Bệnh cơ tim chu sản được xác định là tình trạng suy tim tiến triển xuất hiện từ 3 tháng cuối của thai kỳ và kéo dài đến 5 tháng sau khi đẻ nhưng không tìm được nguyên nhân. Cần nghĩ đến bệnh lý này ở phụ nữ có thai nếu bệnh nhân khó thở, tần số tim nhanh và có dấu hiệu suy tim. Chẩn đoán xác định bằng siêu âm tim.
14.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh cơ tim chu sản trên siêu âm tim
Suy chức năng thất trái:
- Chức năng tâm thu thất trái LVEF < 45%.
- Phân suất co ngắn sợi cơ < 30%.
- Đường kính cuối tâm trương thất trái > 2,7 cm/m2 da.
- Thông thường, siêu âm tim cho thấy cả 4 buồng tim giãn rộng hình cầu và giảm chức năng tâm thu thất trái rõ rệt ( tuy nhiên buồng tim cũng có thể không giãn).
14.2. Yếu tố nguy cơ
- Đa thai
- Tăng huyết áp (từ trước khi mang thai hoặc tăng huyết áp liên quan thai nghén hoặc tiền sản giật)
- Mang thai nhiều lần
- Tuổi cao
- Chủng tộc châu Phi - Caribbean
14.3. Điều trị
Điều trị giống như điều trị các nguyên nhân suy tim khác, với:
- Thở oxy
- Lợi tiểu
- Thuốc giãn mạch
- Chẹn beta chọn lọc
- Thuốc tăng co bóp cơ tim nếu cần
- Thiết bị hỗ trợ thất
- Ghép tim.
Bệnh có tim chu sản có thể hồi phục tự nhiên và hoàn toàn ở 50% bệnh nhân, tuy nhiên bệnh cũng có thể diễn biến nhanh và từ vong ngay trong giai đoạn cấp tính. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sống 5 năm khoảng 94%. Tiên lượng bệnh và khả năng tái phát phụ thuộc vào khả năng bình thường hoá kích thước buồng thất trái trong vòng 6 tháng sau đẻ. Những phụ nữ có suy chức năng cơ tim nặng, đường kính thất trái cuối tâm trương Dd > 60 mm và phân suất co ngắn sợi cơ < 21% thường không có khả năng phục hồi chức năng tim bình thường. Những bệnh nhân mà kích thước và chức năng thất trái không trở về bình thường trong vòng 6 tháng và trước lần mang thai tiếp theo có nguy cơ cao bị suy tim nặng hơn (50%) và tử vong (25%) hoặc bệnh cơ tim chu sản tái phát trong lần mang thai sau. Do vậy bệnh nhân không nên mang thai tiếp. Những bệnh nhân có chức năng tim phục hồi hoàn toàn vẫn có nguy cơ
xuất hiện tình trạng suy tim tái phát do các tổn thương cơ tim mới xuất hiện hoặc do tình trạng giảm dự trữ co bóp cơ tim từ trước. Vì vậy, trước khi mang thai các bệnh nhân này nên được siêu âm tim gắng sức để đánh giá dự trữ co bóp cơ tim nhằm tiên lượng và hỗ trợ công tác theo dõi bệnh nhân trong thai kì.