T
rong quá trình tiếp xúc, phỏng vấn nhiều phụ huynh có con thành công trong quá trình thi vào trường chuyên THPT và xin học bổng du học nước ngoài, tôi nhận thấy một điểm chung của tất cả các gia đình là sự định hướng bài bản để cùng các con thực hiện lộ trình học tiếng Anh từ giai đoạn tiểu học cho đến hết cấp hai, cấp ba.
Những kinh nghiệm về việc vạch ra lộ trình học tiếng Anh cho các con từ nhỏ của nhiều bố mẹ giúp các em trở thành những học sinh giỏi Tiếng Anh từ bậc tiểu học và đạt các chứng chỉ quốc tế. Điều này phần nào cho chúng ta hiểu được thành công của nhiều bạn trẻ là hệ quả tất yếu của cả một quá trình xây nền móng trong việc học ngoại ngữ từ khi còn nhỏ.
1. ĐỊNH HƯỚNG SỚM, LỘ TRÌNH PHÙ HỢP
Không phải ngẫu nhiên, cậu học trò Nguyễn Mạnh Cầm, học sinh trường chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An lại có được trình độ tiếng Anh tốt để tự tin chinh phục học bổng toàn phần trường THINK Global School (Hoa Kỳ). Trả lời phỏng vấn tôi về bí quyết thành công trong học tập, Mạnh Cầm cho biết, con may mắn được bố mẹ cho đi học tiếng Anh từ rất sớm nên đã nuôi dưỡng giấc mơ du học từ nhỏ.
Chị Hoàng Hà, mẹ của Mạnh Cầm trả lời phỏng vấn qua email với tôi cho biết: “Quan điểm của tôi là xã hội ngày càng phát triển và hội nhập, để con sau này vững vàng trong nghề nghiệp cũng như cuộc sống tôi luôn dạy con rằng : ‘Tấm bằng đại học là điều kiện cần, còn ngoại ngữ là điều kiện đủ’ - nên ngay từ lớp 2 tôi đã cho con đi học tiếng Anh. Cô giáo dạy con tiếng Anh thời gian đầu tiên là người thân thiện không tạo áp lực lên học sinh, con tôi vừa học vừa chơi. Quan điểm ban đầu của tôi là làm sao cho con yêu thích tiếng Anh nhưng không nặng nề áp lực. Tôi có quan niệm rằng học tiếng Anh là “mưa dầm thấm lâu”.
Chính vì lộ trình học tiếng Anh từ lớp 2, nên khi lên lớp 8, lớp 9, Mạnh Cầm đã có vốn tiếng Anh khá chắc để chinh phục mục tiêu du học. Trong khi nhiều học sinh nhiều tỉnh, thành trong cả nước như Nghệ An không được tiếp xúc, đầu tư học tiếng Anh bài bản từ nhỏ, phong trào học tiếng Anh cũng không phát triển rầm rộ như ở Hà Nội và TP. HCM thì việc cậu học trò nhỏ Mạnh Cầm đạt được những giải thưởng thi tiếng Anh qua mạng từ năm lớp 4, lớp 5 cũng là một điều khá đặc biệt. Hè năm học lớp 8, Mạnh Cầm tham gia kỳ thi lấy bằng B2 châu Âu và đạt 173/180, trong đó hai kỹ năng viết và đọc hiểu đạt 180/180. Chị Hoàng Hà, mẹ cháu luôn động viên con rằng để học tốt tiếng Anh điều quan trọng nhất là tự học, tự luyện các bài thi, đọc nhiều đa dạng các chủ đề và nghe nhiều.
Với gia đình chị Phạm Thị Thu Hoàn, giáo viên tiếng Anh, trường THPT chuyên Nguyễn Huệ, Hà Nội có hai con là Lý Phương Thảo, du học sinh tại Australia; con trai thứ hai là Lý Quốc Hoàng đã chinh phục học bổng bậc trung học 100% vào trường John Bapst, Hoa Kỳ cuối năm 2018 thì ngay từ nhỏ, cả hai con đều ý thức là tiếng Anh rất quan trọng, dù các con đam mê toán học. Chính vì vậy, là một giáo viên dạy tiếng Anh, chị và các con xác định từ bậc tiểu học rằng tiếng Anh chính là một công cụ đắc lực cho các con tìm hiểu toán và các môn khoa học qua các tài liệu viết bằng tiếng Anh. Từ việc say mê đọc tài liệu phục vụ môn Toán và các môn khoa học, Thảo và Hoàng dần nâng vốn từ và kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh.
Một kinh nghiệm khi còn nhỏ với hai con của chị Phạm Thị Thu Hoàn là: chị thường cho các con xem phim, nghe nhạc, tin tức qua các kênh truyền hình quốc tế. Ngay môi trường học THCS của các cháu cũng đã đào tạo cho các cháu ý thức hội nhập với ngôn ngữ tiếng Anh qua các giờ học ngoại ngữ tăng cường, từ đó các cháu có nền tảng để tham gia ôn luyện kỳ thi tiếng Anh lấy chứng chỉ quốc tế và hoàn thiện hồ sơ đi du học.
Tương tự như gia đình chị Phạm Thị Thu Hoàn có hai con cùng học chuyên và sau này giành học bổng du học, anh Ngô Trọng Thanh, Giám đốc Công ty Mancom cũng có con trai đầu du học Canada và con trai thứ hai học cấp hai trường THCS chuyên Trần Đại Nghĩa (TP. HCM), giai đoạn hai con trai học tiểu học tại Hà Nội, gia đình anh không ép các con học thêm Toán, tiếng Việt, chỉ tự học và đọc sách. Nhưng riêng tiếng Anh, từ lớp 1 cả hai con đã được anh cho học các trung tâm nổi tiếng, học tiếng Anh bài bản từ nhỏ. Đó là lý do sau này, con trai đầu của anh từ lớp 12 đã nhận học bổng du học và con trai thứ hai thi đậu vào lớp 6. Trường THCS chuyên Trần Đại Nghĩa có bài kiểm tra năng lực toàn diện bằng tiếng Anh khá hóc búa.
Với cô học sinh Đại học Princeton Trần Thùy Linh từng được giải Nhất Học sinh giỏi Quốc gia môn Tiếng Anh năm 2015, đạt chứng chỉ quốc tế với số điểm 117 TOEFL, đạt 2380 SAT. Linh cho rằng, mình may mắn hơn nhiều bạn học sinh khác là bố mẹ rất coi trọng việc học ngôn ngữ từ nhỏ nên bố mẹ đã đầu tư cho học ở một trường dân lập với chương trình Tiếng Anh từ lớp 1. Không chỉ vậy, ngoài việc học trên lớp, hồi nhỏ, Linh cũng hay xem các kênh hoạt hình bằng Tiếng Anh dù không hiểu để luyện phát âm. Khi bắt đầu có vốn từ vựng vững chắc hơn, Linh thường mượn sách, truyện bằng tiếng Anh của anh trai để luyện đọc hiểu.
2. KINH NGHIỆM CÙNG CON HỌC TIẾNG ANH CỦA MỘT ÔNG BỐ CÓ CON DU HỌC NHẬT
Ngay từ bậc tiểu học, nhiều bố mẹ đã đồng hành cùng con từng chặng học tiếng Anh một cách bài bản. Theo anh Ngọc Phúc, việc bố mẹ kiên trì nghiên cứu để cùng con tìm ra cách học tiếng Anh hiệu quả sẽ giúp con tự tin học tiếng Anh từ nhỏ, đạt điểm IELTS 8.0 cho dù con không học chuyên Anh từ cấp ba mà học chuyên Văn.
Anh Ngọc Phúc chia sẻ kinh nghiệm: Ngoài việc luyện nghe nói, làm bài tập và học từ mới thì việc yêu cầu con bạn viết một đoạn văn ngắn bằng tiếng Anh ngay từ bậc tiểu học, lớp 4, lớp 5 là cần thiết. Việc viết lúc đầu sẽ khiến con bạn gặp khó khăn đôi chút vì vốn từ không nhiều, nhưng càng về sau con bạn sẽ càng tiến bộ vì quá trình viết cũng là sự ghi nhớ từ mới. Viết đúng chính tả, chuẩn về ngữ pháp là cách ôn luyện rất tốt, nhất là hiện nay xu thế các bài thi tiếng Anh sẽ được thực hiện bằng hình thức trắc nghiệm. Muốn có vốn từ phong phú thì việc đọc sách bằng tiếng Anh là cần thiết.
Hiện nay sách viết bằng tiếng Anh rất nhiều và phong phú về chủng loại nên rất thuận tiện cho phụ huynh lựa chọn cho con mình. Xem phim và nghe nhạc tiếng Anh trên YouTube cũng bổ trợ cho việc học tiếng Anh rất nhiều. Khác với nhiều môn khác, nếu học tiếng Anh đúng hướng thì trình độ tiếng Anh của con bạn sẽ thay đổi trông thấy ngay.
Theo kinh nghiệm của nhiều phụ huynh, ngay từ bậc tiểu học, khi con bạn yêu thích và học tiếng Anh từng bước, nếu con bạn đã đủ tự tin về trình độ tiếng Anh thì việc tham gia các cuộc thi để cọ xát là cần thiết. Hiện nay có khá nhiều cuộc thi dành cho học sinh tiểu học được các bố mẹ lựa chọn cho các con tham gia như: Cuộc thi TOEFL Primary Challenge và TOEFL Junior Challenge là cuộc thi Tiếng Anh dành cho học sinh bậc Tiểu học và THCS. Muốn tham gia cuộc thi này, học sinh cần ôn luyện các đề bài theo dạng đó. Kỳ thi lấy chứng chỉ phổ thông quốc tế Edexcel là kỳ thi đánh giá kiến thức theo chuẩn chương trình giáo dục phổ thông quốc tế với các môn Toán, Khoa học và tiếng Anh. Cuộc thi lấy chứng chỉ quốc tế Cambridge do Hội đồng Khảo thí tiếng Anh Đại học Cambridge tổ chức thi và cấp bằng dành cho học sinh từ 7 - 12 tuổi. Học sinh phải học ở các cấp độ Starters, Movers, Flyers. Phụ huynh nào muốn hướng con vào hệ Cambridge của trường THCS công lập thì nên quan tâm. Cuộc thi Olympic Smart English (OSE) là cuộc thi Olympic Tiếng Anh trực tuyến dành cho học sinh tiểu học.
Ngoài việc học và tham gia các kỳ thi, việc cho các con tham gia các CLB có sử dụng tiếng Anh và giao tiếp với người bản ngữ cũng được nhiều gia đình lựa chọn. Tiếng Anh là công cụ giao tiếp cũng là chìa khóa mở ra một thế giới rộng lớn hơn. Việc học tiếng Anh là cả một quá trình bền bỉ mà sự đồng hành của các phụ huynh sẽ góp phần không nhỏ vào sự thành công của con mình trong tương lai. Giống một câu danh ngôn của phương Tây:
“Ước mơ giống như loài chim, cảm nhận buổi ban mai và khẽ khàng cất tiếng hót khi trời vẫn còn tối.”
“Dreamis like a bird that senses the dawn and carefully starts to sing while it is still dark.”