Bạn nghe tiêu đề và thấy vô lý quá đúng không. Tôi cũng thế, nếu tôi chỉ đọc tên bài viết này thì cũng giật mình vì cho rằng nó có vấn đề. Rồi thấy buồn cười.
Hằng ngày chúng ta suy nghĩ, nói năng, làm việc liên tục không ngừng nghỉ. Từ sáng sớm đến đêm khuya. Ngay cả khi ngủ chúng ta cũng không nghỉ.
Hằng ngày, khi chúng ta làm việc mà nếu tâm vẫn trong sạch, không mọc rễ, thì khi đó ta đã đưa tâm về nhà. Ta đã về. Ta đã tới. (I have arrived. I am home.) Nhưng nếu ta làm cái gì đó rồi tâm ta mọc rễ thì ta đã đưa tâm đi xa nhà. Ta đã đi xa nhà mất rồi, thật rồi. (I am far from my home.)
Bạn hãy dành vài phút ngồi thư giãn và nghĩ đi. Không cần đọc tiếp nữa. Bạn thường làm việc, thường tạo tác và tâm bạn có mọc rễ không?
Không biết bạn thì sao, chứ tôi thì có. Và thường xuyên. Tôi ngồi viết và mọc rễ ở bàn làm việc. Tôi giảng bài và mọc rễ trên hội trường. Tôi họp giao ban và mọc rễ ở cơ quan. Tôi ngồi thiền trà với bạn tu và mọc rễ ở đó. Tôi trồng hoa ngoài vườn và mọc rễ luôn ở vườn. Bao nhiêu năm nay là vậy. Và tôi càng ngày càng đi xa “nhà”, càng ngày càng si mê. Càng ngày tâm càng phiền não. Tu mãi chẳng thấy kết quả mấy.
Chợt một ngày tôi nhận ra: nếu mình làm mà tâm không mọc rễ thì mới đúng. Và khi đó dù làm gì, ở đâu cũng không chịu đau khổ, không có phiền não. Hay thật. Phải thực tập ngay. Phải nhắc mình “trồng hoa mà không cho mọc rễ”. Nhắc mỗi ngày, mỗi giờ, mỗi phút, mỗi giây.
Ngày xưa, tôi hay đi làm từ thiện. Rồi mọc rễ luôn. Rồi khoái đi làm từ thiện. Cái tôi càng ngày càng lớn. Có lúc còn cảm thấy mình nghiện đi từ thiện. Chợt giật mình: làm việc thiện mà mọc rễ thế này thì thành xấu mất rồi.
Ngày xưa tôi hay tự hào về tính thương người, hay giúp người. Nhưng mỗi lần giúp ai là lại mọc rễ ở đó. Khi giúp rồi sau này nhờ lại người đó có khi họ không giúp, thế là bực mình. Giúp mà họ không cám ơn, thế là khó chịu. Tôi đã từng rất phiền lòng khi tặng cho người bạn một món quà quý mà sau đó bạn lại mang cho người khác. Ôi, mới trồng được chút hoa, mới có vài cây hoa bé xíu mà đã mọc rễ thế này ư?
Tâm tôi lang thang chạy theo những việc mình làm. Càng ngày tâm càng đi xa. Càng ngày tâm càng sai khiến tôi. May thay tôi đã biết tỉnh ngộ: Trồng hoa không cho mọc rễ.
Không biết tâm bạn thì sao chứ tâm tôi hư lắm, ranh ma lắm, mưu mẹo lắm. Thoắt cái đã chạy mất. Thoáng cái đã ra khỏi nhà. Trong sát na thôi đã mọc rễ rồi. Tâm tôi cứ mải mê rong ruổi đi chơi, mải mê kiếm tìm thú vui giả tạm đời thường mong hưởng thụ. Ngày xưa thì tôi bất lực. Bây giờ thì đã biết cảnh giác với tâm mình vốn bị huân tập theo tập khí xấu bao đời, bao kiếp. Tôi bây giờ đã biết từng bước trồng hoa không cho mọc rễ. Còn nếu rễ đã trót mọc thì nhổ ngay lên, không để cho rễ cắm sâu.
Tôi mong rằng bạn đọc nhận được những điều bổ ích khi đọc sách này. Sau mỗi câu chuyện nên dành thời gian suy ngẫm và quán chiếu. Có thể mỗi ngày đọc một câu chuyện. Đọc rồi, nếu thấy hay, nên tìm cách thực hành. Thực hành rất khó nhưng cần kiên trì. Do tập khí lâu đời nên thay đổi một thói quen là không dễ, nếu không muốn nói là rất khó. Khó nhưng không có nghĩa là không làm được.
Tôi chọn ra đây 37 câu chuyện thông qua những trải nghiệm của mình. Mỗi câu chuyện là một bài học trên bước đường thực hành cách sống mới của chính tôi: giản dị và yêu thương, an lạc và thảnh thơi, vui tươi và tự tại. Những câu chuyện này (và cả những câu chuyện khác không nằm trong cuốn sách nhỏ này) luôn nhắc tôi sống tốt hơn, thiện hơn, yêu thương nhiều hơn.
Nếu cuốn sách mang lại cho bạn chút hạnh phúc hay những bài học, dù là rất nhỏ, thì tôi đã vui lắm rồi. Nguyện mong cho xã hội mỗi ngày có thêm nhiều niềm vui, nhiều người tốt, nhiều hạnh lành.