Thời thơ ngây là tác phẩm đã giúp nhà văn Edith Wharton có được giải thưởng danh giá Pulitzer vào năm 1921. Bằng giọng văn châm biếm và hài hước, Edith Wharton đã tái hiện trong Thời thơ ngây hình ảnh xã hội New York vào những năm thập niên 1870 với những lề thói cổ hủ và lạc hậu, khiến con người ta không thể sống thật với tình cảm của bản thân. Tuy nhiên, cuốn tiểu thuyết đồng thời cũng mang theo chút hoài niệm của tác giả đối với Thời vàng son của Hoa Kỳ, thứ đã hoàn toàn bị phá huỷ sau cuộc khủng hoảng kinh tế 1914.
Nhân vật trung tâm trong cuốn tiểu thuyết là Newland Archer, một chàng luật sư trẻ lịch lãm, đồng thời cũng là người thừa kế của một trong những gia đình danh giá nhất tại Thành phố New York. Không những thế, Newland còn đang hạnh phúc mong chờ cuộc hôn nhân đáng mơ ước của mình với May Welland, một cô gái xinh đẹp và lớn lên trong nhung lụa đến từ gia tộc Mingott quyền lực. Tuy nhiên, suy nghĩ của chàng luật sư trẻ đã thay đổi sau khi gặp được Bá tước phu nhân Ellen Olenska, người chị họ quyến rũ của May, tại một buổi hòa nhạc. Trong giới thượng lưu New York, Ellen là người phụ nữ mang tiếng xấu vì tin đồn rằng cô đã bỏ chồng của mình, một vị Bá tước Ba Lan, để chạy theo gã đàn ông khác.
Lần đầu tiên gặp lại sau nhiều năm, Newland đã không có ấn tượng tốt với Ellen, một phần bởi tiếng xấu của cô, và một phần bởi vị Bá tước phu nhân gọi xã hội thượng lưu New York là “chốn cũ thân thương” - điều hoàn toàn tương phản với nhận thức của chàng luật sư trẻ. Tối hôm đó, trong một buổi dạ hội dành riêng cho giới thượng lưu New York tại dinh thự Beaufort, May chính thức tuyên bố về việc bản thân đã đính hôn với Newland, và cặp đôi trẻ đã lén hôn nhau khi không ai để ý. Chàng luật sư cũng cảm thấy vui vẻ vì Ellen đã biết điều và không cùng May tới dự buổi dạ hội.
Dẫu vậy, trong một bữa tiệc tối cùng gia đình mình và vài người khách thuộc giới thượng lưu, Newland lại lên tiếng bảo vệ Ellen khi những vị khách nói xấu về cô, mặc dù lý do mà chàng luật sư trẻ đưa ra là “bởi Ellen đã lấy phải một gã vũ phu” và “phụ nữ cần phải được tự do”. Đồng thời, Newland cũng dần cảm thấy băn khoăn với cuộc hôn nhân sắp tới của bản thân, bởi May là một cô gái ngây thơ tới mức khiến người ta cảm thấy giả tạo, còn chàng luật sư trẻ lại mang theo quá khứ và chưa hề chia sẻ con người thật của mình với vị hôn thê. Newland lo lắng cuộc hôn nhân tương lai của bản thân cũng sẽ luôn tràn ngập dối lừa, điều mà chàng luật sư đã chứng kiến rất nhiều trong xã hội thượng lưu New York.
Bà Lovell Mingott, dì ruột của Ellen và May, quyết định tổ chức một bữa tiệc chào đón cô cháu gái Bá tước phu nhân trở về, tuy nhiên bữa tiệc lại bị giới thượng lưu New York tẩy chay. Nhằm vãn hồi danh tiếng cho Ellen, bà Lovell đã nhờ tới sự giúp đỡ từ gia đình Archer, và ngài Van der Luyden - bạn thân của gia đình Archer - quyết định mời cô thay bản thân tới dự buổi tiệc đầy danh giá do Công tước St. Austrey tổ chức. Tại buổi tiệc, Ellen đã gây bất ngờ khi Công tước St. Austrey chủ động bắt chuyện với cô, khiến những người từng từ chối tham gia bữa tiệc chào đón cô lập tức thay đổi thái độ. Trong buổi tiệc, Ellen hỏi Newland rằng cuộc hôn nhân của chàng luật sư với May là xuất phát từ tình yêu hay do sắp đặt, và nhận được câu trả lời đầy dứt khoát “Không một cuộc hôn nhân nào tại Mỹ là do sắp đặt cả!”.
Mặc dù sau đó giữa Newland và Ellen vẫn tiếp tục tồn tại những xung đột về mặt tư tưởng, thế nhưng chàng luật sư trẻ cũng dần bị hấp dẫn bởi tính cách phóng khoáng của vị Bá tước phu nhân, người ngang nhiên phá vỡ những quy tắc cứng nhắc và khắt khe của xã hội thượng lưu New York - thứ mà chính bản thân Newland đôi khi cũng cảm thấy quá mức ngột ngạt cùng giả tạo.
Nhận lời uỷ thác của Ngài Letterblair, một vị luật sư lâu năm làm việc cùng văn phòng luật, Newland đã cố gắng thuyết phục Ellen cân nhắc về việc ly hôn với Bá tước Olenski - sống ly thân thì có thể, nhưng thực sự ly hôn sẽ khiến cho danh tiếng chịu vết nhơ không sao rửa sạch. Vị Bá tước phu nhân miễn cưỡng chấp nhận lời đề nghị đó của Newland. Tuy nhiên, quá trình này cũng khiến chàng luật sư trẻ càng trở nên quan tâm hơn với Ellen. Lo sợ bản thân sẽ rơi vào lưới tình với Ellen, Newland cố gắng thuyết phục May đẩy nhanh hôn lễ của hai người, tuy nhiên cô lại không chấp nhận lời đề nghị đó - bởi nó khác với lề thói do xã hội thượng lưu New York đặt ra.
Vài tuần sau, Newland quyết định thổ lộ tình cảm của bản thân với Ellen. Mặc dù cũng dành tình cảm cho chàng luật sư trẻ, tuy nhiên Ellen không mong muốn Newland đến với mình, bởi điều này sẽ làm tổn thương May. Đúng lúc này, Newland nhận được một bức điện tín thông báo rằng May đã chấp nhận tổ chức hôn lễ sau một tháng nữa - nhờ vào công thuyết phục của Ellen cùng phu nhân Mingott, nữ chủ nhân gia tộc Mingott.
Mặc dù đã thực sự cưới May, nhưng Newland vẫn không sao quên được Ellen - dẫu cho hai người chưa từng lần nữa gặp nhau trong suốt gần hai năm. Ellen dường như luôn cố gắng tránh mặt Newland, còn chàng luật sư trẻ thì cảm thấy cả cuộc sống hôn nhân cùng giao thiệp xã hội của bản thân trở nên vô cùng tẻ nhạt và trống rỗng. Gia tộc Mingott muốn Ellen quay trở lại châu Âu bên Bá tước Olenski, nhưng cô từ chối - điều này khiến cô bị cắt khỏi mọi nguồn trợ cấp tài chính từ cả chồng và gia tộc. Đúng lúc Ellen đang băn khoăn liệu mình có nên trở về với cuộc hôn nhân kém hạnh phúc kia không, thì Newland bất ngờ xuất hiện, sau khi chàng luật sư đã cố gắng tìm mọi cách để gặp được cô. Newland thuyết phục Ellen lưu lại nước Mỹ, và chia sẻ rằng cuộc hôn nhân của mình chưa hẳn đã hạnh phúc - bởi chỉ Ellen mới cho chàng luật sư thấy được cảnh tượng chân thực của cuộc sống.
Cô nàng May dần trở nên phóng khoáng hơn, tuy nhiên trong mắt Newland thì cô vẫn không thể so sánh được với Ellen. Đúng lúc này, Phu nhân Mingott bất ngờ ngã bệnh, và cho gọi Ellen quay trở về New York. Mặc dù vướng công chuyện, thế nhưng Newland vẫn nói dối vợ nhằm được đích thân tới đón Ellen. Mặc dù biết chồng thiếu trung thực, tuy nhiên lề thói của xã hội thượng lưu không cho phép May chất vấn Newland, và chỉ có thể lặng lẽ rơi nước mắt. Trên xe ngựa, chàng luật sư trẻ khẳng định tình yêu của mình với Ellen, và thể hiện mong muốn được cùng cô bỏ trốn.
“Anh muốn được cùng em bước vào một thế giới nơi những khuôn phép và tầng lớp xã hội không tồn tại. Nơi đó, chúng ta chỉ đơn giản là hai con người yêu nhau, dành toàn bộ cuộc đời của mình cho người kia, và không có gì khác trên đời là quan trọng nữa!”.
Ngày hôm sau, Phu nhân Mingott gọi Newland tới nói chuyện riêng, và tuyên bố rằng mình sẽ không ép Ellen quay trở về châu Âu nữa, mà giữ cô lại New York để giúp chăm sóc cho bà. Phu nhân Mingott đề nghị Newland thuyết phục các thành viên khác trong gia tộc chấp thuận với quyết định trên, và chàng luật sư trẻ lập tức đồng ý. Sau đó, Newland tiếp tục khẳng định tình yêu của mình với Ellen, khiến cô miễn cưỡng đồng ý sẽ cùng Newland ngoại tình.
Tuy nhiên, thực ra Ellen lại lo sợ sẽ khiến May bị tổn thương, và quyết định quay trở về châu Âu. Newland đã rất sốc khi nhận được thông tin này, rồi cũng hạ quyết tâm sẽ bỏ May để tiếp tục theo đuổi Ellen tới tận châu Âu. Sau bữa tiệc mà vợ chồng May tổ chức nhằm chia tay Ellen, Newland định thông báo lựa chọn của mình với May, nhưng cô lại lên tiếng xác nhận trước rằng mình đang mang thai. May cũng tiết lộ rằng cô đã nghi ngờ bản thân đang mang thai được một thời gian, và hai tuần trước đã chia sẻ điều này với Ellen. Newland hiểu rằng vợ mình đang ám chỉ cô đã biết về mối quan hệ của bản thân với Ellen, đồng thời cũng giải thích nguyên nhân vì sao Ellen quyết định quay trở về châu Âu. Cảm thấy vô cùng bế tắc, cuối cùng Newland lựa chọn ở lại bên May vì đứa con chưa sinh, mà không tiếp tục theo đuổi tình yêu với Ellen.
Hai mươi sáu năm sau, khi May đã qua đời, Newland có thời gian nhiều hơn để suy nghĩ về sự thay đổi của thời cuộc. Giờ đây, đã chẳng còn ai quan tâm đến việc con trai cả Dallas của ông cưới một cô gái với xuất thân “thấp kém”. Một ngày nọ, Dallas bí mật sắp xếp để Newland cùng mình tới Paris gặp lại Ellen - bởi trước lúc lâm chung, May đã kể cho con trai toàn bộ câu chuyện khi xưa.
Cuối cùng thì, ai mới thực sự là kẻ thơ ngây? May Welland với dáng vẻ và tâm hồn cứ ngỡ là mong manh như đóa hoa chuông xanh, khiến Newland lầm tưởng cô trong sáng và thờ ơ trước vẻ yên bình giả tạo của nhiều gia đình New York mẫu mực; Ellen Olenska, người sở hữu vẻ đẹp mãnh liệt tựa những đóa hoa hồng vàng rực rỡ; hay là Newland Archer, người dành trọn tình yêu cho Ellen để rồi không thể ngờ chính cô vợ dịu dàng mới là người điều khiển tất cả sự lựa chọn của anh? Hãy đọc cuốn tiểu thuyết Thời Thơ Ngây của tác giả Edith Wharton để tìm hiểu nhé!