn bộ những kiến thức căn bản cần thiết để bước chân vào sân chơi chứng khoán một cách thuận lợi nhất. Nếu bạn đang mong muốn tích luỹ và phát triển bền vững tài sản của bản thân, thì đây chính là cuốn sách mà bạn không thể bỏ lỡ!