Khám phá sứ mệnh với câu hỏi tại sao Sự mãn nguyện là một quyền lợi, chứ không phải đặc ân

MẸO HAY CHO NGƯỜI ĐIỀU HÀNH

Bạn có thể thay thế từ “tổ chức” bằng từ “đội”, “nhóm”, “bộ phận” hoặc bất kỳ danh từ nào phù hợp. Nhưng không nên thay đổi cách diễn đạt theo hướng khác. Sở dĩ chúng tôi viết như thế là có lý do. Chúng tôi không bàn đến các thành tựu về khía cạnh tài chính của tổ chức. Chúng tôi muốn tìm kiếm điều gì đó mang tính nhân văn hơn, có ý nghĩa hơn để gợi lên một cảm xúc nào đó.

Trước khi các đội bắt đầu thảo luận về đáp án của họ trong cuộc trò chuyện 1, hãy đưa ra những thông tin hướng dẫn như sau:

• Nhiệm vụ của từng đội là viết lên bảng kẹp giấy một câu hoặc một cụm từ có thể giúp các thành viên trong đội nhớ lại những câu chuyện của họ.

• Những câu chuyện mang tính khái quát sẽ không hữu ích. Bạn cần có câu chuyện về những con người và thời điểm cụ thể. Càng cụ thể càng tốt. Ví dụ, cách nói “Tôi tự hào về chất lượng của công việc mà chúng tôi thực hiện” là quá chung chung. “Tôi từng thấy rất tự hào vào một buổi tối khi tôi gặp một người phụ nữ trong bữa tiệc diễn ra vào kỳ nghỉ. Cô ấy cho tôi biết rằng con gái mình được cứu sống nhờ một loại thuốc điều trị ung thư do chúng tôi sản xuất. Bây giờ tôi không còn làm việc trong bộ phận đó nữa, nhưng câu chuyện này nhắc tôi nhớ về tầm quan trọng của công việc mình đã làm” – cách kể chuyện này tốt hơn bởi nó cụ thể hơn và gợi lên nhiều cảm xúc hơn.

• Kết quả được mô tả trong các câu chuyện đó có thể mang ý nghĩa lớn hoặc nhỏ, tác động đến hàng nghìn người hoặc chỉ một cá nhân. Điều quan trọng là câu chuyện phải tạo ra được một phản ứng sâu sắc tác động đến cảm xúc của chính người kể.

• Các đội nên đưa ra càng nhiều câu chuyện có chất lượng càng tốt (tối thiểu là ba) trong khuôn khổ thời gian cho phép.

MẸO HAY CHO NGƯỜI ĐIỀU HÀNH

Trong một số nhóm, có những thành viên lấn át cuộc trao đổi tới mức những ý tưởng hợp lý của các thành viên khác bị bỏ qua. Nếu bạn cảm thấy hiện tượng này đang bắt đầu diễn ra, hãy kịp thời can thiệp và khuyến khích những người chưa có cơ hội lên tiếng đóng góp các câu chuyện của họ.

Cuộc trao đổi 1 không phải là cuộc trò chuyện thông thường mà chúng ta vẫn gặp hằng ngày. Vì thế, có thể bạn sẽ thấy một vài gương mặt bối rối. Chuyện đó không sao cả. Hãy để cả nhóm ngồi nghiên cứu về thông điệp gợi nhắc một lát. Nhưng khi các đội bắt đầu nói, hãy sẵn sàng tâm lý hỗ trợ họ đi đúng hướng. Để giúp bạn hình dung về kết quả đầu ra cho bài tập này, dưới đây là một số câu chuyện mà đội ngũ ở La Marzocco chia sẻ khi Peter thực hiện bài tập này với họ, kèm theo ví dụ về cách họ ghi chép lên bảng kẹp giấy.

• “Chúng tôi rất yêu thích công việc đưa mọi người xích lại gần nhau. Gần đây, chúng tôi đứng ra tài trợ cho một cuộc triển lãm trưng bày các bức ảnh chụp những người làm việc trên một nông trại cà phê ở Tanzania. Những bức ảnh có sức gợi rất lớn và chúng thực sự giúp chúng tôi cảm nhận được một mối liên hệ với nguồn gốc của những hạt cà phê và những người đã làm ra chúng. Mặc dù chủ đề của cuộc triển lãm là cà phê, nhưng thực sự, nó còn chạm vào những tầng sâu hơn nữa: các mối quan hệ. Một phần doanh thu của cuộc triển lãm được sử dụng để hỗ trợ cho cộng đồng sinh sống và làm việc ở nông trại cà phê đó.” (Nội dung ghi chép trên bảng kẹp giấy: Triển lãm ảnh Tanzania – hỗ trợ cộng đồng trồng cà phê và xây dựng các mối quan hệ.)

• Tại sân bay, tôi gặp một người đã sở hữu chiếc máy pha cà phê hiệu La Marzocco trong suốt hơn 20 năm, và đến giờ nó vẫn chạy rất tốt. Tôi cảm thấy tự hào bởi trong thế giới của những món đồ dùng một lần, công ty tôi đại diện cho sự xuất sắc, truyền thống, và giá trị.” (Nội dung ghi chép trên bảng kẹp giấy: Khách hàng trung thành – sự xuất sắc, truyền thống, và giá trị.)

Báo cáo: Chia sẻ về các câu chuyện (25-35 phút)

Khi hết giờ, mỗi đội sẽ đứng lên trước cả phòng để báo cáo, theo đó họ sẽ chia sẻ hai hoặc ba câu chuyện nổi bật nhất của mình. Từ “nổi bật” có nghĩa là những câu chuyện tạo được sự đồng vọng mạnh mẽ nhất với các thành viên trong đội – tạo ra những phản ứng có chiều sâu nhất. Mọi người sẽ thể hiện cảm giác của mình theo nhiều cách khác nhau; có người nổi da gà, có người trở nên hoạt bát, hào hứng hơn, hoặc thậm chí cảm thấy nghẹn ngào. Những phản ứng về cảm xúc là dấu hiệu cho bạn, trên cương vị người điều hành hội thảo, tiếp tục đào sâu thêm. Hãy yêu cầu người kể chuyện nói kỹ hơn về những cảm giác của họ hoặc về tình tiết nào trong câu chuyện khiến họ có phản ứng mãnh liệt như vậy. Quay lại với các câu chuyện của công ty La Marzocco, dưới đây là một số câu hỏi khai thác mà Peter có thể đặt ra để củng cố mối liên hệ về mặt cảm xúc của người kể chuyện với sự đóng góp của tổ chức:

• “Hãy chia sẻ thêm chút nữa về những ý kiến phản hồi sau sự kiện Bên Ngoài Chiếc Hộp được tổ chức lần đầu tiên đó. Có điều gì khiến mọi người thích thú nó đến vậy? Một số lời nhận xét của họ là gì?”

• “Hãy cho chúng tôi biết về những bức ảnh trong cuộc triển lãm đó. Có tấm nào thật sự nổi bật không? Có điều gì đáng nói ở những bức ảnh đó? Điều gì trong cuộc sống của các công nhân ở nông trại cà phê đó đã thay đổi? Bạn có thể đưa ra cho chúng tôi một ví dụ thật cụ thể không?”

MẸO HAY CHO NGƯỜI ĐIỀU HÀNH

Con đường để đi tới hai chữ TẠI SAO là thông qua hai chữ CÁI GÌ. Thay vì đặt những câu hỏi bắt đầu với từ “tại sao” – chẳng hạn, “Tại sao bạn lại thích những bức ảnh đó?” – hãy hỏi: “Có điều gì nổi bật ở những bức ảnh đó?” Mọi người thường cảm thấy dễ trả lời các câu hỏi bắt đầu bằng từ “cái gì” hay “như thế nào” hơn là “tại sao”.

Thông thường, chúng tôi dành ra 20 phút để mọi người chia sẻ các câu chuyện của mình; tuy nhiên, hãy chuẩn bị tinh thần để cuộc trao đổi này kéo dài hơn nữa. Đây là một phần rất có giá trị trong quy trình khám phá này, bởi hiếm khi mọi người có cơ hội tập trung lại với nhau thành một nhóm và phóng tầm suy nghĩ vượt ra khỏi những con số để chiêm nghiệm về những gì tổ chức của họ đóng góp cho những người khác. Đây là lý do tại sao bạn cần dành ra 4-5 giờ để thực hiện quy trình Khám phá câu hỏi “tại sao” cho Bộ lạc – điều này giúp bạn có được sự linh hoạt cần thiết để cho phép các cuộc trao đổi kéo dài hơn so với dự kiến ban đầu. Sau khi tất cả các đội đều đã chia sẻ câu chuyện của mình, họ sẽ sẵn sàng bước vào cuộc trao đổi thứ hai.

CUỘC TRAO ĐỔI THỨ 2: SỰ ĐÓNG GÓP CỦA BẠN LÀ GÌ? (10 phút)

Trong mỗi câu chuyện vừa kể, tổ chức của bạn đóng góp điều cụ thể gì cho cuộc sống của những người khác?

Hãy trả lời theo công thức một động từ/cụm từ chỉ hành động cơ bản: “Cần phải làm (động từ).”

Vẫn tiếp tục làm việc theo ba nhóm như đã sắp xếp, những người tham gia sử dụng một trang giấy mới và viết ra những động từ hay cụm từ chỉ hành động nói lên bản chất của sự đóng góp được ngụ ý trong những câu chuyện khiến họ thấy tự hào. Trước khi các đội bắt đầu, hãy làm rõ các mục tiêu của bài tập này như sau:

• Động từ là một yêu cầu quan trọng, bởi mục đích cuối cùng là khám phá ra hai chữ TẠI SAO có tính khả thi, chứ không chỉ mang tính miêu tả thông thường.

• Các động từ/cụm từ chỉ hành động không nên tập trung vào sự mong muốn. Chúng phải lột tả được những gì mọi người trong công ty đã thực sự làm, chứ không phải những việc họ hy vọng sẽ được làm hoặc trở thành.

• Các động từ/cụm từ chỉ hành động phải có mối liên hệ trực tiếp đến một hoặc một số câu chuyện mà các đội đã lựa chọn ở bước trước đó. Mối liên hệ này đóng vai trò then chốt. Nếu thiếu nó, bài tập này sẽ biến thành bài tập xây dựng thương hiệu hoặc marketing, trong đó các câu từ được lựa chọn bởi chúng “nghe xuôi tai”. Hãy yêu cầu các đội rằng với mỗi cụm từ chỉ hành động, họ phải đưa ra được một câu chuyện có thể minh họa rõ ràng cho mối liên hệ đó.

MẸO HAY CHO NGƯỜI ĐIỀU HÀNH

Một cách hay để giúp mọi người đi đúng hướng là yêu cầu họ hoàn thành câu sau đây: “Trong câu chuyện này, chúng tôi đã xuất hiện và làm...” Hãy cho họ biết rằng phần ô trống phải là một động từ. (Chẳng hạn, xem phần “Các ví dụ khác về bộ lạc” ở trang 221).

Mỗi đội nên đưa ra ít nhất 10 động từ/cụm từ chỉ hành động và cũng không nên đưa ra quá nhiều, lý tưởng nhất là gói gọn trong khuôn khổ của tờ giấy trên bảng kẹp.

Nhìn chung, bạn sẽ thấy rằng mọi người có thể tham gia và hoàn thiện cuộc trao đổi này với tốc độ tương đối nhanh. Thông thường 10 phút là đã dư dả thời gian rồi.

Dưới đây là một số động từ và cụm từ chỉ hành động được ghi lại trong danh sách của công ty La Marzocco khi Peter thực hiện quy trình Khám phá câu hỏi “tại sao” cho họ:

• Để tham gia

• Để làm phong phú hơn

• Để xây dựng

• Để kết nối

• Để đưa mọi người xích lại gần nhau

• Để truyền cảm hứng

• Để tin tưởng

• Để tận hưởng cuộc sống

• Để yêu thương

Báo cáo: Thu thập các chủ đề (10-15 phút)

Sau khi từng đội đã hoàn thiện danh sách các động từ và cụm từ chỉ hành động, giờ là lúc để họ chia sẻ danh sách đó với cả nhóm lớn. Bạn hãy yêu cầu mỗi đội cử ra một người đứng lên đọc to danh sách của họ. Hãy viết từng động từ hoặc cụm từ lên bảng kẹp giấy mà bạn đã để ở trước phòng. Cách hay hơn là hãy kêu gọi một người xung phong đảm nhiệm công việc viết lách này để bạn có thể tập trung vào việc điều tiết tốc độ đọc danh sách của mọi người. Khi tới lượt đội khác đứng lên đọc danh sách của họ, bạn đừng vội thay tờ giấy khác. Hãy cố gắng ghi lại tất cả các động từ và cụm từ chỉ hành động mà các nhóm cung cấp trên một tờ giấy duy nhất. Tờ giấy đó sẽ đóng vai trò hết sức quan trọng ở các khâu tiếp theo.

Hãy bảo đảm rằng các đội đều đọc toàn bộ danh sách những động từ hoặc cụm từ chỉ hành động của họ, dù có một số từ trùng lặp hoặc có ý nghĩa tương tự như từ của đội khác. Nếu một đội đưa ra một động từ hoặc cụm động từ đã được viết trên bảng, đừng viết lại nó lần thứ hai. Thay vào đó, hãy đánh một dấu hoa thị bên cạnh động từ hoặc cụm động từ đó mỗi lần nó được đội khác đề cập đến. Đôi khi hai đội cùng đưa ra một cụm từ tương đương nhau nhưng ý nghĩa không hoàn toàn giống nhau. Ví dụ, một đội có thể nói: “Để nuôi dưỡng sự sáng tạo,” và đội khác nói: “Để thúc đẩy tự do tư duy.” Việc họ cùng có lối suy nghĩ giống nhau là tốt. Điều đó có nghĩa các câu chuyện họ kể minh họa cho một chủ đề nhất quán bên trong tổ chức. Nếu có thể, bạn hãy yêu cầu hai đội có hai động từ hoặc cụm động từ gần giống nhau cùng thống nhất với nhau về một phiên bản chung rồi tiếp tục. Hãy ghi lại phương án thống nhất đó lên giấy và đánh một dấu hoa thị bên cạnh. Tính tổng cộng, quá trình báo cáo này thường kéo dài khoảng 10 phút.

Lúc này, ở chiếc bảng kẹp giấy dựng trước phòng họp, bạn đã có được một tờ giấy ghi toàn bộ các động từ và cụm động từ mà các đội vừa cung cấp, những từ hoặc cụm từ được nhắc đến từ lần thứ hai trở đi sẽ được đánh dấu hoa thị bên cạnh. Nếu lùi lại một chút và nhìn vào danh sách này, bạn sẽ bắt đầu nhìn ra một số chủ đề. Chẳng hạn, trên tờ giấy của công ty La Marzocco xuất hiện một chủ đề xung quanh các cụm từ “để tham gia”, “để kết nối”, và “để đưa mọi người xích lại gần nhau hơn”. Có thể có thêm một chủ đề khác ở hai cụm từ “để làm phong phú hơn” và “để tận hưởng cuộc sống”. Bạn sẽ nhìn ra được bản chất của các chủ đề này khi nghe những câu chuyện đằng sau chúng.

Nghỉ giải lao (15 phút)

Việc quản lý nguồn năng lượng trong phòng bằng cách lên lịch trình nghỉ giải lao là một nhiệm vụ quan trọng. Đừng đặt thời gian giải lao quá dài, bởi như thế sẽ khiến cả tập thể mất đi đà hoạt động ban đầu. Nhu cầu của mỗi nhóm một khác và các buổi hội thảo cũng rất khác nhau, vì thế, trên cương vị người điều hành nhóm thảo luận, bạn có nhiệm vụ quan sát bao quát để xác định thời điểm nghỉ ngơi phù hợp. Nhìn chung, chúng tôi thường cho nghỉ giải lao sau cuộc trao đổi thứ hai. Trên cương vị người điều hành cuộc hội thảo, bạn phải ra quyết định xem thời điểm nào là phù hợp nhất. Xin lưu ý, để thời gian nghỉ giải lao diễn ra đúng giờ, hãy nhớ bố trí phòng và chuẩn bị sẵn sàng đồ ăn nhẹ cũng như các tiện ích khác từ trước khi buổi hội thảo bắt đầu.

CUỘC TRAO ĐỔI 3: TÁC ĐỘNG CỦA BẠN LÀ GÌ? (15 phút)

Sau giờ nghỉ giải lao, hãy tập hợp mọi người quay trở lại các đội nhỏ của họ để tiếp tục thực hiện cuộc trao đổi thứ ba. Tới thời điểm này, trong phòng sẽ có vài tiếng rì rầm trao đổi. Mọi người sẽ bắt đầu nhìn nhận công việc mà họ đang làm theo một góc nhìn khác có ý nghĩa hơn. Cuộc trao đổi thứ ba này được thiết kế nhằm làm sâu sắc thêm cho mối kết nối đó.

Những gì tổ chức của bạn đóng góp đã giúp những người khác tiếp tục làm gì hoặc trở thành người như thế nào?

(Hãy suy nghĩ xem cuộc sống của mọi người khác đi như thế nào sau khi họ tương tác với tổ chức của bạn khi tổ chức đang ở vào trạng thái tự nhiên tốt nhất.)

Trong lúc mọi người cân nhắc câu trả lời, bạn có thể hướng dẫn họ tham khảo lại các câu chuyện mà họ đã chia sẻ trong cuộc trao đổi thứ nhất. Xin nhắc lại, mục đích là để các đội tiếp tục xây dựng lên dựa trên những câu chuyện trước đó bằng cách tập trung vào tác động của những đóng góp mà họ đã mô tả. Hãy khuyến khích họ nghĩ về những con người cụ thể trong các câu chuyện của mình. Những cá nhân đó đã có thể làm gì hoặc trở thành người như thế nào sau những hành động mà tổ chức của họ thực hiện? Hãy nhắc cả nhóm nhớ rằng vấn đề ở đây không xoay quanh các con số hay thông số đo lường khác. Điều bạn đang tìm kiếm là tác động ở quy mô lớn hơn, tác động về mặt con người thực sự. Bạn sẽ biết họ vừa chạm đến khía cạnh này khi những câu trả lời của họ liên quan đến cảm xúc và bản năng. Hãy yêu cầu họ lấy một tờ giấy mới trên bảng kẹp giấy và ghi lại một câu hoặc một cụm từ có thể tóm tắt tác động của những đóng góp đó.

MẸO HAY CHO NGƯỜI ĐIỀU HÀNH

Thi thoảng, khi mọi người thực hiện cuộc trao đổi thứ ba này, họ có xu hướng bỏ qua tác động mà họ và tổ chức của mình tạo ra được đối với cuộc sống của người khác. Thậm chí họ còn nói về đối thủ cạnh tranh và những việc tương tự mà các công ty này làm. Nếu điều đó xảy ra, hãy kéo họ quay trở về với các câu chuyện của họ. Đối thủ cạnh tranh có thể có yếu tố CÁI GÌ tương tự như họ, nhưng sẽ không có những câu chuyện thể hiện yếu tố TẠI SAO giống với họ. Phương pháp Bộ lạc không tập trung vào yếu tố cạnh tranh. Trọng tâm của phương pháp này là xác định xem tổ chức của họ tin tưởng vào điều gì và TẠI SAO nó tồn tại. Trước khi có thể nổi bật, trước tiên chúng ta phải hiểu rõ mình đại diện cho điều gì.

Để hình dung bài tập này diễn ra trên thực tế như thế nào, bạn hãy tham khảo một số điều mà nhóm của La Marzocco nói về tác động mà tổ chức của họ tạo ra. Chúng tôi đã ghi lại các câu chuyện của họ ở cuộc trao đổi thứ nhất cùng với các câu trả lời của họ trong cuộc trao đổi thứ ba để bạn có thể thấy rõ những mối liên kết giữa hai cuộc trao đổi. (Câu trả lời này chi tiết hơn so với những gì chúng tôi kỳ vọng được trông thấy trên bảng kẹp giấy của các đội. Chúng tôi đã mở rộng câu trả lời của nhóm hơn một chút nhằm giúp chúng dễ hiểu hơn khi được đặt bên ngoài bối cảnh ban đầu):

• “Năm 2009, chúng tôi tổ chức sự kiện Bên Ngoài Chiếc Hộp đầu tiên. Tại sự kiện này, chúng tôi mời các đối tác từ khắp nơi trên thế giới – các nhà cung cấp, quán rang xay cà phê, chuyên gia pha cà phê, và những người yêu thích cà phê khác. Trong hai ngày phi thường, chúng tôi chia sẻ với nhau các suy nghĩ và ý tưởng, nhìn chung, chúng tôi hầu như chỉ tôn vinh cuộc sống. Ban đầu, chúng tôi chỉ định tổ chức sự kiện này một lần, nhưng những thông tin phản hồi tuyệt vời đến nỗi chúng tôi đã đưa nó trở thành sự kiện tổ chức hai năm một lần. Một trong những mối quan hệ phát triển từ sự kiện này là giữa Andrija, một chuyên gia pha cà phê ở Serbia, và Catalina, một chủ cửa hàng cà phê ở Barcelona. Cửa hàng cà phê của cô đã trở thành địa điểm gặp gỡ của các doanh nhân để họ cùng nhau phát triển ý tưởng mới và cho ra đời những công ty mới. Điều này tạo nguồn cảm hứng để Andrija mở một cửa hàng cà phê tương tự ở Serbia, và về sau nó đã trở thành nơi ra đời của một vài công ty mới, từ đó tạo nên sự khác biệt lớn cho cộng đồng sở tại. Nếu không có sự kiện Bên Ngoài Chiếc Hộp này, có lẽ những điều kỳ diệu như vậy sẽ không có cơ hội xảy ra trên thực tế.”

• “Chúng tôi rất yêu thích công việc đưa mọi người xích lại gần nhau. Gần đây, chúng tôi đứng ra tài trợ cho một cuộc triển lãm trưng bày ảnh chụp những người làm việc trên một nông trại cà phê ở Tanzania. Những bức ảnh có sức gợi rất lớn và chúng thực sự giúp chúng tôi cảm nhận được một mối liên hệ với nguồn gốc của hạt cà phê và những người đã làm ra chúng. Mặc dù chủ đề của cuộc triển lãm là cà phê, nhưng thực sự, nó còn chạm vào những tầng sâu hơn nữa: các mối quan hệ. Một phần doanh thu của cuộc triển lãm được sử dụng để hỗ trợ cho cộng đồng sinh sống và làm việc ở nông trại cà phê đó. Số tiền quyên góp được đã mang đến sự khác biệt thực sự về chất lượng cuộc sống cho Elisabeth, một trong những người phụ nữ có mặt trong các bức ảnh ở cuộc triển lãm, và cho những nông dân thu hoạch cà phê trong khu vực. Nhưng hiệu ứng của cuộc triển lãm còn đi xa hơn thế: Nó cũng góp phần nâng cao nhận thức và sự trân trọng dành cho công việc của những người thu hoạch cà phê. Kết quả, họ cảm thấy mình được trân trọng và mãn nguyện với công việc mình làm.”

• “Chúng tôi làm việc với một xưởng rang xay cà phê ở Mexico, trong một khu vực mà phần lớn người dân đều không được tiếp cận với nền giáo dục đại học. Công ty chúng tôi có chính sách tuyển dụng lấy tiêu chí hàng đầu là con người và niềm đam mê của họ – chứ không dựa trên bằng cấp. Chính sách này đã và đang đạt được nhiều thành công lớn, rất nhiều người được tuyển dụng như vậy đã vươn lên nắm giữ những vị trí cấp cao trong công ty. Chẳng hạn, Emilio đã được bổ nhiệm làm lãnh đạo trong xưởng rang xay cà phê đó, và nhờ vậy anh mới đưa được gia đình mình thoát khỏi cảnh đói nghèo. Cơ hội đầu tiên đã làm biến đổi hoàn toàn cuộc sống của Emilio và tạo nguồn cảm hứng cho những người xung quanh anh, vì thế bây giờ họ nhìn ra khả năng ở những nơi trước đó tưởng chừng không có cơ hội.”

Hãy cho các đội tổng cộng 15-20 phút để bàn luận về cuộc trao đổi thứ ba. Tới lúc này, vai trò của bạn trên cương vị người điều hành cuộc hội thảo là đứng lùi lại một chút; bạn chỉ nên can thiệp khi có đội nào cần sự hỗ trợ của bạn để duy trì đúng hướng đi. Có thể bạn sẽ nhận ra rằng chính cuộc trao đổi này gợi lên những phản ứng có yếu tố cảm xúc mạnh mẽ ở những người tham gia. Chúng tôi đã chứng kiến cảnh một số vị doanh nhân cứng cỏi và lạnh lùng nhất cũng rưng rưng nước mắt khi có cơ hội dừng lại và suy nghĩ về sự thay đổi mà họ đã mang đến cho thế giới, thông qua công việc của họ, ở cấp độ nhân văn gần gũi với con người hơn. Ngay cả những người tưởng chừng lãnh đạm và dửng dưng trong suốt thời gian buổi hội thảo diễn ra cũng có thể tìm đến bạn sau đó để thổ lộ riêng với bạn rằng họ đã rất xúc động. Khi mọi người trải qua những trạng thái cảm giác như thế này, dù họ có nhận ra hay không, thì mối liên kết giữa họ với hai chữ TẠI SAO của tổ chức cũng được củng cố mạnh mẽ hơn rồi.

Báo cáo: Tóm tắt về tác động (20-30 phút)

Cũng tương tự như với hai cuộc trao đổi trước, sau khi phần thảo luận trong đội kết thúc, các đội sẽ chia sẻ những câu trả lời của họ trong cuộc trao đổi thứ ba với nhóm lớn. Lúc này bạn lại tiếp tục đóng vai trò chủ động hơn. Bạn sẽ phải dồn toàn tâm toàn ý để tham gia đầy đủ vào quy trình này, lắng nghe và tóm tắt lại. Hãy dành ra khoảng 20-30 phút cho bài tập cuối cùng này.

Để bắt đầu, trước tiên hãy kê hai bảng kẹp giấy ở trước phòng. Hãy mời từng nhóm lên chia sẻ kết quả thực hiện cuộc trao đổi thứ ba của họ. Nhiệm vụ của bạn là lắng nghe từng lời trong mỗi câu trả lời để có thể tóm tắt lại tác động của công việc họ thực hiện, tức là sự khác biệt họ mang lại cho cuộc sống của người khác. Hãy ghi chú trên hai tờ giấy này để tất cả mọi người đều có thể nhìn rõ. Cũng tương tự cách làm ở cuộc trao đổi thứ hai, nếu các đội có những nhận định tương tự nhau về tác động của tổ chức, hãy nhóm các cụm từ này lại hoặc đánh một dấu hoa thị bên cạnh đó. Nhiệm vụ của bạn là tóm tắt lại trong một cụm từ thông điệp giúp mọi người nhớ đến tác động và câu chuyện nền tảng đằng sau nó. Vì thế, trong ví dụ về La Marzocco, chúng ta có thể viết như sau:

• Xây dựng cộng đồng. (Cửa hàng cà phê của Andrija khơi nguồn cảm hứng để cho ra đời những công ty mới khác.)

• Mọi người cảm thấy họ được trân trọng hơn và mãn nguyện hơn trong cuộc sống. (Elisabeth và nông trại cà phê.)

• Mọi người nhìn ra khả năng tồn tại ở những nơi trước đó họ không thấy. (Emilio trở thành người lãnh đạo xưởng rang xay.)

Sau khi tất cả các đội đều đã có cơ hội chia sẻ, hãy tập hợp lại tất cả các kết quả mà bạn thu thập được trong buổi hội thảo này, bao gồm: một tờ giấy ghi toàn bộ các động từ/cụm từ chỉ hành động được tạo ra trong cuộc trao đổi lần thứ hai và hai tờ giấy ghi các nhận định về tác động của tổ chức được tạo ra trong cuộc trao đổi lần thứ ba. Hãy dựng các bảng kẹp giấy đó ở trước phòng họp để tất cả mọi người tham gia đều có thể nhìn thấy. Như vậy, bây giờ bạn đã có trong tay tất cả những gì cần thiết để chuyển sang bước tiếp theo: soạn thảo bản nháp tuyên ngôn tại sao.

Soạn thảo bản nháp tuyên ngôn “tại sao” (35-40 phút)

Bước tiếp theo trong quy trình khám phá này là để cả nhóm biến các động từ/cụm từ chỉ hành động và các nhận định về tác động của tổ chức mà họ đưa ra trong các cuộc trao đổi trước thành các phiên bản khả thi của một bản tuyên ngôn “tại sao”. Chúng tôi gọi đây là các “Ứng viên tuyên ngôn tại sao” bởi chúng sẽ phát triển thành một bản tuyên ngôn nháp hợp nhất mà cả nhóm sẽ sử dụng để tiếp tục hoàn thiện thêm.