Trong phần giới thiệu, tôi đã nói về ý tưởng sử dụng âm nhạc một cách có chủ ý. Thực hiện một việc gì đó một cách có chủ ý tức là bạn sẽ làm việc đó với một mục tiêu định sẵn trong đầu. Sử dụng âm nhạc một cách có chủ ý tức là bạn không chỉ nghe nhạc thụ động vì bạn thích hoặc vì âm nhạc khiến bạn cảm thấy tốt hơn. Thay vào đó, bạn sẽ chọn lựa sử dụng âm nhạc để cải thiện sức khỏe của mình. Bạn cho phép bản thân nhận thức được các tác động mà âm nhạc mang lại cho bạn và sau đó sử dụng âm nhạc một cách có ý thức để giúp bạn theo bất cứ cách nào mà bạn cần tại thời điểm đó.
Những người tôi vừa giới thiệu với bạn trong chương này sử dụng âm nhạc một cách có chủ ý trong cuộc sống của họ. Điều này khiến âm nhạc trở nên có giá trị hơn nhiều đối với họ thay vì chỉ là tạp âm hoặc giải trí đơn thuần. Bản nhạc cá nhân của Brad đã giúp tiết lộ tính cách của anh ấy không chỉ với tôi mà còn với những người khác. Sau đó anh nói với tôi rằng sau khi tôi rời đi hôm đầu tiên, anh đã vặn to radio, đổi kênh phát thanh và bắt đầu trò chuyện với bạn cùng phòng. Đó là người bạn cùng phòng mà anh hiếm khi nói chuyện mặc dù hai người luôn nằm song song và chỉ cách nhau khoảng hai mét. Brad đã sử dụng âm nhạc làm cầu nối giúp bản thân vượt qua khoảng cách mà anh cảm thấy giữa mình và thế giới. Qua thời gian và sau những buổi tiếp theo, Brad trở nên năng động hơn và tình nguyện vào bếp của cơ sở y tế để có thể nói chuyện với mọi người thường xuyên hơn và dành ít thời gian ở trong phòng hơn. Anh khuyến khích nhân viên nhà bếp bật nhạc khi họ làm việc.
Mẹ Michael đã gắn kết lại với gia đình, với con trai và tôi nghĩ quan trọng nhất là với bản thân khi cô ấy học được cách sử dụng âm nhạc hiệu quả. Cô có thể tìm thấy cảm giác êm đềm trong âm nhạc của bản thân, điều đó giúp cô tạo ra giai điệu phù hợp cho ngôi nhà của mình.
Sau khi đi qua đèn xanh cùng âm nhạc phát ra từ dàn âm thanh trên xe, tôi cảm thấy tràn đầy năng lượng và sức sống trong mười bốn giây ấy lớn hơn tất thảy những gì tôi đã cảm nhận trong mười bốn tháng trước đó. Phải trải qua khoảnh khắc suy sụp trong cuộc đời tôi mới có thể thực sự hiểu ra rằng việc không nghe nhạc cũng cho tôi biết về cảm giác của mình nhiều như việc lắng nghe âm nhạc vậy.
Donna biết mình cảm thấy tội lỗi, mệt mỏi và thất vọng với hoàn cảnh hiện tại. Sau khi bày tỏ những cảm xúc đó, thậm chí thể hiện thật lớn qua tiếng trống, cô đã có thể đưa ra quyết định, dù vẫn chưa phải là điều cô muốn, nhưng ít nhất cô đã có được cảm giác an tâm, hiểu rằng đó là điều tốt nhất trong hoàn cảnh hiện tại.
Đối với Ruth và Warren, âm nhạc có rất nhiều ý nghĩa, nhưng quan sát họ ngày hôm đó, tôi nhớ ra rằng âm nhạc có thể được sử dụng để tôn vinh những gì ngay trước mắt chúng ta, nhất là những người chúng ta quan tâm nhất.
Tôi đã dành hai thập kỷ để sử dụng âm nhạc như một cách trị liệu cho các gia đình có trẻ nhỏ, thanh thiếu niên đang phải đương đầu với những thời điểm khó khăn, những người trưởng thành không thể tìm được ngôn từ thích hợp để nói chuyện, và những người lớn tuổi cảm thấy muốn khép kín, tách biệt và một mình. Sử dụng âm nhạc một cách có chủ ý có thể mở ra cánh cửa cho tất cả mọi người, bất kể tuổi tác hay hoàn cảnh, và điều đó có thể đưa tới sự thay đổi mà ta mong muốn: cải thiện giao tiếp, giảm căng thẳng hoặc cải thiện tâm trạng. Chỉ riêng điều đó cũng khiến âm nhạc trở nên rất có giá trị – và thậm chí là vô giá.
Tuy nhiên, âm nhạc còn có một giá trị vật chất không thể bỏ qua. Nhiều nghiên cứu cho thấy chi phí chăm sóc sức khỏe thực tế sẽ giảm bớt nếu âm nhạc được sử dụng trong việc chăm sóc cá nhân hằng ngày. Trong bài đánh giá trên quy mô lớn đầu tiên về bốn trăm bài nghiên cứu hóa học thần kinh của âm nhạc, một nhóm do Giáo sư Daniel J. Levitin thuộc Khoa Tâm lý học của Đại học McGill đã chỉ ra rằng việc chơi và nghe nhạc có lợi ích rõ ràng đối với mọi khía cạnh của sức khỏe, cả về tinh thần và thể chất. Đặc biệt, người ta phát hiện ra rằng âm nhạc có thể cải thiện hệ thống miễn dịch của cơ thể – chỉ riêng sự thật này đã có thể tiết kiệm được hàng tỉ đô la – và giảm đáng kể mức độ căng thẳng. Nghe nhạc cũng được cho là có hiệu quả làm giảm lo lắng trước khi phẫu thuật hơn nhiều so với sử dụng thuốc kê theo toa. Riêng điều này đã có các tác động sâu rộng, tích cực. Theo nghĩa này thì âm nhạc là một loại thuốc rất rẻ và hầu như không có tác dụng phụ.
Âm nhạc – khi ta có thể hiểu được các khả năng của nó, khi nó được sử dụng với mục đích đúng đắn – có thể mang tới kết quả kỳ diệu, thể hiện giá trị cốt lõi sâu sắc nhất của chúng ta và có thể chữa lành cho cơ thể và tâm trí của chúng ta. Cho dù âm nhạc biểu thị cho sự tán dương, cơ hội để suy ngẫm, hay như Brad, một cách để kết nối với bản thân và thế giới, thì tiềm năng của nó cũng lớn hơn nhiều so với những gì chúng ta tưởng tượng trước đây. Bạn có thể sử dụng âm nhạc ít nhiều tùy ý, nhưng dù bạn có sử dụng theo cách nào thì nghiên cứu và kinh nghiệm lâu năm của chính tôi cũng như của các nhà trị liệu âm nhạc khác cho thấy âm nhạc có thể giúp bạn xác định các mục tiêu cụ thể, các tác nhân khơi nguồn cảm xúc và cuối cùng là những chiến lược sẽ cải thiện sức khỏe và hạnh phúc của bạn.
Khi bắt đầu hoài thai cuốn sách này, tôi liên tục đặt ra câu hỏi “Làm thế nào để truyền đạt cho mọi người về giá trị của âm nhạc khi họ không phải là nhạc sĩ?” Câu trả lời rất đơn giản. Nhờ công nghệ và khả năng tiếp cận âm nhạc, mỗi người trong chúng ta đều có thể đưa âm nhạc từ hậu trường ra phía trước và trung tâm, nơi nó có thể tạo ra những điều tuyệt diệu cho sức khỏe và cuộc sống khi chúng ta trưởng thành và già đi. Dù bạn là người biểu diễn hay khán giả, hay bạn đam mê ra sao khi nghe một bài hát hay khi ca hát, âm nhạc đều có thể chạm tới ta theo một cách riêng và lợi ích của âm nhạc nằm chính tại đó.
Âm nhạc có thể mang tới cho ta ngôn từ khi ta không thể tìm thấy những từ ngữ phù hợp để truyền đạt những gì mình nghĩ hay cảm nhận. Nó có thể giúp ta xác định và nhận biết rõ hơn những điều ta coi trọng nhất. Âm nhạc luôn ở đó, để ta có thể sử dụng như một công cụ đương đầu với những trải nghiệm sống độc nhất của chính mình. Khi âm nhạc tác động đến chúng ta, nó có thể đem đến một ảnh hưởng trực tiếp và cũng có thể là một phép ẩn dụ cho một điều gì đó lớn lao hơn.
Trên hết, âm nhạc tạo ra một đường dẫn trực tiếp tới những lĩnh vực đang cần được chú ý trong cuộc sống và tới trạng thái cảm xúc kỳ vọng. Kết nối với loại nhạc quan trọng đối với bản thân là bước đầu tiên để khiến âm nhạc có thể giúp thay đổi trạng thái cảm xúc của ta.
Tôi hy vọng những câu chuyện trong chương này sẽ thúc đẩy bạn chú ý nhiều hơn đến âm nhạc mà bạn đang nghe để có thể bắt đầu sử dụng âm nhạc không phải chỉ như “tiếng ồn” thụ động phía sau, mà như một công cụ tích cực giúp bạn đương đầu với mọi thách thức trong cuộc sống.
Hiểu được giá trị của âm nhạc là bước đầu tiên để thực sự điều chỉnh âm nhạc. Bước tiếp theo để sử dụng âm nhạc có chủ ý là xem âm nhạc ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào để có thể chủ động sử dụng nó hiệu quả hơn khi bạn cần một sự thúc đẩy tinh thần hoặc khi đang trải qua thời điểm khó khăn về mặt cảm xúc.
Âm nhạc có thể đưa bạn đến bất cứ nơi đâu bạn muốn, nếu bạn biết cách.