Benjamin Graham thường được coi là một trong các nhà đầu tư nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng nhất thế kỷ 20, không chỉ nhờ những thành công mà ông gặt hái được trên phố Wall hay những triết lý đầu tư vẫn còn giá trị đến ngày nay được ông khởi xướng, mà còn bởi Benjamin Graham chính là người thầy đã chỉ dẫn Warren Buffett những bước đầu tiên trên con đường đầu tư.
Do vậy, không đáng ngạc nhiên khi Warren Buffett đã gọi Nhà đầu tư thông minh của Benjamin Graham là “cuốn sách về đầu tư tuyệt vời nhất từng được viết ra”. Mặc dù tư duy “đầu tư giá trị” mà Benjamin Graham đưa ra trong cuốn sách này có thể được coi là tương đối bảo thủ, thế nhưng không thể phủ nhận rằng nó đã góp phần vào sự thành công của Warren Buffett. Một khi đã hiểu và áp dụng tư duy “đầu tư vào giá trị” một cách thuần thục, thì bạn sẽ thu được lợi ích mà không cần cảm thấy căng thẳng khi liên tục phải theo dõi những biến động trên thị trường chứng khoán.
Ba nguyên tắc cơ bản để trở thành một nhà đầu tư thông minh
Theo tác giả Benjamin Graham, có ba nguyên tắc cơ bản mà bạn cần ghi nhớ và thực hành để có thể trở thành một nhà đầu tư thông minh - hay như cách nói của Benjamin Graham là một người biết “đầu tư giá trị”, bao gồm:
(1) Một nhà đầu tư thông minh cần luôn phân tích những khả năng thay đổi trong dài hạn cũng như nguyên tắc quản lý của một công ty trước khi tiến hành đầu tư;
(2) Một nhà đầu tư thông minh cần biết bảo vệ bản thân trước những khoản thua lỗ thông qua đa dạng hoá đầu tư;
(3) Một nhà đầu tư thông minh cần tránh theo đuổi những khoản lợi nhuận khủng tức thời, mà nên tập trung vào nguồn lợi nhuận ổn định và an toàn.
Trên cơ sở những nguyên tắc này của người thầy Benjamin Graham, Warren Buffett đã đưa ra hai nguyên tắc đầu tư ngắn gọn hơn của riêng mình:
(1) Đừng bao giờ để mất tiền;
(2) Đừng bao giờ quên nguyên tắc thứ nhất.
Và, đây cũng chính là tinh tuý của tư duy “đầu tư giá trị” - không ai có thể dự đoán được công ty nào sẽ trở thành Facebook, Google, hay Amazon thứ hai; thế nhưng tất cả mọi người đều có thể bảo vệ bản thân trước những khoản thua lỗ nếu biết đầu tư đúng cách.
Thông qua nghiên cứu và phân tích một cách chi tiết các thông tin, một nhà đầu tư thông minh có thể xác định được những mã cổ phiếu hiện có giá trị giao dịch thấp hơn đáng kể so với giá trị nội tại mà công ty đang sở hữu - một sự chênh lệch về giá trị gần như chắc chắn sẽ chuyển hoá thành lợi nhuận cho nhà đầu tư trong tương lai. Sau đó, nhà đầu tư thông minh cần lựa chọn một vài mã cổ phiếu mà họ đã xác định để đầu tư – một hành động đa dạng hoá đối tượng đầu tư nhằm tránh gặp phải thua lỗ quá lớn khi xuất hiện biến cố không đoán trước, rồi cứ thể bình tĩnh ngồi chờ hưởng lợi mà thôi.
Thông qua tìm kiếm và phân tích chính xác những thông tin liên quan đến lịch sử hoạt động và nguyên tắc quản lý của các công ty, bạn hoàn toàn có thể xác định được những mã cổ phiếu với mức lợi nhuận hàng năm lên tới 10%, 12%, hay thậm chí là 15% - mà chẳng cần phải căng thẳng theo dõi sự biến động của thị trường mỗi ngày.
Đừng bao giờ tin vào thị trường
Một trong những phân tích nổi tiếng nhất của Benjamin Graham về thị trường chứng khoán chính là phép so sánh toàn bộ thị trường chứng khoán thành một người duy nhất - Ngài Market.
Hãy tưởng tượng có một Ngài Market hàng ngày đều đến trước cửa nhà bạn, và thông báo cho bạn về mức giá thay đổi của những mã cổ phiếu khác nhau, thì bạn nên phản ứng thế nào? Theo Benjamin Graham, thì điều tốt nhất mà bạn nên làm là đừng quan tâm tới bất kỳ điều gì mà Ngài Market nói - bởi ông ta là người rất thông minh, nhưng lại hoàn toàn không thể đoán trước và thường xuyên thay đổi tâm trạng thất thường.
Ví dụ, khoảng chừng một tháng trước khi mẫu điện thoại iPhone mới được ra mắt, thì giá cổ phiếu của Apple cũng thường tăng lên tỷ lệ thuận với dòng người xếp hàng chờ trước cửa các gian hàng Apple chính hãng. Nhưng nếu mẫu điện thoại iPhone mới không đạt được kỳ vọng trước đó, thì giá cổ phiếu của Apple cũng có thể tuột dốc ngay ngày hôm sau.
Nhưng, con người lại là một giống loài rất giỏi trong tìm kiếm và nhận ra những quy luật tồn tại trong tự nhiên - một ưu điểm đã góp phần vào sự phát triển của nền khoa học hiện đại. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc một cách bản năng, nhiều nhà đầu tư sẽ luôn cố gắng tìm kiếm ra những quy luật trên thị trường chứng khoán, dù cho thứ quy luật mà họ theo đuổi có thực sự tồn tại hay không. Họ cho rằng khi một mã cổ phiếu đã tăng giá 10 ngày liên tiếp, thì những ngày tiếp theo hẳn nhiên nó cũng sẽ giữ sắc xanh - một sự giả định hoàn toàn thiếu chính xác.
Ngược lại, một nhà đầu tư thông minh cần tiến hành những nghiên cứu của riêng mình, và bỏ ngoài tai mọi điều Ngài Market nói.
Hãy luôn tuân theo một công thức đầu tư cố định
Cuối cùng, một lời khuyên được tác giả Benjamin Graham đưa ra nhằm giúp bạn có thể tránh được những căng thẳng khi đầu tư trên thị trường chứng khoán, đó là hãy luôn tuân theo một công thức đầu tư cố định. Trong cuốn sách Nhà đầu tư thông minh, tác giả Benjamin Graham gọi nó là tư duy “đầu tư theo công thức”, nhưng ngày nay nó thường được biết đến nhiều hơn dưới cái tên tư duy “đầu tư theo giá trị trung bình” (dollar cost averaging).
Nói một cách đơn giản, thì khi thực hành tư duy đầu tư này, bạn chỉ cần đặt ra một ngân sách cố định mỗi tháng (hoặc mỗi quý, mỗi năm - tuỳ thuộc vào hoàn cảnh của từng người) dành cho hoạt động đầu tư, và sử dụng ngân sách này để mua cổ phiếu của những công ty mà bạn đã lựa chọn ra từ trước, bất kể giá cổ phiếu tại thời điểm đó là bao nhiêu.
Để làm được điều này, bạn phải có được sự bình tĩnh và kiên nhẫn, bởi bạn sẽ luôn phải đầu tư một khoản tiền cố định lặp đi lặp lại vào những mã cổ phiếu mà bản thân đang sở hữu - không nhiều hơn một đồng ngay cả khi giá cổ phiếu đang xuống thấp, và không ít hơn một đồng ngay cả khi giá cổ phiếu đang lên cao.
Thế nhưng, nó cũng là cách tốt nhất để bạn có thể bảo vệ bản thân trước thua lỗ - điều hoàn toàn có thể xảy ra khi bạn không may đầu tư một khoản tiền quá lớn ngay trước khi thị trường chứng khoán sụp đổ.
Kết luận
Có thể nói, Nhà đầu tư thông minh là một cuốn sách hướng dẫn đầu tư chuyên sâu, được viết bởi một trong các nhà đầu tư nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng nhất thế kỷ 20.
Dẫu vậy, những nguyên tắc đầu tư trong cuốn sách lại được tác giả Benjamin Graham trình bày một cách tương đối dễ hiểu và dễ theo dõi. Những nguyên tắc đầu tư này sẽ không giúp bạn giàu lên chỉ sau một đêm, thế nhưng nếu thực hành tốt được chúng thì bạn sẽ có thể trở thành một “nhà đầu tư thông minh” trên thị trường chứng khoán, gặt hái được lợi nhuận ổn định dài hạn mà không phải đầu tư quá nhiều thời gian và tâm trí.