John Steinbeck là một tiểu thuyết gia và “người khổng lồ của nền văn học Mỹ”, được biết đến với những tác phẩm văn chương vừa hiện thực vừa đầy hoang tưởng, nổi bật với sự hài hước đầy cảm thông và một cách nhìn xã hội thấu đáo về sự đấu tranh không ngừng nghỉ của con người để sinh tồn giữa hoàn cảnh khó khăn. Phía Đông Vườn Địa Đàng là một trong những tác phẩm mang tính kinh điển của tiểu thuyết gia - John Steinbeck - người đã vinh dự được trao giải Giải Nobel Văn học năm 1962.
Phần lớn câu chuyện trong Phía Đông Vườn Địa Đàng diễn ra tại vùng thung lũng Salinas Valley thuộc tiểu bang California, trong khoảng thời gian từ đầu thế kỷ 20 tới cuối Thế chiến thứ nhất. Ngoài ra, một số đoạn của cuốn tiểu thuyết cũng đề cập đến sự việc xảy ra tại tiểu bang Connecticut cùng tiểu bang Massachusetts, và trong khoảng thời gian từ Nội chiến Hoa Kỳ. Chịu ảnh hưởng rõ nét từ câu chuyện của Cain và Abel trong Kinh Thánh, nội dung cuốn tiểu thuyết chủ yếu xoay quanh cuộc chiến giữa thiện và ác của hai thế hệ anh em nhà Trask, được kể lại bởi chính John Steinbeck dưới vai đứa con trai nhỏ của gia đình Hamilton sống gần đồn điền nhà Trask.
Cuộc đời của Adam được kể lại trong một đoạn hồi tưởng dài và phức tạp. Cyrus, cha của Adam, từng tham gia chiến đấu cho phe Liên minh miền Bắc trong cuộc Nội chiến Hoa Kỳ, nhưng bị thương ngay trong trận chiến đầu tiên và buộc phải xuất ngũ. Mặc dù vậy, Cyrus vẫn lợi dụng kiến thức về quân sự của mình cùng cái mác “cựu chiến binh” để kiếm được công việc cố vấn quân sự béo bở tại Washington, D.C. Alice, mẹ của Adam, là một người phụ nữ nhút nhát nhưng sùng đạo, đã tự sát sau khi biết được mình bị lây bệnh giang mai từ chồng. Suốt những năm niên thiếu, Adam bị người em trai khỏe mạnh hơn là Charles bắt nạt, mà nguyên nhân là bởi Cyrus luôn tỏ ra yêu quý Adam hơn Charles.
Đến tuổi trưởng thành, Adam bị cha gửi vào quân đội, trong khi Charles lưu lại Washington D.C. cùng Cyrus. Sau khi xuất ngũ, Adam không muốn trở về nhà và một mình đi lang thang khắp nước Mỹ, rồi bị bắt vào tù vì tội sống du đãng. Vượt ngục thành công, Adam gửi điện tín cho em trai để xin 100 USD nhằm trang trải chi phí trở về nhà, và dùng một phần số tiền đó để đền bù thiệt hại cho cửa hàng mà bản thân đã trộm quần áo hòng cải trang trước đó. Về tới Washington D.C., Adam mới biết được rằng Charles đã bị mất một chân do tai nạn, còn Cyrus đã qua đời và để lại cho bản thân cùng Charles mỗi người một khoản tiền thừa kế 50.000 USD. Charles đau khổ vì cho rằng đây là tài sản có được không chính đáng, bởi Cyrus đã khai gian lý lịch để nhận được công việc chính phủ béo bở. Adam gợi ý rằng họ nên dời đến sống tại California.
Cathy Ames là một cô gái trẻ với khuôn mặt thiên thần nhưng bản tính lại như ác quỷ, lớn lên tại thị trấn nhỏ cách không xa đồn điền của gia đình Trask. Sau khi đốt cháy ngôi nhà của gia đình và giết chết cha mẹ của mình, Cathy lần nữa xuất hiện với cái tên Catherine Amesbury, và nhanh chóng quyến rũ một gã chủ nhà chứa độc ác. Mặc dù ban đầu thực sự bị mê hoặc bởi vẻ đẹp của Cathy, tuy nhiên gã chủ nhà chứa cũng nhanh chóng nhận ra bản chất ma quỷ của cô. Cathy bị đánh cho gần chết, rồi ném đến gần đồn điền của gia đình Trask tại Connecticut, và được Adam cùng Charles tìm thấy.
Cathy được Adam chăm sóc đến khi khoẻ lại, nhưng giả vờ bị mất trí nhớ nhằm tránh bị nghi ngờ về thân phận của mình. Trong thời gian này, Adam đã yêu Cathy say đắm và quyết định cưới cô ta, mặc cho sự phản đối của Charles - một trong số ít người nhìn thấu được sự sự được nham hiểm ẩn sau khuôn mặt thiên thần của Cathy. Vào đêm tân hôn, Cathy dùng thuốc phiện để khiến Adam ngủ mê mệt, rồi quay sang quyến rũ Charles. Charles không hề cự tuyệt Cathy, và đã lên giường với cô ta. Không lâu sau đó, Adam và Charles quyết định chuyển tới sống tại California, nhưng không đi cùng nhau.
Trước khi rời khỏi Connecticut, Cathy phát hiện ra mình đang mang thai - điều mà cô ta cảm thấy vô cùng kinh tởm. Bởi vậy, Cathy đã cố gắng tự mình phá thai bằng kim đan len, nhưng không thành công. Nhờ sự trợ giúp của Samuel Hamilton, Adam đã mua một đồn điền màu mỡ tại thung lũng Salinas Valley gần trang trại nhà Hamilton, và định cư tại đây cùng người vợ đang mang thai của mình. Sống cùng họ là một đầu bếp gốc Hoa tên Lee - người cũng nhìn thấu được bản chất thực sự của Cathy giống như Charles và Samuel. Dần quên đi quá khứ, Adam không còn liên lạc với Charles qua những bức thư nữa. Ngược lại, do không muốn làm mẹ và không muốn sống tại California, nên Cathy đã tuyên bố với chồng của mình rằng bản thân sẽ lập tức bỏ đi ngay sau khi sinh con. Tuy nhiên, Adam lại bỏ qua lời đe doạ này.
Sau khi hai đứa con trai được sinh ra, Cathy đã tỏ ra xa cách và khẳng định sẽ sớm rời đi. Adam định ngăn chặn vợ mình bằng cách nhốt Cathy vào phòng ngủ, nhưng thất bại khi bị cô ta bắn vào tay. Cathy rời đi và trở thành gái điếm. Mặc dù không biết điều này, thế nhưng Adam vẫn rơi vào trầm cảm, và chỉ có thể nuôi dưỡng hai đứa con trai sinh đôi nhờ sự trợ giúp của đầu bếp Lee cùng Samuel - người đã giúp Adam đặt tên cho hai đứa trẻ là Aaron và Caleb, theo những nhân vật trong Kinh Thánh. Thời gian cứ thế trôi qua, Lee, Adam, và Samuel trở thành bạn thân. Trong một buổi bàn luận về triết học, Lee đã giải thích rằng từ gốc Do Thái “timshel” mang ý nghĩa rằng “nhân loại không định sẵn là tốt hay xấu, mà sở hữu quyền lựa chọn con đường của riêng mình”.
Cùng lúc đó, Cathy đã đổi tên thành Kate Albey và lên kế hoạch tiếp cận với bà chủ nhà chứa được tôn trọng nhất thành phố Salinas, nhằm mục tiêu cuối cùng là giết chết người phụ nữ lớn tuổi cô đơn rồi thừa hưởng lại cơ nghiệp này. Sau khi thành công, Cathy đã biến nhà chứa khi xưa thành nơi nổi tiếng thu hút những kẻ bạo dâm. Mười năm trôi qua, Samuel quyết định tiết lộ cho Adam về tung tích của Cathy ngay trước lúc lâm chung. Lần nữa gặp lại sau nhiều năm, Cathy không hề che giấu bản chất thật sự của mình trước mặt Adam nữa, và thậm chí còn tiết lộ sự thật rằng hai đứa trẻ mà cô ta sinh ra có thể là con của Charles. Adam tuyên bố rằng bản thân không quan tâm đến điều đó, và bỏ đi.
Caleb và Aaron, sau này thường được gọi là Cal và Aron, lớn lên mà không biết sự thật về mẹ của chúng ,- mặc dù luôn tồn tại tin đồn rằng người mẹ này chưa hề chết, đồng thời vẫn còn sống ngay tại thị trấn Salinas. Giống như Adam cùng Charles khi xưa, hai đứa trẻ sở hữu tính cách hoàn toàn đối lập nhau: Aron thì đạo đức và nghiêm túc, còn Cal thì hoang dã và nổi loạn. Đồng thời, Cal cũng thường xuyên trêu chọc người anh em sinh đôi của mình.
Không lâu sau khi Samuel qua đời, Adam nhận được tin rằng Charles đã chết và để lại khối tài sản thừa kế 100.000 USD tương tự cha của họ khi xưa, được chia đều cho Adam cùng Cathy. Trong lúc bàn luận chuyện này với Lee, Adam đã vô tình tiết lộ việc Cathy đang sống tại nhà chứa và bị Cal nghe trộm được. Sau khi trao số tiền 50.000 USD cho Cathy, Adam chuyển tới sống tại thị trấn Salinas để Cal và Aron có thể đi học. Tại ngôi trường mới, Cal gần như không có bạn bè và trở thành thủ lĩnh của đám trẻ thông qua sự sợ hãi, còn Aron thì nhanh chóng kết bạn và đem lòng yêu Abra Bacon, một cô gái xuất thân từ gia đình khá giả.
Được truyền cảm hứng từ Samuel, Adam bắt đầu tập trung vào những phát minh, nhưng cuối cùng trở thành trò cười cho cả thị trấn khi mất gần hết gia sản vào một phi vụ làm ăn thất bại. Điều này đặc biệt khiến cho Aron cảm thấy tức giận và buồn bã. Sau khi phát hiện ra danh tính của mẹ mình, Cal trở nên gần gũi hơn với Adam, đồng thời hai người cùng quyết định sẽ che giấu sự thật này với Aron. Không cưỡng nổi sự tò mò, Cal gặp mặt mẹ của mình tại nhà chứa, và nhận ra rằng Cathy vẫn luôn sống trong sợ hãi từ lúc nhận được 50.000 USD tiền thừa kế từ Charles. Đến tuổi trưởng thành, Cal lựa chọn trở về làm việc tại đồn điền của gia đình, còn Aron thì gia nhập Giáo hội Giám nhiệm và dự định học lên tiếp để trở thành tu sĩ.
Thế chiến thứ nhất nổ ra, Cal sử dụng số tiền 5.000 USD mà Lee trao cho mình để tham gia vào thương vụ làm ăn cùng Will Hamilton, và thu được thành công ngoài sức tưởng tượng. Cùng thời gian đó, Aron cố gắng học tập và được nhận vào đại học sớm một năm. Mặc dù luôn muốn rời khỏi Salinas, nhưng khi đặt chân tới Stanford thì Aron mới nhận ra cuộc sống đại học không giống như mong đợi của mình. Phía bên kia thị trấn, Cathy càng rơi vào hoang tưởng sau khi bị Ethyl, một cô gái điếm từng làm việc tại nhà chứa, tống tiền vì biết được sự thật về cái chết của bà chủ nhà chứa khi xưa, đồng thời cũng bị hành hạ bởi căn bệnh viêm khớp.
Trở về Salinas vào dịp lễ Phục sinh, Aron quyết định sẽ không quay trở lại Stanford nữa, nhưng lại không dám chia sẻ điều này với cha mình vì lo sợ sẽ khiến Adam thất vọng. Cảm thấy ghen tỵ vì sự quan tâm mà Adam dành cho Aron, vào bữa tối Phục sinh, Cal trao cho Adam số tiền 15.000 USD, với hy vọng sẽ sự nhận được sự công nhận của cha mình. Tuy nhiên, Adam lại từ chối nhận món quà này vì cho rằng Cal đã kiếm lời trên lưng những người nông dân nghèo khó, và nói với Cal rằng ông sẽ tự hào hơn nếu cậu cũng học tiếp lên như Aron.
Ghen tỵ và tức giận, Cal dẫn tới Aron tới nhà chứa của Cathy, và tiết lộ sự thật mà bản thân cùng Adam vẫn luôn che giấu lâu nay. Aron cảm thấy kinh tởm khi gặp được mẹ của mình, bỏ nhà ra đi rồi quyết định gia nhập quân đội. Không lâu sau, Adam mới biết được tin Aron đã lên đường tham gia vào Thế chiến thứ nhất. Trong thời gian này, Cal cũng bắt đầu mối quan hệ với Abra Bacon - bạn gái cũ của Aron.
Vậy, liệu rằng số phận của Aron, Cal, Adam sẽ như thế nào sau biến cố đã xảy ra? Còn đối với Cathy, cô ta sẽ làm gì khi con trai ruột của mình biết được những việc làm kinh khủng của mình trong quá khứ? Hãy cùng tìm hiểu trong cuốn Phía Đông Vườn Địa Đàng để biết thêm.