Tác giả: Haruki Murakami
Dịch giả: Dương Tường
Kafka Bên Bờ Biển của tác giả Haruki Murakami là một trong những cuốn tiểu thuyết đồ sộ trong sự nghiệp của ông. Sự xuất sắc của tác phẩm này đã giúp ông được trao giải thưởng văn học Franz Kafka năm 2006.
Kafka Bên Bờ Biển được xẻ đôi thành hai tuyến, với chương lẻ tập trung vào Kafka Tamura và chương chẵn là ông lão Nakata, người đọc cảm thấy họ không liên quan tới nhau ở những phần đầu, nhưng càng về cuối mắt xích nối họ lại với nhau càng rõ nét. Hai câu chuyện tưởng như riêng biệt, với hai cuộc đời của hai con người mà chẳng quen biết nhau, hay có bất cứ mối quan hệ nào ràng buộc họ với nhau. Một bên là cậu học sinh trung học đang vào tuổi mới lớn, chập chững vào đời thì bên kia là ông già lẩm cẩm, đang ở bên kia sườn dốc của cuộc đời.
Kafka Tamura là một học sinh trung học, bỏ nhà ở Tokyo vào sinh nhật 15 tuổi của mình, để chạy trốn thực tại, chạy trốn lời nguyền khủng khiếp mà người cha đã giáng xuống đầu mình. Kafka có những nỗi ám ảnh khôn nguôi về người mẹ và chị gái, những người đã rời xa cậu khi cậu chưa kịp nhớ mặt. Kafka là con trai của nhà điêu khắc nổi tiếng Koichi Tamura. Cái tên của cậu như một ẩn dụ hướng đến nhà văn người Séc Franz Kafka "ông trùm" của thể loại văn học phi lý. Có một yếu tố rất hay khi tác giả miêu tả Kafka, đó chính là ở nội tâm của cậu. Bản thân cậu hoàn toàn mộc mạc và thực tế, nhưng những mối quan hệ xung quanh cậu, những câu chuyện về quá khứ của cậu thì lại luôn bí ẩn, chứa đầy những điều kì lạ. Từ một cậu bé với người cha vô tâm, bị mẹ bỏ rơi ngay từ khi còn nhỏ, cậu lớn lên như một học sinh cá biệt. Cậu luôn vịn vào “cái thằng cu tên Quạ” để trốn tránh những tình huống khó phản ứng trong cuộc sống.
Nhân vật chính thứ hai của truyện là Satoru Nakata, một người kỳ lạ với một kiểu nói chuyện khác người, ông không biết đọc sau một tai nạn khi còn nhỏ, nhưng lại có khả năng nói chuyện với mèo và do vậy là chuyên gia tìm mèo lạc. Nakata không có vợ hay con cái, gần như không có người bạn nào, và dường như xa cách với thế giới thực cùng nền công nghiệp hiện đại của Nhật Bản. Nhưng Nakata không điên, ông chỉ là một người kỳ lạ. Ông cũng luôn tự nhận mình không được sáng dạ cho lắm, không biết đọc, sống nương nhờ vào trợ cấp hàng tháng, tưởng như chẳng bao giờ ra khỏi quận Nakoto. Với con người này, thì có lẽ mọi sự kì lạ đã xuất hiện ngay từ thời điểm bắt đầu, khi từ một cậu bé thông minh, sáng dạ, ông gần như đã chết trong 3 tuần, để rồi khi tỉnh lại trở thành một con người hoàn toàn khác. Quên hết tất cả, mất một nửa cái bóng của chính mình, như một bản thể ở thế giới song song này vô tình lạc sang thế giới kia trong lúc dòng thời gian nhiễu loạn vậy. Nhưng ở Nakata có sự khoan thai từ tốn mà có thể khiến người ta ghen tị. Lão sống chẳng cần để tâm tới thời gian, lão tham gia vào cuộc hành trình mà chẳng hề biết điểm đến hay phải làm gì tiếp theo. Những gì xảy ra với lão tựa như thoi đưa, tất cả đều tự nhiên mà không phải bận tâm hay toan tính điều gì. Thật là một cách du lịch kì lạ! Đời người bây giờ liệu rằng có còn được như thế, khi mà guồng quay của cuộc sống cuốn ta đi, như cơn sóng dữ dội cuốn trôi những gì ta để lại trên cát.
Ngoài hai nhân vật chính, truyện còn có những nhân vật “người” khác, đó là Oshima, một thanh niên có thân hình mảnh dẻ và tỏ ra là người hiểu biết. Anh cùng làm ở thư viện với bà Miss Saeki, Oshima giới tính không rõ ràng, có thể là intesex và bị chứng máu khó đông. Anh chính là người đã giúp Kafka có chỗ ăn ngủ trong hoàn cảnh khó khăn và chia sẻ nhiều tâm sự với cậu.
Đó còn là Hoshino, người lái xe tải khoảng 25 tuổi, đã theo ông lão Satoru Nakata suốt chặng đường dài vì thấy ông có nhiều nét giống ông ngoại của mình. Hoshino cũng tò mò vì sự kỳ lạ của con người Nakata.
Người phụ nữ Miss Saeki khoảng 50 tuổi, đẹp và quý phái, chủ một thư viện tư nhân, người đã gần như suy sụp hoàn toàn sau cái chết của người yêu khi ở độ tuổi đôi mươi. Miss Saeki nổi tiếng và trở nên giàu có sau khi viết bản nhạc "Kafka bên bờ biển". Bà có thể là mẹ của Kafka. Tiếp theo là Sakura, một cô gái khoảng 21 tuổi, người mà Kafka gặp trên chuyến xe khi bỏ nhà và sau này đã giúp đỡ cậu. Sakura có thể là chị gái của Kafka.
Nhân vật có tên Johnnie Walker gầy, rất cao và ăn mặc quái dị, người chuyên đi hạ sát mèo với tham vọng tạo ra chiếc sáo từ những linh hồn mèo. Tên ông ta giống một loại rượu whisky. Johnnie Walker có thể là một hình ảnh khác của Koichi Tamura, bố của Kafka.
Cuối cùng là Colonel Sanders, một ông lão có lý lịch bí ẩn. Sanders đã giúp đỡ rất nhiều cho Nakata và Hoshino. Tên của ông giống với người phát triển thương hiệu gà rán KFC.
Ngoài những nhân vật Người ra, trong Kafka Bên Bờ Biển còn xuất hiện các nhân vật Mèo. Đó là Goma, con mèo bị mất tích của gia đình Koizumi sau này được ông lão Nakata tìm lại. Tiếp theo là con mèo Kawamura, con mèo với cách nói chuyện khó hiểu, kết quả từ việc bị thương khi nhỏ sau khi va vào xe đạp, và ông Nakata không thể hiểu được những gì con mèo này nói. Con mèo xiêm dễ thương và thông minh, Mimi. Con mèo mướp Okawa, nó từ chối nói cho Nakata biết về tung tích của Goma vì sợ mang vạ vào thân. Cuối cùng là con mèo Toro, một con mèo đen, đã đưa ra những lời chỉ dẫn cho Hoshino khi anh này gặp khó khăn.
Nhân vật đặc biệt trong cuốn sách này phải kể đến Quạ. Con Quạ màu đen hay trò chuyện với Kafka Tamura và chính là nửa Cái Tôi của cậu, nó luôn động viên Kafka là "trang thiếu niên 15 tuổi kiên cường nhất trên thế giới". Không phải ngẫu nhiên khi tác giả lựa chọn loài vật này vì Kafka trong tiếng Séc nghĩa là “con quạ”.
Tác giả Haruki Murakami đã khắc họa hình ảnh trung tâm của tác phẩm, cũng chính là tiêu đề, Kafka bên bờ biển, vừa là bức tranh với hoài niệm về quá khứ, cũng là bản nhạc nơi khởi nguồn của khát khao lưu giữ hiện tại. Ngay từ khi cái tên bản nhạc được nhắc tới, dòng chảy của tác phẩm như cơn sóng trào lên và cuốn theo cái tên Kafka bên bờ biển từ giây phút đó, một điệp khúc chỉ với hai hợp âm, như mọi vật đều mang hai nghĩa.