Trong cuộc đời chắc ai cũng phải ít nhất một lần viết cam kết trước mổ cho mình hoặc người thân. “Tây” cũng phải ký và “Ta” cũng vậy nhưng cách thức và nội dung của những cam kết này lại hoàn toàn không giống nhau ở mỗi bệnh viện, mỗi quốc gia.

Mục đích chủ yếu của tờ giấy “Cam kết trước mổ” này là tính pháp lý của việc thực hiện thủ thuật, phẫu thuật, mà thực tế là bảo vệ nhân viên y tế và bệnh viện.

Tại các nước phát triển, việc ký cam kết sẽ được thực hiện theo một quy trình rất rõ ràng mà khâu đầu tiên là giải thích cho bệnh nhân và gia đình hiểu rõ mục đích của phẫu thuật, hiệu quả và các biến chứng có thể xảy ra để cân nhắc lợi hại của phẫu thuật này. Tờ cam kết khi thiết kế thường được tư vấn bởi luật sư của bệnh viện. Nó có thể là một trang nhưng cũng có thể lên đến hàng chục trang nếu là các phẫu thuật phức tạp nguy cơ cao, tốn kém tiền bạc. Đặc biệt ít khi có câu “chấp nhận mọi rủi ro không thắc mắc hay khiếu kiện” vì trong thực tế rủi ro do yếu tố khách quan, diễn biến nặng của bệnh là khó tránh khỏi nhưng không thể chấp nhận rủi ro do sự tắc trách của nhân viên y tế hay hệ thống máy móc vận hành sai quy trình... Những sai lầm ấy chắc chắn phải được phân xử công minh.

Ngày hôm qua khi làm can thiệp cho cháu bé nhỏ tuổi với lỗ thông rất lớn có nguy cơ thất bại bị “trôi” dụng cụ, tôi hỏi bác sĩ người Myanmar là đã giải thích kỹ cho gia đình em chưa. Họ bảo đã ký cam kết rồi vậy nhưng khi hỏi lại, bố mẹ cháu bé không chấp nhận nguy cơ dù chỉ là 1%. Họ yêu cầu dừng cuộc can thiệp. Tôi ngẩn người ra một lúc vì gần như mọi việc đã đến đích nếu dừng lại để phẫu thuật tim mở, cháu sẽ lại trải qua một nguy cơ lớn hơn rất nhiều. Tôi tháo găng, đi ra ngoài gặp ông bố và cố gắng giải thích lần cuối thông qua phiên dịch. Hóa ra sự việc thật đơn giản, gia đình người nông dân nghèo Myanmar ấy sợ rằng nếu thất bại sẽ phải trả thêm một lần phí tổn nữa. Vậy là mọi việc được giải quyết hết sức dễ dàng, chiếc dù được thả và cháu bé về phòng hậu phẫu an toàn.

Câu hỏi “bệnh nhân và gia đình đã hoàn toàn hiểu chúng ta đang làm gì cho họ hay chưa” nên luôn ở trong đầu của nhân viên y tế. Hãy quên việc coi tờ cam kết trước mổ như một lá bùa hộ mệnh, nó chỉ đơn thuần là một khâu không thể thiếu trong cả một quy trình nhằm đạt đến kết quả tốt đẹp cuối cùng.

Tôi luôn nghĩ vậy và mong các bạn bác sĩ trẻ cũng nghĩ giống tôi.