Quá trình biến đổi về mặt tài chính này thật sự sẽ tiếp diễn như thế nào? Có lẽ bạn sẽ đồng ý với tôi rằng, không ai trong chúng ta thích những cuộc cách mạng. Tuy nhiên, sự tăng trưởng chậm rãi mang tính tiến hóa dựa trên việc quản lý, cải thiện, và mở rộng tuần tự những gì chúng ta đã biết sẽ khá thuận tiện cho nhiều người. Như tôi đã nói nhiều lần, điều duy nhất không thay đổi trong cuộc sống chính là bản thân sự thay đổi. Do đó, một sự thay đổi mang tính tiến hóa được chấp nhận dựa trên việc chia sẻ sẽ hiệu quả đến mức mọi người có thể hiểu rõ nó trong quá trình tham gia. Có lẽ định nghĩa này quá phức tạp. Tôi sẽ cố gắng đơn giản hóa nó. Nếu chúng ta thêm thứ gì đó vào thứ mà chúng ta đã biết để mở rộng nó, chúng ta sẽ khiến mọi người thấu hiểu nó và cho họ cơ hội tham gia vào. Tuy nhiên, nếu chúng ta thực hiện quá nhanh và quá độc lập với họ, thì sự thay đổi này sẽ bị xem là quá to lớn, quá mới mẻ, và rất có thể nó sẽ bị đánh giá là quá nguy hiểm. Và như chúng ta đã nói, trong lĩnh vực tài chính, sự an toàn là điều kiện quan trọng nhất.
Các giải pháp mới, ứng dụng mới, và hệ thống mới trông có vẻ hứa hẹn của Blockchain về lâu dài bỗng nhiên sẽ không còn quá tân tiến nữa. Trái lại, chúng sẽ trở nên tương đối cổ hủ, và việc ứng dụng chúng sẽ được hỗ trợ bởi những cách làm mà chúng ta biết là có hiệu quả. Chúng ta nên nhận ra rằng công nghệ là một chuyện, còn những thói quen và tiềm năng tương kết giữa chúng với công nghệ lại là một chuyện khác. Do đó, các hệ thống nào hiểu được sự song song này và áp dụng giải pháp của mình với nó sẽ thành công. Sự thành công của các mạng xã hội xuất phát chủ yếu từ việc thấu hiểu cách hoạt động thật sự của con người, cách họ giao tiếp, cách họ thể hiện bản thân, và cách mà họ tương tác với môi trường xung quanh. Thứ công nghệ cho phép sự giao tiếp này diễn ra chỉ việc tích cực hỗ trợ những thói quen đó, và mở rộng tiềm năng của chúng một cách từ tốn và chậm rãi. Nếu đổi lại là bất kỳ cách nào khác, ví dụ như tăng trưởng quá nhanh chóng, không tôn trọng những khuôn mẫu hoặc xu hướng thông thường, thì mạng lưới vẫn sẽ hoạt động, nhưng chỉ có một phần nhỏ dân số sử dụng nó.
Chúng ta có thể dễ dàng so sánh với âm nhạc. Để khiến một ca khúc trở nên thịnh hành, được nhiều người yêu thích, nó phải đáp ứng những tiêu chuẩn mà hầu hết chúng ta hiểu được. Do đó, càng nhiều yếu tố trong bài hát được hầu hết mọi người hiểu rõ, thì khả năng họ lắng nghe nó càng cao. Nếu bạn sáng tác ra một bài hát thuộc thể loại hoàn hảo nhưng chỉ tập trung vào một phần nhỏ dân số, thì nó sẽ luôn chỉ dành cho nhóm thiểu số cụ thể đó. Nói tóm lại, con người sẽ đơn giản là khước từ thứ mà họ không hiểu. Điều này cũng tương tự như các dự án trên chuỗi khối (Blockchain). Các lý tưởng, niềm tin, và tầm nhìn về tương lai là những yếu tố thú vị, nhưng chúng chỉ phát huy tác dụng dựa trên giả thuyết chúng là một phần của một kế hoạch ứng dụng dài hạn đem đến sự sửa đổi. Để kế hoạch này khả thi thì nó phải tuyệt của hầu hết mọi người (đặc biệt là khi nói đến vấn đề tài chính và sự thay đổi về quan điểm sử dụng).
Vậy nên, nếu những người đã quen làm công ăn lương và tự động đóng thuế nhận lấy một công cụ mà họ phải tự vận hành, giả sử như họ phải chịu trách nhiệm cho những sai sót liên quan đến việc quản lý nó, thì họ sẽ từ chối sử dụng một công cụ như thế. Nhưng nếu một thứ nào đó như thế được tự động hóa, hữu ích, và tiện lợi đến nỗi mà họ chỉ cần với lấy nó và tận hưởng nó, thì họ sẽ chấp nhận sự thay đổi một cách tự nhiên.
Tuy nhiên, sự thay đổi có liên quan đến token sẽ được khởi đầu bởi những công ty. Những công ty này sử dụng token để đổi lấy số vốn họ cần cho việc thúc đẩy doanh nghiệp. Các token được phát hành với mục đích này sau đó sẽ hình thành nên một thị trường thứ cấp. Thông số của token được phát hành gắn liền với danh tiếng của công ty phát hành nó, với tiềm năng và tính khả dụng của sản phẩm hoặc dịch vụ đối với cộng đồng nói chung, sẽ có được phần nào sự thu hút tương ứng với lượng cầu trên thị trường tự do. Trong trường hợp này, thị trường tự do mà những người bình thường có thể tham gia chính là sàn giao dịch, nhưng nó chỉ niêm yết những token nào được phát hành đúng cách theo như các quy định có hiệu lực. Chính các quy định này (thứ cho phép những token bảo mật được phát hành, cụ thể là những token tương thích với hiệu suất của công ty được token hoá) là khởi đầu trọng yếu.
Quy định này sẽ bảo đảm sự an toàn có liên quan đến quy trình phát hành token bảo mật cho những công ty, đồng thời bảo đảm các điều kiện minh bạch cho những nhà đầu tư trong việc nhận thanh toán cổ tức hay lợi ích từ token mà họ sở hữu. Tuy nhiên, nhu cầu token hoá doanh nghiệp của những công ty chỉ có thể được thỏa mãn bởi duy nhất một bên trung gian đứng giữa thị trường và nhà đầu tư. Trong thế giới mà chúng ta đều biết thì ngân hàng đã đóng vai trò này trong nhiều năm. Tuy nhiên, các ngân hàng sẽ buộc phải đóng vai trò bị động của một người quan sát trong những vòng đầu tiên của quá trình biến đổi này, bởi vì họ bị kiểm soát quá nghiêm ngặt, và bị tê liệt bởi sự thiếu sót trong luật pháp đến nỗi không còn cơ hội nào khác dành cho họ. Tuy nhiên, như chúng ta sẽ sớm bàn đến, vai trò của họ cực kỳ quan trọng, và sẽ ngày càng quan trọng về lâu dài. Các công ty tài chính công nghệ sẽ bắt đầu token hóa cho những công ty khác. Nếu như họ được quản lý đúng cách, thì chính họ là những người có các hệ thống được thiết lập tốt, cũng như các quy định phù hợp, và hiện đang đứng giữa thị trường và các nhà đầu tư. Mặc dù luật pháp về việc phát hành token bảo mật của họ chưa được hoàn thiện, nhưng các giấy phép như EMI cho phép họ lấp đầy khoảng trống được tạo ra bởi nhu cầu của những công ty sau khi token hóa (có nghĩa là họ có thể làm điều mà các ngân hàng không thể). Các giải pháp tài chính công nghệ cũng có thể đem lại cho khoảng trống này những khách hàng / nhà đầu tư, những người tìm kiếm đề nghị đầu tư phù hợp để có được các khoản đầu tư phần nào thận trọng, phần nào đem lại lợi nhuận cho tiền vốn của họ. Đối với công ty và nhà đầu tư, đây là một giá trị bổ sung, thứ không chỉ đem lại tiền bạc cho cả hai bên.
Chỉ cần phân tích những đợt ICO được tiến hành trong quá khứ thì có thể khám phá ra rằng, nếu các ICO được chuẩn bị đúng cách, chúng cũng đem lại cả khách hàng lẫn tiền vốn. Chưa đầy một năm trước, đợt ICO được tổ chức bởi bankera.com đã huy động được hơn 180.000.000 euro tiền vốn. Có 105.000 khách hàng đã đầu tư vào công ty này. Do đó, với quy trình token hóa được thực hiện một cách đúng đắn, chẳng có gì bất thường khi có một nhóm lớn những nhà đầu tư cung cấp tiền vốn và cuối cùng trở thành khách hàng.
Một trong những nguyên nhân chính khiến các công ty tài chính công nghệ là tác nhân khởi đầu cho việc token hóa an toàn mà không phải là các công ty nổi bật trong thế giới tiền mã hoá, chính là sự hợp tác mật thiết giữa các công ty tài chính công nghệ và ngân hàng. Các công ty tiền mã hóa có những quy trình được thiết lập chủ yếu dựa vào nhu cầu và yêu cầu của khách hàng sao cho né tránh các quy định, điều này đã là bản chất của họ. Ngoài ra, nhiều công ty như vậy vẫn đang cưỡi trên làn sóng của lý tưởng phi tập trung gắn liền với giả thuyết cho rằng, con người khao khát sự tự do và ẩn danh (như chúng ta đã trình bày qua ví dụ của DAO về sự can thiệp mang tính tập trung bởi cộng đồng Ethereum thì điều này không thể nào sai hơn được nữa).
Sự phi tập trung, ẩn danh, và tự do là những yếu tố có liên quan trực tiếp đến tinh thần trách nhiệm của một người. Tuy nhiên, phần lớn con người trên hành tinh này lại có thói quen phụ thuộc trực tiếp vào cơ quan quyền lực, mặc dù họ biết rằng sự tự do là điều đầu tiên bị hy sinh trong trường hợp này. Ngoài ra, xu hướng này là một sự chuyên môn hóa rõ rệt và đáng chú ý của quy trình token hóa, thứ có liên quan trực tiếp đến các quy định.
Tuy nhiên, việc các công ty tiền mã hóa là người đầu tiên nhắm đến những khách hàng cần dịch vụ ngân hàng là sự thật. Họ xứng đáng được cảm ơn khi cho thế giới thấy được một nhu cầu thật sự xuất phát trực tiếp từ người dùng Blockchain. Cá nhân tôi đã đọc bản mô tả dự án của nhiều công ty như vậy và liên tục kinh ngạc trước số tiền mà họ nhận được từ những nhà đầu tư ngây thơ. Cũng không có gì khó hiểu khi ngày nay chẳng có kế hoạch đầy tham vọng nào trong số đó được thực hiện. Nguyên nhân chính dẫn đến điều này là do sự phớt lờ các quy định và những quy trình có liên quan đến chúng. Nguyên nhân phụ là do sự hiểu lầm cơ bản về vai trò của các ngân hàng và định kiến dành cho họ. Như chúng ta đã lưu ý vài lần trong cuốn sách hướng dẫn này, những mô hình xâm lấn dựa trên việc tạo áp lực với ngân hàng đơn giản là không hợp lý. Ngân hàng thậm chí còn giữ vai trò thiết yếu trong quy trình token hóa, ngay cả các công ty hoạt động trong thế giới tiền mã hoá cũng nhận ra điều này, ví dụ như các công ty đào tiền mã hóa. Nếu đang nghiêm túc cân nhắc việc token hóa doanh nghiệp của mình thì bạn cần giải quyết một vấn đề rất quan trọng. Bạn sẽ cất giữ số vốn mà bạn nhận được từ những nhà đầu tư Blockchain ở đâu? Theo ý kiến của tôi thì phương pháp kém an toàn nhất chính là giữ tất cả vốn dưới dạng tiền mã hóa. Mặc dù tiền mã hoá thường xuyên biến động dữ dội, nhưng số tiền vốn tích luỹ mà bạn chịu trách nhiệm thật sự nên là thứ mà bạn không bao giờ muốn đánh mất.
Do đó, việc các công ty muốn chuyển giá trị đã token hóa vào sự an toàn của một hệ thống ngân hàng xác thực và đã được thời gian kiểm chứng là khá hợp lý. Sự tồn tại của tội phạm công nghệ cao khiến cho giải pháp này trở thành giải pháp có lợi nhất trong hiện tại. Nếu bạn huy động được một số tiền mã hóa lớn cho token của bạn, thì bạn chắc chắn sẽ thu hút sự chú ý của những ai hiểu rõ tiền mã hóa hơn bạn rất nhiều. Bạn sẽ đối mặt với những con người thông minh nhất hành tinh này. Nói tóm lại, ngân hàng tồn tại suốt bấy lâu nay vì họ biết cách làm việc với rủi ro, và rủi ro là thứ mà nhiều người trên hành tinh này không thích. Đặc biệt là khi nói đến vấn đề tài chính. Như tôi đã nói trong phần giới thiệu của chương này, vai trò của ngân hàng khi token hóa trên chuỗi khối (Blockchain) chỉ là phụ trợ trong giai đoạn đầu tiên. Tuy nhiên, họ sẽ dần dần tham gia vào cuộc chơi và trở thành một thành phần rất quan trọng trong quá trình, bất chấp việc vai trò của họ sẽ thay đổi.
Như chúng ta đã nói, token hóa sẽ được khởi xướng bởi các công ty tài chính công nghệ bởi vì phát hành token bảo mật đang là xu hướng. Các công ty công nghệ có giấy phép thích hợp và cũng hợp tác với các ngân hàng. Nhiều ngân hàng quốc tế đã thừa nhận rằng, các công ty này phục vụ cho một phân khúc mà họ không hề hứng thú hay muốn phục vụ. Nhưng điều mà cả các công ty tài chính công nghệ lẫn ngân hàng đều quan tâm chính là khách hàng. Vậy nên, nếu các công ty tài chính công nghệ có thể token hoá cho một doanh nghiệp khách hàng và phát hành một token bảo mật, thì công ty kia sẽ dùng nó để đổi lấy tiền vốn.
Như chúng ta đã đề cập, ICO truyền thống huy động toàn bộ tiền vốn vào ví của công ty, do đó tổng số tiền từ những nhà đầu tư sẽ được chuyển trước vào tài khoản của họ cho dự án được quảng cáo. Mức độ gian lận cao ngất đi kèm với quy trình này (hãy nhớ lại rằng chúng ta đang nói đến tỷ lệ khoảng 93%) chỉ để cho thấy ICO hiện tại thật ra là một quy trình không được kiểm soát. Vì thế nên quy trình token hóa gắn liền với việc phát hành token bảo mật nên được liên kết với việc chi trả dần dần tiền vốn nhận được từ những nhà đầu tư, phụ thuộc vào các cột mốc được thiết lập trong dự án mà công ty trình bày. Đây là điều mà các ngân hàng đã tinh thông và có những sản phẩm được tạo ra để phục vụ cho mục đích đó. Do đó, vai trò đầu tiên của họ chính là cung cấp các tài khoản trung gian để những công ty gửi số tiền vốn kêu gọi được vào, tài khoản này chỉ được giải ngân khi công ty đáp ứng các điều kiện đã thỏa thuận.
Theo cách thức tinh tế và ôn hòa này, ngân hàng đã bước chân vào cuộc chơi mang tên Blockchain. Nhưng điều thú vị nhất vẫn chưa xuất hiện. Bản chất của ngân hàng là một cơ quan tập trung, ngoài ra, nó còn được quản lý bởi một hệ thống nghiện kiểm soát. Do đó, nó là kẻ thù chính của những người theo chủ nghĩa vô trị, những người chỉ chú trọng vào vốn tự do và các hệ thống phi tập trung (nhưng cũng phải nói thêm rằng, những người theo chủ nghĩa vô trị có thể tiếp nhận điều đó, vì như tôi đã nói, họ là những người có trình độ cao và thông minh). Ngược lại, cách ngân hàng nhìn nhận tiền mã hóa và một số người có liên quan đến nó cũng chẳng khá hơn (cũng không có gì đáng ngạc nhiên, bởi vì phần lớn những người làm việc với ngân hàng là những cá nhân lớn tuổi, trái ngược với những người theo chủ nghĩa vô trị). Nhưng có một điều không thể phủ nhận: đó là nó phát huy tác dụng với cả hai bên.
Nếu một thứ phát huy tác dụng, nó có thể trở nên lớn hơn. Nhưng nếu chúng ta mở rộng thứ đó, nó sẽ trở nên dễ nhận thấy. Và nếu một thứ dễ nhận thấy, thì nó đòi hỏi tính bảo mật cao hơn. Tính bảo mật có liên quan đến rủi ro. Còn rủi ro? Đúng vậy, ngân hàng làm việc với rủi ro hằng ngày. Đến lúc này, có thể có người nghĩ rằng chúng ta bị mắc kẹt trong một đường hầm tăm tối. Sự thật nằm đâu đó ở giữa. Ngân hàng làm việc với rủi ro, nhưng trong trường hợp này thì rủi ro này lại nằm tại một vị trí khác biệt. Nó không phải là rủi ro của ngân hàng, mà là rủi ro của khách hàng. Và đây là một sự khác biệt đáng kể. Việc hiểu được mối quan hệ này là rất quan trọng để hiểu được điều cốt yếu của các phương pháp có liên quan đến quá trình biến đổi. Vậy nên, hãy nhìn vào ví dụ cụ thể sau:
Một công ty xây dựng đang token hóa dự án xây dựng một ngôi nhà nông thôn để cho thuê của họ. Công ty phát hành một token bảo mật gắn liền với thu nhập đến từ tiền thuê, và cũng là một phương tiện thanh toán, hay nói đúng hơn là người nắm giữ có thể nhận được một mức tiền thuê chiết khấu trong tương lai. Công ty quyết định token hóa vì họ có danh tiếng rất tốt, và quy trình token hóa gắn liền với công nghệ Blockchain đem lại cả tiền vốn lẫn khách hàng cho họ. Tuy nhiên, đồng thời, ngân hàng cũng tham gia vào quy trình khi công ty mở một tài khoản trung gian để gửi vào toàn bộ số tiền nhận được.
Tuy nhiên, nếu ngân hàng chỉ đóng vai trò giữ tiền trong suốt quá trình này, thì sẽ rất khó để những nhà đầu tư tìm hiểu xem liệu kế hoạch có được thực hiện đúng cách hay không. Vì nó không phải là tiền vốn của ngân hàng mà là của khách hàng, nên ngân hàng sẽ đóng một vai trò hoàn toàn mới. Vai trò đó chính là cung cấp một xếp hạng độc lập, giúp khách hàng biết được công ty xây dựng có đang thực hiện nghĩa vụ của họ đối với nhà đầu tư hay không. Ngân hàng vì thế trở thành nhà cung cấp xếp hạng.
Trên thực tế, có vô số nhà cung cấp xếp hạng, nhưng họ đều phục vụ cho một mục đích tương tự. Một trình bày định tính, độc lập, và liên tiếp về những kết quả gắn liền với các cột mốc được thiết lập sẵn. Chúng ta đều biết xếp hạng là gì, vì thế nên chỉ có sự biến đổi gắn liền với việc mở rộng một lĩnh vực trước đó không có sẵn mới là thứ mang tính tiến hóa đối với chúng ta. Mặc dù ban đầu quá trình biến đổi liên quan đến token hóa và môi trường Blockchain được khởi xướng bởi các công ty tài chính công nghệ, nhưng dần dần thì các ngân hàng, nhà cung cấp xếp hạng, sàn giao dịch, công ty, và dĩ nhiên là dự án của các công ty ấy đang tham gia vào quá trình với những vai trò mới. Giờ đến thông tin then chốt: cuối cùng, cả một hệ sinh thái sẽ được tạo ra với thông số gần giống như lúc ban đầu: những yếu tố phi tập trung gắn liền với tiềm năng thiết lập một mức độ trách nhiệm / ẩn danh / bí danh cụ thể.
Vì mục đích của văn bản này là đơn giản hết mức có thể, nên tôi sẽ bỏ qua một lời giải thích chi tiết về lý do tại sao sự ẩn danh là điều khả thi đối với một số khía cạnh trong môi trường Blockchain, nhưng lại không khả thi đối với những khía cạnh khác. Tuy nhiên, điều mà tôi có thể nói với bạn là nếu bạn bước chân vào môi trường này hôm nay, thì bạn không ẩn danh, mà sẽ có bí danh (và đây chỉ mới là khởi đầu).
Mặc dù vậy, chẳng có gì phải sợ cả. Quá trình biến đổi đã bắt đầu từ nhiều năm trước, và chúng ta đã trải qua nhiều giai đoạn đỉnh cao gắn liền với nó. Tuy nhiên, giờ đây chúng ta mới giải quyết điều làm bận lòng chúng ta, những con người bình thường, người đã phần nào hiểu được cách mà chúng ta có thể thật sự sử dụng thứ đang được tạo ra. Và bây giờ thì cuối cùng, hãy xem qua cụ thể các công cụ khởi xướng quá trình biến đổi này để nhờ đó, chúng ta có thể tận dụng nó trọn vẹn trong thực tiễn. Chúng ta sẽ điểm qua quy trình gắn liền với các công cụ này để dễ dàng thấy được cách hoạt động của chúng. Bản thân bạn giờ đây cũng có thể tự xác minh liệu bạn có hiểu quy trình này hay không. Nếu bạn hiểu nó, thì bạn thật sự có thể trả lời câu hỏi cực kỳ đơn giản này: Đây có thật sự là một phần của sự tiến hóa không, hay nó là một cuộc cách mạng?
Có một điểm chung ở phần lớn những người sáng tác ra các ca khúc nổi tiếng trên thế giới. Điểm chung này chính là sự tương đồng được bao bọc bởi một vẻ ngoài thu hút. Bạn đã từng để ý đến sự thú vị của một nhạc phẩm nổi tiếng được hòa âm phối khí lại theo cách mới chưa? Nói tóm lại, những phát minh mang tính đột phá thì lan tỏa chậm rãi, trong khi những công cụ quen thuộc, chỉ được nâng cấp một ít lại có sức lan tỏa lớn nhất. Con người chúng ta thích những gì mà chúng ta có thể nắm bắt và thấu hiểu. Có một quy tắc tiêu biểu trong thời trang: Những gì mới sẽ đẹp, những gì cũ sẽ xấu, và những gì rất cũ sẽ đẹp trở lại. Trường hợp của những công cụ được sử dụng trong token hóa thật ra cũng khá tương tự, một số thậm chí còn khá quen thuộc đối với chúng ta, ví dụ: ví tiền, sàn giao dịch, tài khoản, bản cáo bạch, phương pháp xác minh, văn phòng thu đổi ngoại tệ, cổng thanh toán, thẻ thanh toán, đánh giá độc lập, hệ thống, giải ngân từng đợt, thi hành, cổ tức, cổ phần, kế hoạch kinh doanh…