Có vẻ như cơ hội của chúng ta rất mờ nhạt. Khi động vật hợp tác với nhau cần phải có sự tin tưởng, nhưng có quá nhiều người đang làm việc trong môi trường mang lại những điều tồi tệ nhất. Chúng ta trở nên hoài nghi, hoang tưởng, ích kỷ và dễ dàng nghiện ngập. Sức khỏe của chúng ta đang bị đe dọa. Nhưng chúng ta không thể che đậy bằng những lời bào chữa. Chúng ta không thể đổ lỗi cho các phương tiện truyền thông, mạng internet hay “hệ thống”. Chúng ta cũng không thể đổ lỗi cho các “tập đoàn”, Phố Wall hay chính phủ thêm được nữa. Chúng ta không phải là nạn nhân trong các tình huống của chính chúng ta. Chúng ta chính là những kiến trúc sư đã tạo nên tình trạng này.
Nhưng không phải những mối đe dọa bên ngoài sẽ đưa đến sự sụp đổ của chúng ta. Những nguy hiểm này đang tiếp diễn và không bao giờ biến mất. Nền văn minh thường không chết vì tội giết người, theo lời diễn giải của nhà sử học nổi tiếng người Anh, Arnold Toynbee. Nền văn minh chết vì tự tử. Sự gia tăng những mối nguy hiểm bên trong tổ chức đe dọa chúng ta nhiều nhất. Và may mắn thay, những nguy hiểm này nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta.
Trong hơn 75 năm, chương trình Alcoholics Anonymous (AA) đã thành công trong việc giúp con người đánh bại cơn nghiện dopamine ở người nghiện rượu. Hầu hết chúng ta đều nghe nói về Chương trình 12 bước và đều biết bước đầu tiên – thừa nhận chúng ta có vấn đề.
Chúng ta thừa nhận rằng có rất nhiều nền văn hóa của các tổ chức có một thói nghiện ngập hệ thống với hiệu quả và tạo nên những con số. Cũng giống như tất cả thói nghiện ngập khác, sự nghiện ngập của các công ty thường đưa ra những phù du thoáng qua và đi kèm với sự trả giá của sức khỏe và các mối quan hệ. Phức tạp hơn nữa, sự nghiện ngập của chúng ta là khả năng để nâng cao vị thế với sự nổi tiếng hoặc giàu có đơn độc. Nhưng thừa nhận chúng ta nghiện chỉ là bước một.
Tiếp đó, theo chương trình Alcoholics Anonymous, chúng ta bắt đầu làm việc chăm chỉ cho sự phục hồi. Chúng ta cần phải làm việc và hi sinh để thay đổi hệ thống, trong đó chúng ta chống lại nhau và xây dựng hệ thống mới khuyến khích và truyền cảm hứng cho chúng ta giúp đỡ nhau. Có nhiều thứ chúng ta không thể làm một mình.
“Anh có muốn biết toàn bộ bí mật của AA”, Jon, một người nghiện rượu đang trong quá trình phục hồi, hỏi tôi. “Anh có muốn biết ai thực sự là người tỉnh táo và ai là người không tỉnh táo không?”.
Nếu bất kỳ người nghiện rượu nào đã đăng ký tham gia chương trình AA, đều sẽ tìm thấy sự tỉnh táo sau khi hoàn thiện 12 bước. Ngay cả khi họ vượt qua được 11 bước nhưng không hoàn thành bước 12 thì họ vẫn có khả năng tiếp tục uống rượu nữa. Những người hoàn thành 12 bước mới thực sự vượt qua được cơn nghiện.
12 bước là lời cam kết giúp người nghiện rượu đánh bại căn bệnh này. 12 bước đều là về sự phục vụ. Sự phục vụ cũng là chìa khóa phá vỡ thói nghiện dopamine trong cơ thể chúng ta. Tôi không nói về sự phục vụ khách hàng, nhân viên hay cổ đông. Tôi cũng không nói về sự trừu tượng của con người. Sự giúp đỡ mà tôi đang nói là dành cho những con người thực sự, những người mà ta đang cùng làm việc hằng ngày.
Có một lý do giải thích tại sao các cuộc họp mặt, gặp gỡ của AA thường diễn ra trong tầng hầm nhà thờ hoặc trong các trung tâm giải trí chứ không phải là một phòng chat trực tuyến. Và có một lý do giải thích tại sao khi một người nghiện rượu muốn tìm đến những người giúp đỡ mình, thì những người nghiện rượu khác sẵn sàng giúp đỡ họ. Họ không cần gửi email mà nhấc điện thoại lên và gọi. Đó là bởi vì sự kết nối thực sự rất cần thiết để đánh bại sự nghiện ngập phải là những kết nối ở đời thực. Sự kết nối này không thể ảo được.
Toàn bộ mục đích những cuộc gặp mặt của AA là để khiến mọi người cảm thấy an toàn. Mọi người chia sẻ những nỗ lực đấu tranh, đến với nhau để giúp đỡ và được giúp đỡ, cảm thấy ấm áp, thân thiện và chào đón. Đối với nhiều người nghiện rượu, những kết nối này kéo dài rất lâu sau khi cuộc gặp gỡ kết thúc. Như Jon đã nói với tôi, những kết nối mà ông tạo ra đã giúp chính bản thân ông bớt cô đơn và những câu chuyện ông được nghe đã mang lại cho ông nhiều hi vọng.
“Chứng nghiện rượu giống như một bầy sói đang cố gắng tấn công bạn”, Jon nói, “Nếu bạn tham gia chương trình này và ở lại trong nhóm thì bạn sẽ không bị tấn công. Cả nhóm sẽ giữ cho bạn được an toàn”. Nói cách khác, Alcoholics Anonymous giống như một gia đình, một cộng đồng hoặc một trung đội. Đó là bốn chú bò của Aesop đứng sát nhau, bảo vệ nhau khỏi sư tử. Alcoholics Anonymous hình thành nên một Vòng tròn an toàn hoàn hảo.
CHÚNG TA TIN TƯỞNG OXYTOCIN
Chúng ta không thể một mình đương đầu với những mối đe dọa, ít nhất thì điều đó cũng không hiệu quả. Chúng ta cần sự giúp đỡ và hỗ trợ của những người khác – những người tin tưởng vào chúng ta. Giống như những người nghiện dopamine không thể tự điều chỉnh, những người nghiện cố gắng làm theo các suy nghĩ của chính họ hay cố gắng theo dõi sự tiến bộ của bản thân, thường thất bại. Những người nghiện rượu không chỉ muốn mang lại thành công cho bản thân. Họ cũng muốn dành sự thành công cho những người đã dành thời gian và công sức vì sự thành công của họ: Những người hỗ trợ. Đây chính là cách các serotonin làm việc. Nó không chỉ nâng cao vị thế của chúng ta, nó củng cố và thúc đẩy các mối quan hệ.
Và sau đó là sự xuất hiện của oxytocin. Những cảm xúc của niềm tin và tình yêu, ấm áp, hóa ra lại giúp chúng ta đánh bại chứng nghiện một cách phi thường. Kết quả sơ bộ từ nghiên cứu của các nhà nghiên cứu Khoa Tâm thần học, Đại học Bắc Carolina, Chapel Hill tiến hành năm 2012 cho thấy oxytocin thực sự có mặt trong cuộc chiến chống lại chứng nghiện ở những người nghiện rượu và nghiện ma túy. Thực tế, điều này hoàn toàn có bằng chứng, đó là sự gia tăng mức độ oxytocin thậm chí có thể ngăn chặn sự phụ thuộc vào chất gây nghiện ngay từ đầu. Bằng chứng mạnh mẽ là sự sản sinh ra oxytocin thông qua những hành động giúp đỡ, hi sinh và lòng vị tha của người khác, thực sự có khả năng làm giảm khả năng nền văn hóa tổ chức trở nên độc hại.
Oxytocin thực sự mạnh mẽ đến mức sợi dây tin tưởng và tình yêu chúng ta tạo ra không chỉ giúp chúng ta đánh bại hoặc tránh khỏi sự nghiện ngập, mà thực sự còn giúp chúng ta sống lâu hơn. Theo một nghiên cứu khác năm 2012, nghiên cứu này do Trung tâm Y tế Đại học Duke thực hiện, các cặp vợ chồng thường sống lâu hơn so với những người độc thân. Những nhà nghiên cứu ở Đại học Duke đã chỉ ra rằng, những người không bao giờ kết hôn có khả năng tử vong ở tuổi trung niên cao gấp hai lần những người đã kết hôn ở tuổi trưởng thành. Các nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng, các cặp vợ chồng thường có tỷ lệ ung thư và bệnh tim thấp hơn. Tóm lại, những mối quan hệ tin tưởng không chỉ bảo vệ chúng ta ở gia đình mà còn bảo vệ chúng ta tại nơi làm việc.
Trong một nền văn hóa như ở Thủy quân lục chiến, luôn có sự tin tưởng sâu sắc, như những người ở Thủy quân lục chiến vẫn thường gọi là một “thứ tài sản vô hình”, thực sự giúp duy trì sức mạnh của hệ thống và tính trung thực cao. Sẽ rất khó có thể trở nên nghiện dopamine trong một hệ thống mà sự tin tưởng và tình yêu có ở khắp mọi nơi. Càng có nhiều oxytocin, sợi dây tin tưởng càng chặt chẽ, mạnh mẽ, mọi người càng sẵn sàng chấp nhận nguy hiểm vì những việc đúng đắn, để ý, giúp đỡ lẫn nhau và cuối cùng là tổ chức sẽ thực hiện mọi việc tốt hơn. Một Vòng tròn an toàn được giữ vững bởi những người sống và làm việc trong đó.
Hãy hỏi bất cứ ai đã từng trải qua bất kỳ một cảm giác suy sụp như trầm cảm, cô đơn, thất bại, bị sa thải, gia đình có người mất, mất đi một mối quan hệ, nghiện ngập, vi phạm pháp luật, nạn nhân của những tên tội phạm, bất cứ điều gì, làm sao họ có thể vượt qua được. Gần 100% các trường hợp, người đó sẽ nói đại loại như: “Tôi không thể vượt qua được nếu không có sự giúp đỡ của…”, đó có thể là tên một thành viên trong gia đình, một người bạn thân hay đôi khi, thậm chí có thể là một người xa lạ nào đó.
Hãy nghĩ xem khi ai đó trong chúng ta phải chịu đựng một dịch vụ tồi tệ trên máy bay, chúng ta sẽ tìm thấy sự an ủi khi quay sang nói chuyện với một người lạ bên cạnh mình về cách chúng ta bị đối xử. Bất cứ ai từng là đối tượng của một ông chủ ích kỷ, tham lam cũng tìm thấy sự an ủi ở những người cùng nơi làm việc, những người phải chịu cùng một nỗi khổ. Chúng ta gặp một người nào đó có thành viên trong gia đình đang phải chịu một căn bệnh giống như một người thân của chúng ta, chúng ta thường cảm thấy đồng cảm với họ. Đây là nhóm người mà chúng ta tìm thấy có mối quan tâm và mục đích chung khiến chúng ta quay sang hỗ trợ họ.
Bất cứ khi nào có một sợi dây liên kết con người – sự liên kết thực sự, mà không bên nào mong muốn có được một điều gì đó từ bên kia, thì dường như chúng ta sẽ tìm thấy sức mạnh để tăng cường sức chịu đựng và để giúp đỡ. Chúng ta có thể vượt qua nhiều khó khăn khi có một cộng sự cùng chúng ta vượt qua. Trên thực tế, sợi dây liên kết giữ con người không chỉ giúp chúng ta cảm thấy dễ dàng hơn để chịu đựng những khó khăn, mà còn thực sự giúp chúng ta kiểm soát được căng thẳng và lo lắng. Cortistol sẽ không thể hoạt động trong những mặt ma thuật đen tối khi chúng ta có ai đó kề vai sát cánh bên cạnh. Lý do duy nhất mà những người như Johnny Bravo, hay bất kỳ người lính, thủy thủ, phi công, lính thủy đánh bộ sẵn sàng hi sinh mạng sống cho những người bên cạnh họ là bởi họ có niềm tin tuyệt đối rằng những người bên cạnh cũng sẽ làm những điều tương tự cho họ.