Trải qua hơn 300 năm, vùng đất Sài Gòn - Gia Định năm xưa giờ đã trở thành một “siêu đô thị” của hơn 10 triệu người sinh sống với nhiều thay đổi đáng kinh ngạc.
Đường Dưới - con đường nhỏ hẹp và ẩm ướt từ Sài Gòn vào Chợ Lớn xưa kia - nay đã trở thành đại lộ Đông Tây với hơn 10 làn xe. Chiếc cầu Bình Lợi đầu tiên bắc qua sông Sài Gòn hơn 100 năm trước giờ cũng đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử và nhường chỗ cho những chiếc cầu mới hiện đại hơn. “Đại lộ cà phê” Charner tuy hiện nay đã trở thành phố đi bộ Nguyễn Huệ nhưng vẫn luôn là con đường sầm uất bậc nhất Sài Gòn với hàng trăm quán xá hai bên đường nhộn nhịp ngày đêm.
Bên cạnh đó, mọi thứ đều không thể cưỡng lại được quy luật đào thải của thời gian. Thời điểm quyển sách này ra đời, dấu vết cuối cùng còn sót lại của ngôi chợ Cũ “hơn một thế kỷ lừng lẫy trên vỉa hè” ở đường Tôn Thất Đạm vừa bị xóa sổ. Vẫn còn nhớ cách đây không lâu, người Sài Gòn cũng đã phải nói lời giã biệt hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng, vốn là những chứng nhân lịch sử của Sài Gòn từ những ngày đầu hình thành. Dẫu biết rằng “cái cũ không đi sao cái mới lại” nhưng chứng kiến một phần đời của mình mất đi, ai mà không cảm thấy tiếc nuối, huống chi đó là kỷ niệm của nhiều thế hệ!
Nhưng rồi, dưới ánh nắng sớm rực rỡ của một ngày mới, Sài Gòn lại tinh khôi và tràn đầy sức sống như ngày đầu tiên, như cách mà nó đã từng vượt qua bao cuộc thăng trầm trong suốt hơn ba thế kỷ.