Nơi thành đạo là dưới một cội cây mà đức Phật ngồi thiền định vào đêm giác ngộ. Trên thực tế cây này hay cây chiết ra từ nó vẫn còn ở đó, bây giờ gọi là Bodh Gayā, người hành hương đến chiêm bái rất đông.

Cây này rất đẹp mặc dù hiện nay không lớn lắm, lá tươi tốt và xanh mượt. Bên cạnh cây này có một tòa tháp lớn (tức ‘tháp thờ’). Nơi chuyển bánh xe Pháp đầu tiên nằm ở một công viên gần thành phố Vārāṇasī, được đánh dấu bằng một ngôi chùa, hiện nay chỉ còn nền móng, xung quanh là những ngôi chùa và tịnh xá mới (nơi ở của các tỷ-kheo). (Các tòa tháp và công trình kiến trúc của di chỉ này trông giống ở Bodh Gayā và tất cả chùa, tháp và những trường đại học thời kỳ sau ở bắc Ấn Độ đã bị hồi giáo san bằng sau lần chinh phạt của quân thổ Nhĩ Kỳ, chư tăng bị tàn sát, thư viện bị thiêu rụi và Phật giáo ở đất nước khởi nguyên này bị xóa sạch.

Kể từ khi chấm dứt sự thống trị của hồi giáo, Bodh Gayā đã được hồi phục, chùa chiền và tháp miếu được tái kiến ở một vài nơi xung quanh). Nơi đản sinh của đức Phật cũng là một công viên, và thật sự còn một cây thiêng theo truyền thống, mẹ của Ngài đứng tựa vào lúc diễn ra sự kiện này. Hoàng đế aśoka, chúng ta sẽ thảo luận ở phần sau của chương này, đã đánh dấu di chỉ thánh địa này (hiện nay thuộc nước Nepal và di chỉ này được gọi là Rummindeī, từ một địa danh cổ xưa là vườn Lumbinī) với một trụ đá ở phần đỉnh có con ngựa đứng trên đóa sen úp. (Ngựa không liên quan đến đản sinh nhưng có lẽ biểu tượng này tượng trưng sự xuất gia theo sự tích cưỡi ngựa ra khỏi thành Ca-tỳ-la-vệ).

Nhà vua cho dựng trụ đá tương tự trong công viên ở Vārāṇasī, nhưng ở đỉnh trụ có bốn con sư tử đứng trên mỗi bánh xe và cùng nhau cõng trên lưng một bánh xe lớn hơn.

xin trân trọng giới thiệu Lịch sử Phật giáo Ấn Độ - Tập 1 - A. K. Warder!

Chương 5Thuyết nhân duyên