T
ình cờ, qua một nhóm trên mạng xã hội Facebook, tôi biết anh Nguyễn Phương, bố của cậu bé Nguyễn Triệu Hoàng Minh, một cậu bé sinh năm 2004 có bề dầy thành tích thi học sinh giỏi tiếng Anh cấp tiểu học đáng nể: lớp 5 được giải Nhì cuộc thi Olympic Tiếng Anh OE cấp thành phố; giành Huy chương vàng cuộc thi tiếng Anh qua mạng IOE Quốc gia.
Và cuộc phỏng vấn với anh sau một thời gian trao đổi khá nhiều kinh nghiệm bố mẹ đồng hành cùng con trong các kỳ thi học sinh giỏi tiếng Anh giai đoạn tiểu học cũng là một điều tình cờ nhưng khiến tôi bất ngờ về những gì anh chia sẻ. Hóa ra, để giúp con có động lực học và vượt qua các kỳ thi tiếng Anh, đôi khi chỉ là chuyện thưởng cho con ăn kem, uống trà sữa để đỡ căng thẳng, làm cho chuyện học hành, thi cử trở nên thật vui vẻ. Và còn nhiều thông tin được anh giãi bày, chia sẻ cho các bạn thêm nhiều góc nhìn về quá trình cùng con bước qua các kỳ thi tiếng Anh ở cấp tiểu học.
Chào anh, được biết giai đoạn học tiểu học của con trai đầu của anh, bạn Hoàng Minh thật đáng nhớ với bảng dày thành tích các huy chương đoạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi tiếng Anh tiểu học. Nhờ đó, con được xét tuyển thẳng vào trường THCS Hà Nội - Amsterdam năm 2017. Anh có thể cho biết, hồi nhỏ, từ 5 - 6 tuổi, Hoàng Minh học tiếng Anh như thế nào để càng lên các lớp cao, con càng yêu thích và học Tiếng Anh khá hiệu quả?
Nói thật là, giai đoạn “tiền lớp 1”, con tôi không học một chữ Tiếng Anh nào hồi này cả. Chỉ là thi thoảng, mẹ cháu có lấy vài cái đĩa hoạt hình tiếng Anh cho con xem cho vui.
Vậy bắt đầu từ lớp mấy, con trai anh chính thức học để tham gia các cuộc thi về tiếng Anh?
Lớp 1 và 2, mình nói với vợ rằng : cấm tuyệt đối cho con tham gia các cuộc thi vì nhiều nguyên nhân và không muốn con chịu áp lực thi cử quá sớm. Phần nữa là mình nghĩ, mới lớp 1, lớp 2, con còn đang học tiếng Việt chưa xong, thì có thể thi thố được gì? Khi con lên lớp 3, vợ tôi bảo, mấy mẹ trên webtretho nói có một trung tâm dạy tiếng Anh cho trẻ con học tốt mà rẻ. (Đàn bà mà, cứ rẻ là chiến. Hihi). Thế là tôi bảo: “Ừ, con lớp 3 rồi, cũng lớn rồi, cho con đi học tiếng Anh đi.” Vậy là, cứ một tuần một buổi, tôi đưa đón con học một tiếng rưỡi tại một trung tâm tiếng Anh. Mỗi ngày ngồi chờ con học, ra về lại thấy cô cũng dắt cả lớp theo đuôi và dán cho mỗi đứa cái mẩu dán bé xíu vào má, vào vở, đứa nào cũng vui khi được học tiếng Anh kiểu thưởng dán sticker. Trong trí nhớ của tôi thì hồi đó con học tiếng Anh vui vui, chứ tôi chả nhớ nổi con học sách vở gì, học hành ra sao. Chỉ biết rằng, mỗi buổi đưa và đón con đi học, trên đường đi thỉnh thoảng ba hay đố con vài từ đơn giản nên cả hai đều rất vui vẻ. Thi thoảng, có những từ đơn giản, con trả lời sai, tôi cũng quên béng mất, mắng cho con một trận, rồi lại thôi, vui vẻ hòa.
Tình cờ hồi giữa năm học lớp 3, con tôi và bạn Anh Minh lớp trưởng lớp con được cô cho đi thi cái “Trạng Nhí Tiếng Anh” của một trung tâm liên kết nào đó. Cả hai đứa về được giải Khuyến khích, cậu bé kia được giải 3. Cậu Hoàng Minh nhà mình hôm biết giải, về nhà đi thẳng lên tầng 3 nằm ngửa mặt nhìn lên trần nhà và khóc.
Mình bảo con: “Oài, được giải thế là giỏi hơn bố rồi, biết mấy chữ tiếng Anh mà đi thi được giải chứng tỏ là tinh thần tốt!”
Sau vụ đó bố bạn Anh Minh, lớp trưởng lớp Hoàng Minh rất hay tâm sự và bảo mình nên cho Hoàng Minh đi thi VIO và IOE, v.v... Mình bảo: “Thôi không thi gì cả, giải chả để làm gì vì khi đi giao lưu về là nó buồn đấy, được mỗi giải khuyến khích mà.”
Con học hết lớp 3, mình có nghe bố bạn Anh Minh nói là, giờ các trường cấp hai chất lượng cao, Cầu Giấy, đặc biệt là trường THCS Hà Nội - Amsterdam họ “xét tuyển” vào cấp hai chứ không thi như những năm trước. Mình về bàn với vợ là chắc sau sẽ cho con thi vào trường cấp hai Lương Thế Vinh hoặc vẫn đăng ký theo tuyến hộ khẩu là vào trường THCS Kim Giang gần nhà.
Nhưng sợ chính sách thi tuyển, xét tuyển cấp hai nhỡ có gì thay đổi, ảnh hưởng sự nghiệp học hành của cu cậu, nên mình nghĩ, chắc cho con tham gia mấy cuộc thi đang nổi đình nổi đám lúc đó là VIO, IOE. Mà kỳ thực, lúc đó mình còn chẳng biết VIO và IOE nó là cái gì chưa nói đến cuộc thi OE. Vì không biết rõ nên năm học lớp 3 mình cũng bỏ qua luôn, không cho con thi.
Vậy thế tại sao sau đó anh lại thay đổi quan điểm về chuyện cho con đi thi học sinh giỏi tiếng Anh mà không sợ con bị áp lực? Anh có thể chia sẻ về chuyện lựa chọn thầy cô dạy cũng như tìm các lớp học cho con học tiếng Anh hồi tiểu học khi con bước vào lớp 3 được không?
Kinh nghiệm quan trọng nhất là khi xác định con tham gia các kỳ thi tiếng Anh là phải chọn cho con lớp học phù hợp. Lúc đó, lớp học ở một trung tâm dạy kiểu vui vui không còn phù hợp nữa. Mẹ cháu tìm hiểu và cho đến test ở lớp nhỏ của một cô giáo của một trường tiểu học tư trong quận. Mình chở mẹ con nó đi làm bài kiểm tra test đầu vào lớp đó, qua giới thiệu của một phụ huynh. Đứng chờ mãi mà chả thấy hai mẹ con xuống để về, gần 2 tiếng đồng hồ. Kết quả, cô không nhận vì kỹ năng nói của con kém, từ không biết mấy, cô bảo đến lớp “Super kids 1” dành cho học sinh bắt đầu học tiếng Anh con còn khó vào được nên về nhà chờ lớp phù hợp cô sẽ nhận.
Tôi nghĩ, cô không nhận thì giải tán, không xin học nữa, học đâu chả được, học lớp cũ cũng được. Nhưng vợ tôi không chịu, lại nhờ một người bạn khác tác động, cho cháu cố học xem có theo được các bạn không. Và sau một thời gian xin xỏ thì cũng được cô nhận vào lớp Super kids 1, khi các bạn đã học đến bài Unit 4. Mẹ nó sung sướng lắm. Và quả đúng, khi bắt đầu học cô giáo dạy theo nhóm này, con nắm thêm được nhiều từ vựng, ngữ pháp và bắt đầu tự tin và ham thích học tiếng Anh.
Trở lại vấn đề tham gia các kỳ thi học sinh giỏi, vậy bắt đầu từ lớp mấy, anh chính thức cho con tham gia các cuộc thi về tiếng Anh?
Bắt đầu từ mùa hè lớp 3 lên 4 tôi bắt đầu nghĩ nó nên thi cái gì đó để lấy thành tích xét vào cấp hai và tìm hiểu về 2 cuộc thi hồi đó là VIO và IOE. Đầu tiên, hai vợ chồng tìm trên mạng cái thông tin về IOE trước, tôi mò tìm nhầm vào một trang web http://violympictienganh.vn.cutestat.com, một cuộc thi rất khó. Hai vợ chồng nhìn nhau ngao ngán bảo: “Điên thật, thi thế này bố mẹ còn không thi được nói gì thằng nhóc biết mấy từ tiếng Anh như con mình. Thế là thôi, tôi lại bảo vợ: “Thôi cấm không cho con thi nữa, thi thế này bố mẹ làm còn không nổi”. Nhưng cuối hè năm đó, con thi Mover, và được điểm gần tuyệt đối nên bố mẹ tự dưng phấn khởi hẳn lên và tôi chợt nghĩ: “Có khi con mình có thể dự thi IOE được, không việc gì phải ngại”.
Thế là tôi lại đến gặp anh bạn, bố bạn Anh Minh lớp trưởng của con để hỏi dò về kỳ thi tiếng Anh IOE. Sau khi nghe anh bạn “chém gió” về IOE và các kỳ thi, thì tôi chợt nghĩ, cho con thử thi tất cả các kỳ thi lúc đó: VIO, IOE, và VIO Toán tiếng Anh.
Năm lớp 4 tôi quyết định cho con đi thi cấp trường VIO và IOE, và VIO Toán Tiếng Anh và tự nhiên nó được giải Nhất cấp trường cả 2 kỳ thi này.
Cuộc thi này khiến mình xúc động “dã man”. Mình hỏi con: “Sao con thi IOE kiểu gì mà được hẳn 1930/2000 điểm, thi VIO thì hình như được 290 hay 300/300 điểm.”
Và chính thức khi con về nhất ở hai cuộc thi cấp trường ở trường tiểu học Kim Giang thì tôi mới chính thức bắt đầu chiến dịch tìm hiểu về các cuộc thi dành cho học sinh tiểu học, trong đó có IOE và VIO.
Và chính xác từ lúc đó, tôi cũng thực hiện chiến dịch bỏ thuốc lá, bỏ trà đá, bỏ đàn đúm bia bọt với bạn bè và bắt đầu lên mạng tìm hiểu, đọc trên webtretho và khắp nơi về mọi vấn đề học tập. Nếu như trước đây tôi không quan tâm nhiều đến Facebook, không tham gia các nhóm FB cùng các bạn thì bắt đầu lúc đầu tư cho con thi các kỳ thi HSG, với đặc thù công việc có liên quan nên tôi hoạt động nhiều trên mạng và còn lập nhóm trên mạng xã hội Facebook để cùng các bố mẹ có con thi học sinh giỏi tiếng Anh IOE trao đổi kinh nghiệm, và tài liệu thi cử cho các con.
Chuẩn bị cho cấp quận cũng đầy bỡ ngỡ, tôi quyết định không đầu tư cho VIO để tập Trung cho IOE giành lấy giải tuyển vào trường Cầu Giấy.
Con tôi hào hứng lắm. Nhưng lúc đó tôi nghĩ, con đi thi thế thôi, chứ giải Khuyến khích Quận cũng khó lắm. Dù vậy, hai vợ chồng vẫn động viên con và hứa nếu con được giải 3 sẽ thưởng cho cái kim từ điển. Năm đó con thi VIO và được giải Khuyến khích cấp Quận (phần này không ôn luyện hay học thêm cũng như đầu tư). Hôm thi IOE Quận, đưa con đi thi, thấy con căng thẳng, liền cho đi ăn kem trước khi thi (đến giờ tôi vẫn nhớ cái quán kem ở đường Nguyễn Quý Đức hôm đó).
Lúc con vào thi tôi đứng chờ tại điểm thi, cổng trường tiểu học Đặng Trần Côn chờ con. Được đúng gần 10 phút, đã thấy con ra rồi, nhanh lắm. Cô giáo con ra ôm động viên, tôi nghĩ: “Chắc nó xịt rồi”. Nhưng khi thấy con nói, con thi được 1980/2000 điểm và làm bài trong 6 - 7 phút thì tôi nghĩ: “Điên thật, sao có thể làm nhanh thế.” Về đến nhà, tôi tra trên mạng và thấy con đứng top 10 Quốc gia. Thật là không thể tin nổi.
Với các con học tiểu học, theo anh đâu là bí quyết để con học giỏi tiếng Anh?
Bí quyết đơn giản nhất là hãy đồng hành với con trong việc học tiếng Anh. Nếu thực sự đồng hành cùng con, bạn sẽ biết cách để tìm bằng được lớp học tiếng Anh phù hợp, bạn sẽ biết cách động viên con để truyền cảm hứng cho con.
Cuối lớp 4, tôi tiếp tục cho con tham gia thi các kỳ thi như toán IKMC, English Champion, nhưng cũng là đi cho vui. Đến hết năm lớp 4 lúc đó tôi đã hiểu hơn nhiều về IOE, VIO, EC, IKMC và chưa biết gì về OE, và lúc đó khái niêm IELTS, TOEFL, SSAT, SAT, ACT thì mù tịt.
Hè lớp 4 lên 5 tôi đã xây dựng hẳn một chiến lược và kế hoạch với tham vọng để cấp hai con vào Ams 2 chứ không còn ngây thơ, ngô nghê về các kỳ thi như trước nữa. Hai ba con đề ra mục tiêu cụ thể:
1- Sẽ chỉ thi cấp trường VIO và VIO toán tiếng Anh
2- Sẽ thi OE và IOE cấp TP thậm chí là cấp QG.
Mục tiêu là lọt vào top 20 Quận để thi cấp Thành phố IOE, lọt tiếp top 120 TP để thi QG và giành giải Bạc thì mới có cơ hội (Con bị trừ mất 2 điểm 9 của 2 năm).
Hè năm lớp 4 lên lớp 5 tôi cho đi làm bài kiểm tra, test BC, Apollo, Amslink, tất cả chỗ nào miễn phí để xem trình độ thế nào và xây dựng bản lĩnh thi cử. Tôi nói với con, hãy xem test như thi mà thi như test nên nó không phân biệt được đâu là đi thi đâu là đi test. Thành ra nó quá quen với việc đó như một chuyện bình thường. Vào lớp 5, tôi đăng ký cho con học lớp chuyên 5 của một trung tâm uy tín của Hà Nội để con được làm quen với những bài thi tiếng Anh chuyên.
Nhà tôi phân công, vợ thì kèm con phần ngữ pháp, chồng thì kèm con kỹ thuật làm IOE trên máy tính. Vậy là, hằng ngày mẹ nó chăm chỉ chữa bài cho nó từng tí một, nhẹ nhàng đầy yêu thương nên con cũng không bị áp lực.
Nhưng cứ khi nào thi trên máy thì ba ép làm 1-2 máy một lúc cho nó tập chịu áp lực vào phòng thi. Hai phong cách học khác nhau nhưng có thể bổ trợ cho con học ngữ pháp và luyện thi trên máy khá hiệu quả.
Là một người lúc đầu phản đối học sớm, thi cử sớm vì lo áp lực, nhưng sau này, con anh lại tham ra rất nhiều cuộc thi. Vậy làm thế nào để con cảm thấy vui vẻ, không bị áp lực?
Đúng rồi, việc học tiếng Anh hay bất cứ môn gì cũng phải cho con học thật thoải mái, không gây áp lực thì mới thành công. Hồi đó, bên cạnh việc học lớp tiếng Anh và tham gia các kỳ thi, nhưng dịp được nghỉ là gia đình tôi lại tranh thủ cho con đi chơi khắp nơi trong nước, ngoài ra, con còn được đi Myanmar, Thái Lan, Malaysia, Phil… “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”, con được giao lưu, tiếp xúc với thế giới bên ngoài nhiều hơn cũng giảm áp lực học hành và có mục tiêu học tiếng Anh tốt hơn.
Chúng tôi đã đặt tên mùa hè lớp 4 lên lớp 5 đó là Mùa hè rực lửa để nói rằng sẽ tham gia mọi cuộc thi vào mùa hè đó. Trong hè đó Hoàng Minh lại giành được học bổng của rất nhiều trung tâm tiếng Anh.
Học bổng ngoài phần thưởng tiền mặt còn có khoá học thanh nhạc, đàn, quà và học bổng 20 triệu của GLN. Vậy là khi vào lớp 5, con cùng lúc học 2 trung tâm, một lớp chuyên, học ngữ pháp tại Amslink và một lớp nghe nói với học bổng toàn phần. Ngoài ra con còn học Toán tiếng Anh trong vòng hai tháng.
Kết thúc lớp 5, con giành Huy chương vàng Quốc gia IOE và giải nhì OE Thành phố, lọt vào top 50 EC.
Được biết anh rất hay mua sách vở, sưu tầm tài liệu học tiếng Anh cho con và cũng hay đưa lên các nhóm, mạng xã hội, chia sẻ cho mọi người cùng biết để mua cho các con học tiếng Anh hiệu quả?
Đúng vậy. Để giúp con có động lực học, việc mua sách, tài liệu cho con học là điều quan trọng. Hè lớp 4 lên 5 tôi được một chị bạn có con học tiếng Anh rất siêu chỉ ra một hàng sách chỗ phố Hoàng Quốc Việt mua bao nhiêu là sách Singapore về cho con tham khảo. Nhưng nhiều khi mua sách về, nhìn sách đẹp và quý thì thích, nhưng lại chẳng có thời gian mà cho con làm hết được. Nhưng cứ mua, để đó, thi thoảng mở ra, con lại đọc được một vài điều gì đó hay hay. Nhờ đó con cũng yêu đọc sách. Một điều nữa, con tiến bộ là do tôi copy các bài trên trang IOE và cho con làm vào giấy, mẹ nó chữa từng lỗi sai nhỏ một và giải thích cặn kẽ từng vấn đề đến mức sốt ruột. Từng li từng tý khiến con tiến bộ vững chắc từng ngày. Rồi ngay từ lớp 5, tôi cho con làm bài tập trong sách giáo khoa nâng cao 6-7-8, nói chung nắm vững kiến thức trong sách giáo khoa. Tiếp đó, làm bài trong cuốn Destination B1. Loanh quanh là đọc truyện, làm bài tập sách giáo khoa, làm Destination và một ít sách Singapore… tất cả đều mỗi ngày bồi bổ thêm cho con động lực và nền tảng tiếng Anh vững chắc để từng bước chinh phục các mục tiêu sau này khi lên cấp hai của con. Tôi nhớ xưa thời sinh viên, tài liệu sách vở quý hiếm, kiếm được một cuốn sách luyện tiếng Anh hay như vớ được vàng. Vì vậy, khi tìm được cuốn sách hay, tài liệu nào phù hợp với con, tôi thường chia sẻ cho mọi người, để cùng có những tư liệu, sách vở tốt để giúp con học tiếng Anh hiệu quả. Cho để nhận, các phụ huynh cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm học tập, nhất là việc học tiếng Anh cho con là điều tôi thấy rất tâm đắc.
Xin cám ơn anh vì cuộc trao đổi thú vị này! Tôi tin rằng, nhiều phụ huynh sau khi đọc những tâm sự này của anh sẽ có thêm động lực và kinh nghiệm để cùng con đồng hành trong các kỳ thi tiếng Anh, đặc biệt là trong giai đoạn tiểu học, khi mọi thứ mới bắt đầu.