“Mọi vẻ đẹp đều được người biết cảm thụ cái đẹp trân trọng, vì bản thân việc cảm thụ cái đẹp đã là một niềm vui.”
- ABU HAMID AL-GHAZÃLĨ
Phần lớn những người giống như xe rác ta gặp trong đời chỉ đến rồi đi, nhưng một vài người trong số đó lại là những người thân thiết của ta. Ta sống và làm việc cùng họ mỗi ngày. Họ có thể là cha mẹ, vợ/chồng, bạn cùng phòng, họ hàng, sếp, khách hàng và đồng nghiệp của ta. Khi đối diện với cách hành xử tiêu cực của những người thân thiết, bạn sẽ thấy chỉ “mỉm cười và phất tay cho qua” thôi thì vẫn chưa đủ. Bạn sẽ thấy bế tắc và không biết phải làm gì. Đó là lý do bạn cần nắm rõ quy tắc giao tiếp với xe rác để giữ cho mối quan hệ của bạn với những người quan trọng nhất đời bạn luôn được tốt đẹp.
Quy tắc Giao tiếp với “Xe rác”
Những người hành xử như “xe rác” thường để cơn giận, cảm giác bực bội, bất an và thất vọng lấn át khả năng nhìn thấy những điều tốt đẹp xung quanh mình.
May mắn là không phải lúc nào họ cũng hành xử như vậy. Có những lúc họ làm một việc tử tế, nói một lời dễ nghe, thể hiện sự quan tâm hay đề nghị giúp đỡ người khác. Đó là khi bạn cần công nhận điểm tốt của họ và cho họ biết điều tốt đẹp bạn nhìn thấy ở họ. Hãy bày tỏ sự quan tâm chân thành bạn dành cho họ và cho họ biết họ có ý nghĩa thế nào đối với bạn.
Khi tìm kiếm và chỉ nhìn vào mặt tích cực của người khác, bạn giúp họ thấy được những điều tốt đẹp có thể xảy ra trong cuộc sống. Bạn tiếp thêm sức sống để nuôi dưỡng hạt mầm tốt đẹp trong con người họ. Tình yêu thương và sự quan tâm của bạn có thể khiến họ thay đổi.
Công nhận mặt tốt đẹp của người khác
Ai cũng từng đôi lần phải hứng rác do người khác đổ hoặc đổ rác lên người khác. Vấn đề là có những người hành xử như xe rác thường xuyên đến nỗi chúng ta khó mà nhìn nhận họ khác đi. Thật khó để ở gần hoặc yêu thương những người như vậy. Thái độ và cách ứng xử tồi tệ của họ khiến chúng ta muốn xa lánh họ. Nhưng lỡ như những người quan trọng trong đời ta là những chiếc xe rác thì ta phải luôn nhớ một điều là ai cũng có những điểm tốt đẹp. Nhiệm vụ của chúng ta là tìm kiếm và công nhận những phẩm chất ấy của họ. Nelson Mandela(1) đã nghiệm ra điều này trong giai đoạn ông bị giam giữ ở nhà tù Robben Island khét tiếng ở Nam Phi. Ông đã chia sẻ về sự thấu tỏ này trong quyển tự truyện Long Walk to Freedom (tạm dịch: Hành trình đến với tự do) của mình:
(1) Nelson Mandela (1918 – 2013) là nhà hoạt động chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc ở Nam Phi. Ông là tổng thống của Nam Phi từ năm 1994 đến năm 1999 và là vị tổng thống đầu tiên được bầu theo phương thức phổ thông đầu phiếu ở quốc gia này. Ông là vị lãnh tụ được người dân Nam Phi kính trọng gọi là “vị cha già dân tộc”.
Có lẽ Badenhorst là tên cai ngục nhẫn tâm và tàn ác nhất nhà tù Robben Island. Nhưng ngày hôm đó, ông ta đã thể hiện một mặt khác trong tâm tính của mình, một mặt bị che khuất nhưng vẫn tồn tại. Đó là lời nhắc nhở rằng trong tâm của tất cả mọi người, ngay cả kẻ máu lạnh nhất, vẫn tồn tại sự tử tế, và khi trái tim họ rung động, họ hoàn toàn có thể thay đổi.
Chúng ta không thể gắn kết với mọi chiếc xe rác ta gặp trong đời mình. Hầu hết những chiếc xe rác đó chỉ xuất hiện thoáng chốc trong đời ta, họ đến rồi đi. Ta chỉ cần tin rằng ở đâu đó, vào một ngày nào đó, sẽ có người giúp họ trở nên tốt đẹp hơn. Đó là lý do ta phải luôn chúc họ may mắn khi để họ đi qua.
Đối với những người sống và làm việc cùng ta mỗi ngày, ta cần khuyến khích họ phát huy những điểm tốt đẹp nhất của họ. Ta phải nắm bắt được những khoảnh khắc hiếm hoi họ không hành xử như xe rác, vì đó là những lúc ta có thể giao tiếp với họ một cách hiệu quả và sâu sắc.
Hướng dẫn hành động
Hành động I: Xác định ai là người hay hành xử như “xe rác”. Bạn có nhận ra mặt tốt đẹp trong con người họ dù họ thường xuyên “xả rác” không?
Hãy áp dụng Quy tắc Giao tiếp với “Xe rác” khi bạn giao tiếp với họ. Bạn thấy quan hệ của bạn với họ có được cải thiện không và được cải thiện thế nào?
Hành động II: Hãy suy xét một lần nữa về những người có vai trò nhất định trong cuộc sống của bạn mà bạn tin rằng đang hành xử không khác gì một “chiếc xe rác”. Vai trò của bạn trong mối quan hệ giữa bạn và họ là gì? Một người lý tưởng sẽ hành động như thế nào nếu đứng ở vị trí của bạn? Bạn phải làm gì để trở thành người lý tưởng đó? Bạn còn thiếu sót gì trong ứng xử?
Phải bắt đầu từ bản thân bạn trước đã. Hãy viết ra hai điều bạn có thể thay đổi để cải thiện mối quan hệ với những người có cách hành xử giống “xe rác” mà bạn đã liệt kê ở trên.
Trước khi đòi hỏi người khác thay đổi, chúng ta phải sẵn lòng thay đổi bản thân.