13.

Lúc ấy, Uông Trường Xích đang làm thợ đổ bê tông tại công trường xây dựng hội trường huyện, lương mỗi tháng được ba trăm đồng, bao gồm cả ăn ở. Bữa sáng ăn bánh bao, bữa trưa có cơm và rau xào, bữa tối cũng thế nhưng trong rau xào có điểm thêm một vài miếng thịt. Bữa cơm không có thịt, mọi người ăn uống rất điềm đạm, nhưng đến bữa có thịt thì kiểu ăn của ai cũng như rồng cuốn. Uông Trường Xích lúc nào cũng gắp thịt chôn xuống dưới đáy chén, trước tiên là ăn cơm với rau, sau đó mới ăn mấy miếng thịt đắp lên trên bao tử. Kiểu ăn này gọi là "trước đắng sau ngọt", có thể làm cho mùi vị của thịt lưu lại trong miệng khá lâu. Nhưng kiểu ăn này nhất thiết phải đề cao cảnh giác đến cao độ, nếu không thì miếng thịt trong đáy bát rất có thể sẽ bị những thợ bạn ngồi bên bất ngờ vươn đũa gắp mất. Khi chôn thịt xuống đáy chén, Uông Trường Xích có cảm giác khoan khoái là được cất giấu một cái gì đó. Những miếng cuối cùng của bữa cơm được nhai mấy miếng thịt, cậu ta có cảm giác giống như mình đang tập trung tài sản để làm một chuyện đại sự nào đó. Khi né tránh những đôi đũa của các công nhân, cậu ta lại có cái lạc thú được trêu ghẹo người khác. Nếu không có ai chú ý đến miếng thịt, Uông Trường Xích cảm thấy có một chút gì đó thiêu thiếu, thậm chí là thất vọng, thậm chí là chẳng có cớ gì để mà vênh cái miệng có dính chút mỡ của mình lên. Do vậy, thi thoảng cậu ấy cố ý gõ thật kêu vào bát cơm của mình, cố ý phát ra những tiếng chóp chép thật to khi nhai miếng thịt để lôi kéo các công nhân khác đến cướp thịt. Ban đêm, Uông Trường Xích ngủ trong lán, giường hai tầng được ghép liên tục với nhau từ những miếng ván mới, mùi gỗ tùng vương vấn khắp nơi. Mỗi lán chứa bốn mươi công nhân, Uông Trường Xích ngủ ở giường số 17 của lán số 2. Khuya, khi không gian đã yên tĩnh, lỡ có ai đó trở mình làm giường chao động. Cho nên, chỉ cần một người trở mình là tất cả đều thức giấc, đều trở mình, một dàn âm thanh hỗn tạp kẽo cà kẽo kẹt vang lên rất lâu, làm cho những công nhân đã sớm có vợ ở quê bỗng nhiên nhớ nhà nhớ vợ, suốt đêm không chợp mắt. Nhưng cũng có một số ít người, trong đó có Uông Trường Xích, cho dù mọi người có trăn qua trở lại như thế nào thì họ vẫn cứ ngủ vùi như một khối bê tông.

Công việc chính của Uông Trường Xích là chuyển bê tông, tức là đẩy xe vữa vào đến chiếc thang máy. Người cùng đẩy xe với cậu là Lưu Kiến Bình, hai người thay phiên nhau, lúc thì kéo, lúc thì đẩy, cho đến khi thang máy đã đủ bốn xe, họ đóng cửa, ấn công tắc. Thang máy kẽo kẹt, lách cách, gầm gừ chạy lên, bê tông xao động. Đến tầng hai, thang máy lại gầm gừ, lách cách, kẽo kẹt dừng lại, một ít vữa văng tóe ra rơi lách cách xuống giàn thang. Mỗi lần thang máy lên hoặc xuống là mỗi lần Uông Trường Xích vểnh tai lên nghe ngóng, bởi tiếng kẽo kẹt lách cách của nó khiến cậu ấy nhớ đến chiếc ghế lăn tự chế bằng gỗ của bố mình.

Công việc này là do Uông Trường Xích tự tìm ra. Ban đầu, rời khỏi bến xe, cậu đi hết công trình này đến công trình khác, mục tiêu là tìm một công việc c cao sang một tí. Phàm những chỗ nào có công việc cao sang là cậu ấy tìm đến. Sau đó phàm là chỗ nào có công việc chân tay, cậu đều đến hỏi thăm. Sau đó nghe nói có việc ở các vườn ươm giống, cậu liền đến tất cả các vườn ươm, rồi cậu ngửi thấy mùi xi măng. Một phố huyện nhỏ bé, mười mấy công trường bụi khói mờ mịt, cậu đều ghé qua, duy chỉ có chỗ này, lão thầu mới đồng ý tiếp nhận cậu. Lão thầu này họ Hà, tên Quý, cái đầu nhỏ thó, quần áo bạc thếch, nói năng lúc nào cũng lí nhí, mới gặp còn đưa cho Uông Trường Xích một điếu thuốc lá. Ngay trong ngày ấy, Uông Trường Xích đã mang hành lý từ cái hốc dưới gầm cầu về đây. Cậu chỉ nghĩ là cần phải cắn răng cắn lợi còng lưng bán sức khoảng bốn năm tháng cũng đã đủ số tiền trả nợ cho gia đình.

Cuối tháng thứ nhất, khi đã đến thời điểm lĩnh lương nhưng mọi người vẫn không được lĩnh, bèn kéo nhau đến tìm Hà Quý đòi lương. Hà Quý cười nhạt, thông báo là ba tháng mới nhận tiền lương một lần, mọi người không nên vì thế mà lo lắng. Có người hoài nghi, yêu cầu phải trả lương ngay lập tức. Hà Quý rút từ trong túi ra một xấp tiền, đập đen đét vào lòng bàn tay, nói:

- Ai thích nhận lương thì cứ nhận, nhưng nhận xong thì rời khỏi đây ngay lập tức.

Có mấy người nhận lương ngay trước mắt Uông Trường Xích, nhận xong là xách hành lý đi thẳng, không thèm ngoái đầu nhìn lại, ngay cả bộ quần áo lao động dày đặc vết xi măng cũng chẳng thay ra, nhìn từ xa trông họ chẳng khác nào đang mặc vải hoa. Phần lớn công nhân đều đứng im bất động, chẳng hiểu dụng ý của Hà Quý ra làm sao.

- Đây mới gọi là quản lý. Điều này có nghĩa là, chúng tôi đã thu nhận và bồi dưỡng một công nhân, chí ít anh ta phải phục vụ cho công ty ba tháng, nếu không làm như thế thì công nhân sẽ thay đổi chóng mặt như đèn kéo quân, ảnh hưởng trầm trọng đến tiến độ của công trình.

Mọi người đứng lặng rất lâu, người nghĩ đã thông hay nghĩ chưa thông đều lẳng lặng giải tán, ra thẳng công trường. Lưu Kiến Bình vừa đẩy xe vừa lải nhải rằng, lão họ Hà không chừng chỉ là một thằng lừa đảo. Uông Trường Xích nói, một công trường lớn như thế này, có lẽ không đến nỗi thế đâu. Cậu còn nghĩ rằng, ba tháng phát lương một lần chưa hẳn là việc không tốt, như thế có thể khiến tự hạn chế chi tiêu, cũng chẳng khác nào gửi tiền vào ngân hàng, điều duy nhất không sướng bụng là không sinh lời mà thôi.

Ba tháng sau, Hà Quý bốc hơi giữa chốn nhân gian. Công nhân phá tung phòng làm việc của hắn, người bê máy tính, kẻ lấy ti vi; người nhặt ấm đun nước bằng điện, kẻ khiêng bàn ghế, khiêng giường, khiêng tủ... Nhưng phần nhiều công nhân chẳng lấy được cái gì, số thì tụ tập ngoài công trường chửi cha mắng mẹ, thậm chí còn nện búa gõ bay vào mấy cỗ máy để phát tiết sự phẫn nộ; có người thì bình tĩnh hơn, đánh cờ đánh bài để tạm thời quên đi nỗi khốn quẫn trước mắt. Có người ngồi trên những bức tường xây dở, mắt đăm đắm nhìn ra cổng công trường như chờ đợi một điều kỳ diệu nào đó xuất hiện. Uông Trường Xích nằm trên giường cố dỗ giấc ngủ nhằm khôi phục sức khỏe sau hơn chín mươi ngày cật lực. Mùi gỗ tùng đã nhạt, âm thanh lao xao của đồ đạc, của tiếng chửi bới lúc gần lúc xa. Trong giấc ngủ chập chờn, hình bóng Hà Quý ẩn ẩn hiện hiện trong đầu óc cậu ấy. Miệng lưỡi của hắn sao mà lưu loát; hàm răng sáng bóng, chỉnh tề; trong túi lúc nào cũng có một gói thuốc lá thơm cao cấp và một chiếc bật lửa Mỹ vô cùng sành điệu, gặp ai cũng sẵn sàng mời một điếu, khi người được mời đang loay hoay tìm lửa thì chiếc bật lửa trong tay hắn đã lóe sáng. Động tác mời thuốc, bật lửa của Hà Quý sao mà thành thục, thoạt trông cứ tưởng hắn là kẻ hút thuốc lâu ngày, nhưng kỳ thực là hắn không bao giờ hút thuốc, ít ra là Uông Trường Xích chưa bao giờ trông thấy hắn hút. Một chủ thầu lịch sự, lịch lãm như vậy, tại sao nói biến mất là thực sự biến mất?

Nghĩ ngợi rồi ngủ, ngủ rồi nghĩ ngợi cho đến khi đói đến độ da bụng cụng da lưng, Uông Trường Xích mới bò dậy. Cậu ấy rời khỏi lán mới nhận ra là mình đã ngủ đến một ngày rưỡi. Trên bầu trời nhá nhem tối, phía tây vẫn còn lóe lên một đốm ánh sáng vàng vọt, công trường đã yên tĩnh trở lại, một số công nhân đã rời bỏ nơi này. Một số người vẫn còn ngồi trên những bức tường xây dở, người thì hút thuốc, kẻ thì nhìn đâu đâu, kẻ thì thừ người đến ngây dại. Uông Trường Xích mở vòi nước tự động uống một bụng đầy, bụng cậu ấy réo lên òng ọc. Ngồi xuống bên cạnh Lưu Kiến Bình, Uông Trường Xích thì thầm:

- Anh ăn chưa?

- Ăn rồi.

- Có thể cho tôi mượn mấy đồng không?

Lưu Kiến Bình đứng dậy, đi ra xa khoảng hai mươi mét rồi ngồi xuống. Uông Trường Xích nhìn trái nhìn phải nhìn chung quanh, tất cả công nhân đều tuần tự đứng dậy, phủi phủi vào mông rồi, hoặc chui vào lán, hoặc đi xa cậu thêm một tí, người gần nhất cũng dễ đến năm mét. Ai cũng tránh Uông Trường Xích, làm như cậu ta là một đống cứt không bằng. Đến lúc này, Uông Trường Xích mới vỡ ra một điều: Giữa bạn bè, đồng nghiệp với nhau có thể nói bất cứ điều gì, chỉ duy nhất một câu "mượn tiền" là không thể nói. Uông Trường Xích cúi đầu nhìn những cọng cỏ non vừa mới nhú lên từ những kẽ hở trên nền bê tông, nhìn những đàn kiến. Cậu bắt một con kiến đặt lên mu bàn tay để cho nó chạy đi chạy lại trên ấy rồi chạy theo cánh tay. Khi con kiến sắp chạy đến vai, cậu lại bắt nó đặt xuống mu bàn tay. Con kiến cật lực chạy, cho rằng có thể tìm được đường thoát thân mà không hề biết được rằng, tất cả các con đường thoát thân của nó đều đã bị chặn đứng. Trong lúc hành hạ con kiến, Uông Trường Xích tạm thời quên đi cái đói. Trời đã tối hẳn, điện trên công trường bị cúp hoàn toàn, con kiến trên cánh tay Uông Trường Xích bị bóng đêm bao phủ, tuy không nhìn thấy nó nhưng cậu lại cảm thấy nó. Bụng cậu lại sôi lên òng ọc, vị chua loét của dạ dày xộc lên cuống họng. Cậu nhắm vị trí con kiến trên cánh tay đập mạnh, cảm thấy lòng bàn tay mình ươn ướt. Cậu chùi chỗ ướt lên quần, phủi tay, đứng dậy đi khỏi công trường.