Mùng 6 Tết trực cấp cứu, vừa đến viện đã có người anh trong họ gọi điện nhờ giúp đỡ, cháu ruột anh ấy mới gần hai tuổi đang nằm ở phòng cấp cứu Việt Đức, hôn mê sâu thở máy và tiên lượng rất nặng. Bác sĩ ra với cháu, khối u não rất to chèn ép làm cháu hôn mê vì có dấu hiệu chảy máu bên trong u trên phim chụp cắt lớp, não phù nhiều. Biết cháu tiên lượng khó khăn nhưng bác sĩ cố gắng liên hệ những chuyên gia về thần kinh sọ não trực tham vấn ra thăm khám thêm cho cháu, vừa để làm công tác tinh thần và cũng mong muốn cho cháu thêm chút cơ hội, dù nhỏ nhoi. Nhưng rồi, phép màu đã không xảy đến: Ngày hôm sau gia đình xin cho cháu về trong lặng lẽ, người anh họ nhắn tin báo và cũng để nói lời từ biệt, lòng người quặn đau. Cháu bé mới hai tuổi, các bạn ạ. Một thời gian sau, bác sĩ có tìm hiểu về những triệu chứng của cháu thì được gia đình cho biết, từ ngày sinh ra cháu chỉ có duy nhất một dấu hiệu khác thường đó là hễ khi cháu đứng hay đi thì đầu của cháu cứ nghiêng sang một bên, chỉ duy nhất triệu chứng như vậy. Những ngày gần đây thấy cháu nôn nhiều hơn, có vào viện vài lần nhưng sau truyền dịch thấy cháu ổn nên gia đình lại cho về, ít ai nghĩ đến tổn thương u trong não ở lứa tuổi này.
Sau Tết đi làm vài tuần, bác sĩ lại nhận được cuộc gọi của một chị từ Quảng Ninh, chị nói biết bác sĩ qua mạng, chị có cháu gái sáu tuổi hay kêu đau vùng cổ gáy nên muốn đưa lên nhờ bác sĩ khám. Chị cũng giải thích là cha mẹ cháu đang đi làm bên Dubai nên ở nhà cháu ốm gia đình rất lo, mong bác sĩ giúp đỡ. Thăm khám sơ bộ chưa phát hiện triệu chứng gì đặc biệt, cháu vẫn chạy nhảy và ăn uống bình thường, chỉ thi thoảng kêu đau vùng cổ cao gần gáy tóc. Cẩn thận, bác sĩ cho cháu đi chụp phim cộng hưởng từ khảo sát vùng đầu cổ, kết quả về, cột sống cổ cháu bình thường tuy nhiên khi máy quét lên vùng đầu đã phát hiện khối u não vô cùng lớn, đó chính là nguyên nhân làm cháu kêu đau mấy hôm nay. Lướt nhìn cháu vui đùa cùng bà nội, bác sĩ thảng thốt khi ký ức cháu bé hai tuổi ngày Tết ùa về. Để cháu ra ngoài với chú, bác sĩ ngồi giải thích cho bà nội về tình trạng bệnh, rằng cháu sẽ phải phẫu thuật, một ca mổ lớn và chưa thể nói trước được điều gì. Rồi bác sĩ liên hệ nhờ người anh là phẫu thuật viên về u não trực tiếp mổ cho cháu. Mấy ngày trôi qua, bác sĩ nhận được tin nhắn từ người nhà báo cháu phẫu thuật đã tỉnh, gia đình vô cùng biết ơn. Bác sĩ trao đổi thêm về chuyên môn được biết khả năng rất cao khối u của cháu lành tính, tiên lượng sáng. Dâng trào niềm vui bất tận trong lòng, vậy là hình ảnh cháu bé hai tuổi ngày mùng 6 Tết sẽ không trở lại. Có thể chỉ người trong cuộc, chứng kiến những bệnh nhân đến rồi ra đi mới cảm nhận hết được giá trị của cuộc sống này, các bạn ạ.
Hai câu chuyện với cảm xúc trái ngược trong thời gian ngắn như để “Nhắc nhở” bác sĩ một điều gì đó. Ở trẻ em, có mấy ai đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe định kỳ khi không có triệu chứng hoặc những dấu hiệu mơ hồ, phải không các bạn? Tuy nhiên, bác sĩ vẫn muốn viết ra đây đôi điều về những khối u ở trẻ em, rất mong mọi người lưu ý giúp.
▸ Ở trẻ em, có bốn nhóm khối u hay gặp bao gồm nhóm bệnh lý của tế bào máu (ung thư bạch cầu), các khối u thận, các khối u xương và nhóm thứ tư chính là các khối u não. Về nguyên nhân, ung thư ở trẻ bắt nguồn chủ yếu từ gen, ở đó lối sống và yếu tố gia đình từ cha mẹ đóng vai trò không nhỏ (Ví dụ: tiền sử cha mẹ hút thuốc lá, lạm dụng các loại thuốc Tây, tiếp xúc hóa chất, không kiểm soát vấn đề ăn uống, nhiễm virus…). U xương ở trẻ em đa số là lành tính.
▸ Ung thư ở trẻ em thường có tỷ lệ điều trị thành công tương đối cao, trên dưới 70%. Có những thể ung thư tỷ lệ điều trị khỏi lên đến 90% nếu phát hiện sớm.
▸ Với bất kỳ loại ung thư nào thì việc phát hiện sớm luôn đóng vai trò then chốt. Ở đó, cha mẹ cần để ý những dấu hiệu bất thường của trẻ như sờ thấy cục ở bụng, trẻ có dáng đi bất thường, kêu đau cố định một ví trí nào đó của một chi thể hay dễ chảy máu, nhiễm trùng... Những lựa chọn như siêu âm ổ bụng đánh giá tổng thể là điều cần thiết vì siêu âm không độc hại, rẻ tiền, nhiều cơ sở làm được. Ngoài giúp phát hiện các khối u cục, siêu âm còn giúp chúng ta khảo sát cơ bản các cơ quan trong bụng trẻ xem có bất thường hay dị tật gì không (một thận duy nhất, đảo ngược phủ tạng, bất thường hệ tiết niệu…). Còn việc chụp X-quang các xương dài, chụp cắt lớp, cộng hưởng từ sọ não, xét nghiệm huyết tủy đồ… là vấn đề chúng ta hết sức cân nhắc vì không thể lạm dụng chỉ định rộng rãi. Theo ý kiến cá nhân bác sĩ, mọi người nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nhi khi nghi ngờ con mình có dấu hiệu bất thường.
▸ Khi trẻ có một trong những dấu hiệu dưới đây, nên cho cháu đi khám:
• Giảm cân nhanh trong thời gian ngắn, da xanh xao, thiếu máu.
• Dễ bầm tím, chảy máu khó cầm mỗi lúc tai nạn, va chạm.
• Trẻ sốt kéo dài không rõ nguyên nhân.
• Sưng đau các hạch.
• Đau nhức cố định một đầu xương nào đó khi về đêm gần sáng hoặc lúc vận động nhiều.
• Có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của vùng đầu như trẻ hay kêu đau đầu, trẻ hay trớ, trẻ có thói quen nghiêng đầu sang một bên, trẻ đi, chạy với dáng điệu khác thường…
• Trẻ đái nước tiểu có màu đỏ, hồng hoặc trẻ hay kêu đau bụng.
• Sờ thấy khối bất thường ở bụng, đặc biệt là vùng thắt lưng hai bên.