Chương 10Kỹ năng trả lời phỏng vấn trên sân khấu và trên truyền hình

Đây là một áp lực không nhỏ đối với những ai lần đầu được xuất hiện và phỏng vấn trên truyền hình hoặc được mời tham gia một talkshow nào đó. Cho dù chưa từng hoặc đã từng lên tivi thì bạn vẫn nên trang bị những kỹ năng này để thể hiện phong cách chuyên nghiệp.

Bên cạnh đó, bạn sẽ hiểu được cách thức làm việc của các nhà đài để không cảm thấy bối rối nếu lỡ nói sai hoặc tay chân thừa thãi, không biết làm gì.

Bạn cũng sẽ biết cách kiểm soát giọng nói của mình vừa đủ ấm áp, truyền cảm vừa truyền tải thông điệp rõ ràng và gây được thiện cảm với người xem. Đồng thời, với nhiều thiết bị ghi hình chạy cùng lúc ở nhiều góc máy khác nhau, bạn sẽ biết nên nhìn vào ống kính nào, làm sao để tương tác với MC và khán giả truyền hình.

Cuối cùng, bạn sẽ hiểu sự khác biệt giữa việc phỏng vấn trên sân khấu và trên truyền hình để có cách điều chỉnh thích hợp với từng hoàn cảnh.

Đã là chủ doanh nghiệp thì việc bạn được phỏng vấn trên sân khấu và xuất hiện trên truyền hình là điều khó tránh khỏi. Hiện nay, cách thức ghi hình phổ biến nhất là trước camera điện thoại, tự livestream hoặc tự làm kênh YouTube.

Ngoài ra, đây cũng là cơ hội để bạn giới thiệu về thương hiệu cá nhân cũng như thương hiệu doanh nghiệp. Vì vậy, có một hình ảnh đẹp trước mặt đối tác là một điểm cộng và là lợi thế cho bạn trong công cuộc xây dựng - phát triển doanh nghiệp của mình. Theo tôi, đây là một phương thức hiệu quả để xây dựng thương hiệu cá nhân.

Không ít người từng trải qua trường hợp: Mặc dù rất thông thạo một lĩnh vực nhưng trong vài giây mất bình tĩnh, không kiểm soát được bản thân đã dẫn đến trả lời phỏng vấn chưa được chỉn chu.

Dù kiến thức của bạn có sâu rộng hay đồ sộ thế nào đi chăng nữa nhưng khi trả lời phóng viên/ biên tập viên, nếu bạn để vuột mất sự tự tin thì những kiến thức bạn đang sở hữu sẽ không được truyền đạt đầy đủ, do đó, nó không còn giữ được giá trị đúng như phiên bản gốc trong đầu bạn. Nếu bạn chưa có hoặc chưa rèn giũa đủ kỹ năng trả lời phỏng vấn, làm ảnh hưởng đến cái nhìn của bạn bè và đối tác về mình thì bạn có thấy ấm ức không?

Vậy ngay từ bây giờ, bạn hãy nắm chắc kỹ năng này để không lúng túng khi được phỏng vấn nhé. Biết đâu sau khi đọc xong những gì tôi sắp chia sẻ bên dưới, bạn còn thích được người khác đặt câu hỏi cho mình nữa đấy!

Có nhiều cách để cải thiện kỹ năng trả lời phỏng vấn, nhưng đầu tiên, bạn phải xác định được nguồn cơn của cảm giác lo lắng. Do bạn hồi hộp và không biết cách trả lời câu hỏi chính xác, hay bạn sợ hình ảnh của mình trong mắt bạn bè, đồng nghiệp không được chỉn chu, hay vì bạn chưa tự tin vào giọng nói của bản thân, hay vì tất cả những lý do trên?

Dù lý do là gì đi chăng nữa, bạn chỉ cần làm theo những hướng dẫn sau đây.

Nếu không nhớ các tiểu tiết như số liệu chính xác thì bạn có thể thêm vào ở đầu câu: “Tôi nhớ không lầm là…”

Đối với loại câu hỏi này, người nghe sẽ không bắt lỗi bạn về con số. Tuy nhiên, câu nói trên sẽ giúp ích nếu số liệu bạn đưa ra chưa thật sự chính xác 100% và chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu mọi người quan tâm đến kết quả thì thông tin bạn đem lại phải là kết luận chính xác nhất. Khi đó, việc thêm ý “Tôi nhớ không lầm là…” vào đầu câu sẽ là một ý tưởng khôn ngoan.

Việc không nhớ chính xác dẫn chứng cũng không sao. Vì không ai có thể biết hết và nhớ hết tất cả mọi thứ trên đời nên đừng quá bận tâm về điều đó. Bạn không cần quá cầu toàn, nhưng hãy rèn cho mình khả năng bình tĩnh để giải quyết tình huống. Chỉ cần nét mặt bạn biểu lộ sự thoải mái, tự tin là bạn đã “ăn điểm” rồi.

Nhưng nếu trước cuộc phỏng vấn, bạn có thể ghi nhớ chính xác tất cả số liệu thì sự tự tin của bạn sẽ được củng cố hơn rất nhiều. Nếu bạn phân tâm, bối rối vì ống kính, ánh đèn hoặc người đối diện thì hãy tự trấn an bản thân rằng:

- Đây là những công tác thường xuyên phải thực hiện cho cuộc phỏng vấn.

- Công dụng duy nhất của ánh đèn chỉ là khiến mặt bạn sáng hơn.

- Ống kính giúp bắt lấy hình ảnh đẹp nhất của bạn.

- Người phỏng vấn chỉ hỏi những điều liên quan đến câu chuyện và cảm nhận của bạn thôi mà. Tất cả mọi thứ đều ổn.

Tôi biết trong một, hai lần nhận phỏng vấn đầu tiên, bạn sẽ cảm thấy run, nhưng nghĩ kỹ lại, bạn sẽ nhận ra tất cả mọi việc cũng bình thường thôi. Vậy thì đâu việc gì để bạn phải run, đúng chứ? Cảm giác run hoặc đứng ngồi không yên xuất phát từ việc chúng ta tự gây áp lực cho mình, chứ mọi chuyện hết sức bình thường. Mà nếu không đạt thì đã sao? Chẳng sao hết các bạn à, vì người biên tập sẽ biết cách chỉnh sửa để nội dung của chương trình và hình ảnh của bạn được hoàn thiện nhất. Bên cạnh đó, bạn nên nhớ một điều: Chúng ta không có nhiều khán giả như mình nghĩ đâu. Sẽ không có ai săm soi mình ngoài chính mình cả, vì vậy, cứ hết sức thả lỏng và xem như một trải nghiệm thú vị trong đời.

Một điều nữa tôi muốn bật mí để giúp bạn cảm thấy nhẹ nhàng hơn. Trong rất nhiều năm làm BTV - MC tại Đài truyền hình VTV và sau đó là HTV, tôi đã phỏng vấn rất nhiều nhân vật từ giới nghệ sĩ, doanh nhân cho đến những người bình dị nhất nên hiểu được mỗi đối tượng sẽ lo lắng điều gì. Lý do phổ biến nhất tôi thường được nghe là do họ sợ nói gì đó sai hoặc làm mất đi hình ảnh của mình trước ống kính. Cũng đúng thôi, ai trong chúng ta mà chẳng e ngại, lo lắng khi bị mọi người phán xét.

Ở đây, giải pháp mà tôi đưa ra là: Nếu bạn lỡ nói sai, hãy lặp lại câu nói đó và mở đầu bằng từ “Xin lỗi”, sau đó tự sửa lại thông tin đúng. Hoặc sau khi kết thúc cuộc phỏng vấn, bạn trao đổi với biên tập viên là thông tin bạn vừa nói trước đó chưa chính xác, họ sẽ biết cách dựng, cắt hoặc điều chỉnh lại cảnh quay ấy cho bạn. Điều này vô cùng đơn giản, vì mọi biên tập viên đều muốn khách mời cũng như bản thân họ lên hình thật đẹp và có thể cung cấp nhiều thông tin hữu ích nên chắc chắn họ sẽ giúp đỡ bạn thôi.

Còn nếu trong trường hợp bạn được mời lên sân khấu phỏng vấn trực tiếp thì sao? Chúng ta sẽ áp dụng quy trình dưới đây:

- Trước khi rời vị trí, hãy nhắm mắt lại một vài giây để kết nối với chính mình. Đối thoại với nội tâm rằng “Tôi làm được” và hình dung bạn sẽ làm tốt như thế nào. Điều này tuyệt vời lắm đấy!

- Bước lên sân khấu, lưng thẳng, vai mở, cổ vươn cao.

- Định hình và tiến lại chỗ đứng, chọn vị trí phù hợp nhất.

- Nhìn bao quát khán giả. Và cố gắng kết nối với chính mình. Đừng phóng tâm trí ra ngoài, hãy tưởng tượng mình sẽ làm tốt thế nào, tự tin ra sao, rồi bạn sẽ làm được như thế ấy.

- Nở một nụ cười thân thiện - đây là cách mà rất nhiều người đã áp dụng vô cùng hiệu quả đó.

- Tiếp tục lắng nghe câu hỏi và trả lời.

Tùy vào nội dung cuộc phỏng vấn và cảm xúc lúc bấy giờ mà chúng ta chọn cách thích nghi cho phù hợp.

Ở đây, bạn phải tập trung và dùng kỹ năng lắng nghe để trả lời đúng nội dung câu hỏi. Kiểm soát đồng thời cảm xúc đến từ các yếu tố bên ngoài lẫn bên trong, có như thế, bạn mới làm chủ cuộc trò chuyện khi được mời lên sân khấu.

Nhiều người chia sẻ với tôi, khi đứng trên sân khấu, tự nhiên họ quên sạch banh mọi thứ và không biết phải nói gì, không biết bắt đầu từ đâu.

Sự thực thì, đó là do bạn nghĩ thôi. Bạn tự rào mình bằng một bức tường quá lớn, bạn nghiêm trọng hóa mọi vấn đề. Bạn biết không, thực ra người nghe cũng không quá quan tâm vào điều bạn lo lắng đâu. Bạn chỉ đang suy diễn quá mức đó thôi.

Chúng ta sử dụng ngôn từ đơn giản mỗi ngày, chúng ta có thể nói chuyện với những người quen biết một cách khá mạch lạc bởi tâm lý nhẹ nhàng, thoải mái. Đến khi đứng trước ống kính hoặc đứng trước đám đông, đa số chúng ta bỏ qua lối diễn đạt tự nhiên, cố biến mình trở thành một nhà văn, nhà thơ với lối văn chương hoa mỹ và kiểu cách. Trong lúc đang say sưa ngâm nga, chúng ta bị “tắc”, tìm mãi không ra một từ ngữ nào đó, càng cố công, từ ngữ càng chạy biến mất. Ấp úng một hồi, chợt nhận ra bản thân đã đi quá xa và không thể quay về ý trước đó được nữa. Trong đầu thầm nghĩ: “Mình tiêu rồi!”

Để không gặp phải tình cảnh bi hài trên, lời khuyên của tôi là hãy sử dụng ngôn ngữ đơn giản như cách bạn đang trò chuyện mỗi ngày. Còn nếu muốn nói thật hay trên sân khấu thì bạn phải tập sử dụng những ngôn từ đó trong đời sống thường nhật.

Hãy nói như cách chúng ta trò chuyện hằng ngày. Mỗi khi đứng trên sân khấu, bạn hãy xem đây chỉ như là cuộc tán gẫu với nhiều người cùng một lúc.