N
hà toán học Nga Victor Yakovlevich Bunyakovsky sinh ngày 16 tháng 12 năm 1804. Ông là viện sĩ viện Hàn lâm Peterburg từ khi mới 24 tuổi và sau này trở thành phó chủ tịch của viện từ năm 1864 cho tới năm 1889, năm ông mất.
Từ 16 tuổi đến 21 tuổi ông theo học ở Paris, lúc đó có nhiều giáo sư nổi tiếng dạy như Laplace, Fourier, Cauchy, Legendre. Ông bảo vệ luận án tiến sĩ toán tại Paris năm 1825 lúc 21 tuổi.
Trở về nước, ở Peterburg ông đã hoạt động tích cực trong lĩnh vực giáo dục, giảng dạy toán cho đến năm 1846. Trong 15 năm sau, từ năm 1846 đến năm 1859 ông dạy tại trường Đại học Peterburg, phụ trách các môn cơ học giải tích, lý thuyết xác suất và giải tích toán học. Bắt đầu từ năm 1858, ông trở thành chuyên gia quan trọng của chính phủ về các vấn đề thống kê và bảo hiểm.
Có thể nói, lĩnh vực hoạt động của ông rất rộng lớn và thu được nhiều kết quả tốt đẹp. Ông đã có đến 168 công trình nghiên cứu. Công trình ưu việt của Bunyakovsky là lý thuyết số, lý thuyết xác suất và ứng dụng. Ông còn nghiên cứu nhiều về giải tích, hình học và đại số, quan tâm đến cả tính toán trong thực tiễn; góp phần vào việc cải tiến các tính toán của nước Nga.
Tác phẩm lớn nhất của ông là “Cơ sở của lý thuyết xác suất” (năm 1846) trong đó có nhiều phần độc đáo, nhất là phần lịch sử phát sinh và phát triển môn xác suất, phần ứng dụng quan trọng của xác suất trong vấn đề bảo hiểm và dân số...
Một loạt công trình của ông về thống kê, xác suất đã góp phần đáng kể vào sự phát triển của lý thuyết thống kê ở nước Nga.
Các công trình về lý thuyết số với một số khái niệm mới đã mang lại sự hấp dẫn đối với môn này vào thế kỷ thứ XIX. Trong hình học ông cũng đã nghiên cứu về lý thuyết các đường song song.
Cùng với Ostrograski và Chebyshev, ông đã có vai trò lớn trong việc nâng cao trình độ khoa học của việc giảng dạy toán ở đại học và mở rộng phạm vi chương trình toán ở đại học. Ông đã viết tập “Những bài giảng về toán lý thuyết và toán ứng dụng” có giá trị lớn đối với việc giảng dạy toán cũng như đối với từ vựng khoa học. Ngoài ra đối với nhà trường phổ thông Bunhiacôpxki đã viết cuốn sách giáo khoa “Số học” (1844) và cuốn “Chương trình và tóm tắt môn số học”.
Ông là hội viên danh dự của tất cả các trường Đại học Nga, của nhiều hội khoa học, đồng thời là phó chủ tịch viện Hàn lâm Khoa học và viện đã đặt ra giải thưởng mang tên ông cho những tác phẩm toán học có giá trị lớn.