Cột sống là cột trụ của cơ thể: vừa là điểm tựa vững chãi để tạo nên hình hài của mỗi người, vừa là “đường ống” bảo vệ hệ thống các tổ chức thần kinh đi bên trong, giúp chúng ta vận động, đi đứng, cúi ưỡn, xoắn vặn, tay chân cảm nhận tinh tế… Tuy nhiên theo thời gian kết hợp với việc vận động quá mức, sẽ đến lúc cột sống xuất hiện vấn đề. Đó có thể là những tổn thương nhẹ nhàng, tuy nhiên có những tổn thương lại rất nguy hiểm, đẩy chúng ta vào nguy cơ bị tàn phế, mất chức năng tay chân, đại tiểu tiện không tự chủ... nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
May mắn cho chúng ta đó là cơ thể luôn “báo trước” những vấn đề đó, quan trọng ta có để ý đến chúng hay không mà thôi. Mong muốn giúp mọi người hiểu được phần nào những bệnh lý nguy hiểm liên quan đến cột sống, bác sĩ xin chia sẻ “10 dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm” của bệnh cột sống bắt buộc chúng ta cần đi khám ngay.
1. Tê bì hai tay, hai chân hoặc tứ chi thường xuyên, tăng dần. Triệu chứng này đặc biệt quan tâm ở những người trên 50 tuổi hoặc sau tai nạn ngã. Đây có thể là dấu hiệu gợi ý bệnh nhân bị tổn thương tủy thần kinh trung ương não, cột sống cổ, cột sống ngực thắt lưng và bệnh nhân cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa thần kinh, cột sống ngay để được thăm khám, chụp chiếu tìm nguyên nhân (chụp cộng hưởng từ cột sống, điện chẩn thần kinh cơ, xét nghiệm điện giải đồ…).
2. Giảm động tác tinh tế hai bàn tay. Ví dụ như khó cài cúc áo, chữ viết xấu, khó gắp thức ăn, nắm tay không chặt… đây là những dấu hiệu rất nặng, gợi ý tủy cổ bị tổn thương đã một thời gian, thường hay gặp ở những người cao tuổi, những người cổ ngắn và béo hoặc có tiền sử chấn thương vùng cổ.
3. Dáng đi mất vững, bệnh nhân sợ ngã. Đặc biệt khi đi ở đường mấp mô sỏi đá, đi lên dốc, lên xuống cầu thang... triệu chứng này cũng gợi ý bệnh nhân bị chèn ép ở tủy cột sống cổ hoặc cột sống ngực nặng, cần được chụp cộng hưởng từ để chẩn đoán.
4. Teo cơ tay, chân, mông. Đây là triệu chứng gợi ý bệnh lý đã ở giai đoạn muộn, mọi người cần đi khám sớm nhất có thể. Nguyên nhân có thể từ cột sống, sọ não hoặc tổn thương các đám rối thần kinh ngoại vi.
5. Táo bón, đại tiểu tiện không tự chủ hoặc khó. Triệu chứng này gợi ý rất nhiều bệnh lý, trong đó có một nguyên nhân là từ cột sống. Dù là nguyên nhân gì đi nữa thì đây cũng là triệu chứng tiên lượng nặng nề, cần cho bệnh nhân đi khám ngay.
6. Đột ngột không nâng được vai và tay lên kèm đau cổ. Đây có thể là do bệnh nhân bị thoát vị cấp ở cổ chèn ép mạnh vào rễ thần kinh một bên, thường gặp ở thanh niên. Chúng ta cần cho bệnh nhân đi khám kiểm tra cột sống cổ và đo điện chẩn thần kinh cơ hai tay sớm nhất có thể. Nếu phát hiện nguyên nhân và xử lý sớm, khả năng hồi phục vận động tay rất khả quan.
7. Bệnh nhân sau tai nạn tăng cảm giác đau, buốt khi bị chạm vào tay chân. Đây là một trong những bệnh cảnh hay gặp nhưng dễ bỏ sót tổn thương ở cột sống cổ và chúng ta cần chụp cộng hưởng từ cột sống cổ để đánh giá.
8. Sau tai nạn, đau nhẹ vùng chẩm hoặc quay cổ thấy đau vùng sau gáy. Đây là một trong những tổn thương rất nguy hiểm vùng cột sống cổ cao (đốt sống cổ số 1 và số 2, các đốt sống này vỡ, trật, xoay...) có nguy cơ gây biến dạng cột sống cổ và liệt từ từ sau nhiều năm nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Có nhiều bệnh nhân đến viện khám vì thấy yếu tứ chi tăng dần, qua chụp chiếu phát hiện tổn thương đốt sống cổ cao, hỏi ra bệnh nhân mới nhớ ngày xưa mình từng bị tai nạn và có đau vùng chẩm gáy nhưng sau một thời gian hết đau nên không đi khám gì thêm. Những tổn thương kiểu này thường nặng, phẫu thuật cũng đòi hỏi chuyên khoa sâu, nguy cơ của phẫu thuật nhiều… Vì vậy bác sĩ rất mong mọi người lưu ý để phát hiện sớm, tránh bỏ sót những tổn thương cổ cao sau tai nạn.
9. Đau cột sống âm ỉ, tăng nhiều về đêm và rạng sáng ở người cao tuổi. Đây có thể gợi ý tổn thương ung thư di căn vào cột sống. Nam giới thường di căn từ phổi, tiền liệt tuyến, đường tiêu hóa… Nữ thường di căn từ tuyến vú, tuyến giáp và cả phổi. Đây là tổn thương tiên lượng kém vì ung thư đã di căn xa vào cột sống, điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thể trạng bệnh nhân, ung thư nguyên phát từ đâu, ung thư đã phá hủy một hay nhiều đốt sống, nguyện vọng của gia đình…
10. Đột ngột đau buốt cổ lan tay hoặc lưng lan chân sau động tác gắng sức, ho, mang vác nặng. Những trường hợp này thường bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cấp tính, cần đến gặp bác sĩ chuyên về cột sống thăm khám và chụp cộng hưởng từ để chẩn đoán xác định. Cân nhắc phẫu thuật nếu khối thoát vị to, chèn ép thần kinh nhiều, bệnh nhân đau không chịu được.
Các bạn ạ, bệnh lý nào cũng muôn hình muôn vẻ và chúng ta không ai có thể biết hết được hình thái của nó. Tuy nhiên trên đây là những dấu hiệu thường gặp trong thực tiễn, bác sĩ mạn phép chia sẻ để mọi người lưu tâm tham khảo với mong muốn ai cũng được khỏe mạnh, gia đình yên ấm, an vui.
Phẫu thuật lấy khối thoát vị địa đệm dưới kính hiển vi điện tử