Nền văn hóa Trung Hoa có rất nhiều sáng kiến độc đáo, ví dụ như dùng thiên can và địa chi để nói về sự luân chuyển của mỗi năm, hay lấy tập tính của mười hai con giáp để biểu đạt cho con người. Dùng tập tính của mười hai loại động vật để giải thích về con người thoạt nhìn có vẻ không hay cho lắm, nhưng ngẫm kỹ lại thì ta thấy nội tại bên trong thực sự có tính triết học rất cao. Chẳng hạn như, khi nói một người nào đó cầm tinh con rắn, cầm tinh con chuột, cầm tinh con lợn, cầm tinh con chó, thật sự làm cho người ta khó chịu, sao có thể lấy con người so sánh với các loài động vật bậc thấp? Thật ra không phải như thế!
Ví dụ: Chuột, là loài động vật tượng trưng cho ẩn sĩ, vì chuột và người cùng ở chung một chỗ nhưng khoảng thời gian kiếm ăn và nghỉ ngơi của chúng không ổn định. Đợi có cơ hội, thường là lúc con người ngủ ngon giấc chúng mới bắt đầu thực hiện việc kiếm ăn của mình.
Trâu, là loài động vật tượng trưng cho sự nhẫn nhục, chịu khổ, cần cù, nhu hòa, nếu chúng không phải cày ruộng thì cũng phải kéo xe. Chúng phục vụ mọi người, không kiêu căng cũng không hèn nhát, khi kéo xe ngoài đồng chúng có thể đi lại thoải mái.
Hổ, là loài động vật tượng trưng cho uy lực, sự dũng mãnh, chúng mang trong mình một phẩm chất lãnh đạo. Một khi đã xưng vua trong núi chúng không dễ dàng gì cùng những loại động vật nhỏ khác đồng hành với nhau, vì thế địa vị của chúng cao tột không loài nào sánh bằng.
Thỏ1, là loài động vật tượng trưng cho sự thông minh, có câu thành ngữ nổi tiếng nói về loài thỏ: “Thỏ khôn thì có ba hang”. Nếu bạn đi tìm nhược điểm để gây hại cho chúng, đó không phải là chuyện dễ dàng chút nào.
1 Ở Việt Nam, trong mười hai con giáp, cầm tinh con mèo được thay bằng cầm tinh con thỏ.
Rồng, là loài động vật tượng trưng cho điềm lành, chúng ta có thể thấy đầu nhưng không thể thấy đuôi thật khó để có thể biết được diện mạo thực sự của chúng. Trên thế gian rốt cuộc có rồng hay không? Những nghiên cứu của các nhà khoa học đã khẳng định rằng loài khủng “long” nhất định đã từng thống trị trên thế giới này.
Rắn, là loài động vật không nhận được nhiều thiện cảm từ con người, nhưng chúng tượng trưng cho sự tự tại vì rắn có thể co, cũng có thể duỗi một cách dễ dàng. Giống như con người, ai biết được thời thế thì mới là người tài giỏi. Rắn thường ra vào nơi ở của con người, nhưng chúng cũng rất “biết điều” bạn không gây hại cho chúng thì chúng sẽ không tấn công bạn, việc ai nấy làm.
Ngựa, là loài động vật tượng trưng cho sự nhanh nhẹn và hoạt bát, người tuổi ngựa cũng như thế. Bởi vì ngựa có thể đi được nghìn dặm mỗi ngày, cho nên mới nói “mã đáo thành công”.
Dê, là loài động vật tượng trưng cho sự ấm áp, chịu lắng nghe, hiền lành và đáng yêu, vì thế mà phần lớn mọi người đều thích tuổi con dê. Một điểm đặc biệt của loài dê đó là tham vọng của nó không quá lớn, gặp cảnh ngộ nào nó cũng có thể an ổn, giống như tính cách của người con gái lấy nhu hòa làm cốt lõi.
Khỉ, là loài động vật tượng trưng cho sự hoạt bát. Bản năng của chúng là thích nhảy nhót, leo trèo, sôi động. Con người nếu có thể linh hoạt giống như khỉ thì rất hữu ích.
Gà, là loài động vật tượng trưng cho sự đúng giờ, nhất là vào buổi sáng tinh mơ, gà giống như một chiếc đồng hồ báo thức, được con người khen ngợi.
Chó, là loài động vật tượng trưng cho lòng trung thành, chúng rất khéo nhận biết chủ nhân, là một “quản gia” tốt nhất cho các gia đình.
Lợn, chính là loài động vật tượng trưng cho sự giàu sang phú quý, biểu thị cho việc bản thân việc gì cũng không cần bận tâm quá nhiều, tùy duyên sống qua ngày.
Mười hai địa chi: Tí - chuột, Sửu - trâu, Dần - hổ, Mão - thỏ, Thìn - rồng, Tị - rắn, Ngọ - ngựa, Mùi - dê, Thân - khỉ, Dậu - gà, Tuất - chó, Hợi - lợn được nói ở trên, không nhất định là có thể đại diện cho tính cách của mỗi một người. Giả dụ như tính cách của bạn giống với tập tính của một trong những loài động vật ở trên, thì bạn hãy đem tính cách đó phát triển lớn hơn, tuy nó là tập tính của con vật nhưng chúng ta cũng có thể học hỏi từ đó.