Vai trò của giáo viên

Trong tác phẩm Kinh nghiệm và Giáo dục (1938), Dewey viết rằng các giáo viên nên tự tin hơn khi lập kế hoạch trải nghiệm học tập cho trẻ. Ông cho rằng các giáo viên cũng thường sợ việc hướng dẫn sẽ đụng chạm tới sự tự do và tính sáng tạo của các em. Dewey nghĩ rằng trẻ em cần có sự trợ giúp của các giáo viên để tạo dựng cảm thức về thế giới của mình.

Sự trợ giúp này là như thế nào? Theo Dewey điều quan trọng là các giáo viên phải quan sát trẻ và xác định từ những quan sát ấy xem trẻ quan tâm và đã sẵn sàng cho những loại trải nghiệm nào. Ông cho rằng nhà giáo dục phải có trách nhiệm nghiêm túc trong việc đầu tư vào việc lập kế hoạch và tổ chức các hoạt động học tập cho trẻ. Nói cách khác, ông tin rằng công việc của giáo viên là xác định nội dung chương trình giảng dạy dựa trên sự hiểu biết về trẻ em của mình và năng lực của các em. Ông thấy những gợi ý và hướng dẫn từ những giáo viên tâm huyết, chịu khó suy ngẫm - những người vốn đã có nhiều kinh nghiệm và hiểu biết hơn về trẻ, sẽ hữu ích cho trẻ hơn là những ý tưởng họ chợt nảy ra.

Khi mô hình giáo dục tiến bộ này bị chỉ trích là đã cho phép trẻ tự do quá mức mà không có sự hướng dẫn thích đáng, Dewey cũng đồng tình. Đáp lại sự chỉ trích này, Dewey nói: “Tuy nhiên, đó cũng là cơ sở cho những chỉ trích chính đáng, nếu trong lúc thực hiện phong trào giáo dục tiến bộ này chúng ta lại không nhận thức được rằng vấn đề cốt yếu nhất là việc chọn lựa và tổ chức các môn học.” (Dewey 1938, 78). Dewey nói rằng trẻ em cần giáo viên quyết định xem cái gì là an toàn với các em, đồng thời cũng thích hợp với sự phát triển và với mỗi cá nhân học sinh.

Dewey đã lo ngại rằng rất nhiều giáo viên cùng thời với ông, tuyên bố rằng mình thuộc phong trào giáo dục tiến bộ chỉ vì họ không theo phương pháp giáo dục mang tính truyền thống hơn. Ông nhận thức rất rõ sự nguy hại khi chúng ta rời bỏ định hướng này mà lại chưa xác định được rõ ràng định hướng mới để đi theo. Dewey cũng cho rằng đây là cách làm thường thấy ở các nhà giáo dục. Ông tin có những giáo viên chạy theo phong trào giáo dục tiến bộ chỉ vì họ nghĩ nó dễ làm hơn. Ông biết nhiều giáo viên đã dùng những tư tưởng mới mẻ như một thứ biện minh thay cho việc cải tiến và cho phép trẻ lựa chọn những trải nghiệm cho mình, không bị ngăn trở bởi kế hoạch hoặc định hướng của giáo viên.

Dewey tin rằng con đường dẫn tới giáo dục chất lượng là phải hiểu rõ trẻ em, xây dựng những trải nghiệm cho các em dựa trên những thứ đã học được trước đây, để có thể tổ chức và lập kế hoạch học tập tốt nhất. Ông cũng tin rằng những yêu cầu từ phương pháp giáo dục mới này sẽ khiến cho công việc quan sát, ghi chép và lưu giữ hồ sơ lớp học mang tầm quan trọng hơn khi sử dụng các phương pháp truyền thống. Ngày nay, quan điểm này và rất nhiều luận điểm khác của Dewey đã trở thành những phần cơ bản cho việc thực hành giáo dục mang tính tương thích với quá trình phát triển của trẻ và cho những mô hình giáo dục trẻ mầm non như những người theo thuyết hợp trội hoặc thuyết kiến tạo¹.

¹ Thuyết hợp trội (emergent) là một quan điểm giáo dục mới ở phương Tây, tuy có nguồn gốc từ thời xưa (Aristotle). Đó là phương pháp giáo dục giúp trẻ tạo ra được những năng lực mới, hé lộ ra những phẩm chất đặc thù từ những cơ sở kiến thức và kinh nghiệm cũ. Những sản phẩm mới này mang tính chất nổi trội và mới, khác hẳn so với những phẩm chất của các thành tố cơ sở nền trước đó. Đây cũng chính là điểm khiến cho trí tuệ bẩm sinh khác với các hình thái trí tuệ nhân tạo, ở chỗ nó có thể đạt tới khả năng tự học hỏi, đạt tới những năng lực nằm ngoài giới hạn những gì đã được lập trình làm nền tảng (ND).

Dewey tin rằng, để có thể tạo ra những trải nghiệm giáo dục cho trẻ, các giáo viên phải:

Làm thế nào để lý thuyết của Dewey về vai trò của giáo viên trong giáo dục có thể hướng dẫn thực hành cho các giáo viên trong các chương trình giáo dục trẻ mầm non? Giáo viên nên quan sát trẻ kĩ càng và xây dựng kế hoạch chương trình giảng dạy dựa trên những hứng thú và kinh nghiệm của trẻ. Giáo viên không nên e ngại khi sử dụng những hiểu biết của mình về trẻ, về thế giới để tạo dựng cảm thức về thế giới cho trẻ.