Tác giả: Safi Bahcall
Dịch giả: Kim Diệu
Loonshots - Từ Lạc Loài Đến Lẫy Lừng của tác giả Safi Bahcall là cuốn sách nghiên cứu khoa học về sự chuyển pha, gợi ra những cách tư duy mới mẻ về thế giới xung quanh chúng ta. Những ý tưởng kỳ quặc đôi khi tạo ra bước ngoặt quyết định thắng lợi trong cuộc chiến sống còn, chữa trị các căn bệnh quái ác hay cách mạng hóa cả một ngành công nghiệp. Nhưng có một sự thật là việc thực thi những ý tưởng mới thường phải đối mặt với khá nhiều rủi ro, và “phần thưởng” sẽ chỉ được trao cho người kiên nhẫn, không chịu lùi bước sau một vài thất bại lúc đầu.
Loonshots không chỉ mô tả các kiến thức khoa học, giúp độc giả biết được những thay đổi nhỏ về hành vi của mỗi cá nhân có thể biến đổi hành vi đám đông như thế nào, hệt như một thay đổi nhỏ về nhiệt độ có thể khiến đá thành nước. Tất cả những điều này sẽ mang lại cho độc giả công cụ để trở thành người khởi phát, thay vì là nạn nhân của những sáng tạo bất ngờ.
Ở chương Một, tác giả cho chúng ta biết về Những Kỹ Sư Số Đỏ, trong đó, những cú đòn gàn giúp thắng cả cuộc chiến. Từ lịch sử về chiếc tàu Dorchester với những tiến bộ liên tục của công nghệ quân sự, sự ra đời của ra-đa chiến đấu đã khiến người ta nhìn nhận lại rằng, mỗi người có một giá trị riêng. Người lãnh đạo cần phải tách riêng “nghệ sĩ” và “chiến sĩ”. Trong đó, người đảm nhận trách nhiệm phát triển những ý tưởng rủi ro cao ở giai đoạn sơ khởi (gọi là các “nghệ sĩ”) cần phải được che chở khỏi các “chiến sĩ”, biệt danh của những người phụ trách phần đã-thành-công, tăng-trưởng-ổn-định trong tổ chức. Các dự án ở giai đoạn sơ khởi rất mong manh dễ vỡ, nên không có một cái kén thật mạnh để bảo vệ những ý tưởng ở giai đoạn sơ khởi đó, chúng sẽ bị loại bỏ, bị chôn vùi. Mục tiêu của việc phân chia pha chính là tạo ra một “vườn ươm” cho các cú đòn gàn. Vườn ươm này sẽ bảo vệ các dự án còn trong trứng nước. Ở đây, những người chăm sóc sẽ tạo ra một môi trường che chở, bao bọc, để các dự án đó có thể lớn lên, phát triển và rũ sạch mụn nhọt.
Duy trì sự cân bằng sao cho không pha nào lấn át pha nào, yêu quý “nghệ sĩ” và “chiến sĩ” như nhau, đòi hỏi một điều nghe chừng sến sẩm nhưng lại rất thực tế, thậm chí thường bị coi nhẹ. Tôn trọng cơ hội bình đẳng là một kỹ năng hiếm có và rất giá trị.
Chương Hai là câu chuyện về Đòn Gàn: Mong Manh Đến Kinh Ngạc. Đây là câu chuyện về Sir James Black - người đã giành giải Nobel năm 1988 liên quan đến y dược, như sự tiên phong trong cách tiếp cận hiện đại về bào chế dược phẩm. Và trong thế giới thực, ý tưởng bị chế nhạo, thử nghiệm thì thất bại, ngân sách bị cắt giảm, còn những người tử tế thì đỏ mặt hổ thẹn vì những lý do vớ vẩn.
Tác giả chỉ ra rằng, nếu không thể nắm bắt được bản chất mong manh đến ngạc nhiên của những cú đòn gàn - mặc lòng cho rằng những sáng kiến hay nhất sẽ bứt qua mọi rào cản, được thúc đẩy bằng chính sự xuất sắc tự thân - có thể là một sai lầm đắt đỏ.
Và ở chương Ba, chương cuối cùng, tác giả cho độc giả thấy được Hai kiểu đòn gàn: Trippe và Crandall. Đó là hai người đàn ông “độc tài” theo cách riêng của họ để phát triển hai hãng bay Pan Am và American Airlines. Nếu Trippe là người điềm tĩnh, lịch thiệp kiểu con nhà dòng dõi thì Crandall lại là một gã sục sôi nam tính, đốt thuốc như điên. Dù hai phong cách rất khác nhau, nhưng cả Trippe và Crandall đều tàn bạo, tham vọng. Họ đều ôm mộng thống trị bầu trời khắp thế giới. Thế nhưng, Cradall thành công còn Trippe thì không, bởi vì Crandall là dân tài chính, quản trị kinh doanh còn Trippe thì là một phi công hiểu rõ động cơ và “dầu máy chảy trong huyết quản”. Việc “mềm hóa” các công cụ kinh doanh để làm vững mạnh một ngành nghề kinh tế là thứ mà Crandall áp dụng và thành công, còn việc quá cứng nhắc của Trippe khiến ông phải trả giá.
Việc vận dụng “cách tân đột phá” để phân tích lịch sử, nuôi dưỡng đòn gàn để kiểm chứng các tín điều là thứ mà tác giả Safi Bahcall đã giúp những độc giả thấy được sự liên kết mạnh mẽ của các cá nhân, từ đó phát huy tối đa sức mạnh nội tại của họ và đưa doanh nghiệp phát triển. Và Loonshots - Từ Lạc Loài Đến Lẫy Lừng cho thấy rằng đôi khi chỉ suy nghĩ và sự quyết tâm của một cá nhân cũng đủ để thay đổi thế giới đến thế nào.