XI

N

ếu vì một sáng suốt đột ngột có thể dập tắt lòng nghi ngờ của hắn, nếu gã mù được giao phó việc giữ tờ kê khai của cải phi nghĩa của bọn vô lại quyết định qua khu bên này với bảng viết, tờ giấy dày và cây đục lỗ của hắn, bây giờ chắc hắn sẽ bận thảo bản ký sự đầy đủ và thảm thương về chế độ ăn uống thiếu thốn và nhiều túng quẫn khác của các bạn ở chung mới này, họ đã bị lừa tới nơi tới chốn. Hắn sẽ bắt đầu bằng cách nói rằng từ chỗ hắn hiểu, bọn tiếm quyền không những đã trục xuất những người mù khả kính ra khỏi phòng để chiếm cả phòng, mà còn cấm người bị nhốt của hai phòng còn lại bên cánh trái tới dùng cái gọi là khu vệ sinh phía đó. Hắn sẽ nhận xét rằng hệ quả tức khắc của sự bạo ngược bỉ ổi này là những kẻ đáng thương ấy sẽ lũ lượt kéo tới các phòng vệ sinh bên này, với hậu quả dễ hình dung đối với bất kỳ ai còn nhớ tình trạng ban đầu ở chỗ đó. Hắn sẽ vạch ra rằng không thể đi qua sân trong mà không vấp phải mấy người mù đang tống khứ bệnh tiêu chảy hay đang vặn vẹo vì sự cố gắng vô hiệu quả vốn hứa hẹn rất nhiều rồi cuối cùng chả giải quyết được gì, và vì là một kẻ tinh ý, hắn sẽ không quên, một cách có tính toán, ghi nhận sự mâu thuẫn hiển nhiên giữa số lượng nhỏ thực phẩm người bị nhốt đã tiêu thụ và khối lượng lớn họ bài tiết, có lẽ vì thế cho thấy mối liên hệ nhân quả lừng danh thường được viện dẫn không luôn luôn đáng tin cậy, ít nhất từ quan điểm định lượng. Hắn cũng sẽ nói trong khi vào giờ này phòng của bọn cướp đê tiện chắc đã chật cứng các thùng thực phẩm, ở đây chả bao lâu lũ người khốn khổ đáng thương sẽ phải nhặt bánh vụn trên sàn nhà dơ bẩn. Gã kế toán mù, trong vai trò kép vừa là kẻ gây ra vừa là người ghi ký sự, cũng không quên tố cáo hành vi tội ác của bọn áp bức mù này, chúng thà để thức ăn hư hỏng hơn là phát cho những người rất cần, vì mặc dù một số thực phẩm này có thể để lâu hàng tuần mà không hư, số còn lại, nhất là thức ăn đã nấu, trừ phi ăn ngay, sẽ sớm hóa chua hay mốc meo, và do đó không còn thích hợp cho người ăn nữa, nếu đám thiểu não này còn có thể được xem là con người. Đổi đề tài nhưng không đổi chủ đề, gã chép ký sự sẽ viết, với nỗi buồn to tát trong tim, rằng các căn bệnh ở đây không chỉ thuộc về đường tiêu hóa, vì thiếu thức ăn hay vì tiêu hóa kém các thứ đã ăn, phần lớn người đến đây, tuy mù, chẳng những khỏe mạnh, mà một số có tướng mạo rõ ràng là sung sức, giờ đây họ như mọi người khác, không thể tự ra khỏi cái giường khổ ải của họ, nằm liệt vì cúm lây lan thế nào chả ai biết. Và chẳng tìm thấy một viên thuốc cảm nào trong khắp năm phòng này để hạ thân nhiệt và giảm cơn nhức đầu của họ, chút gì còn lại đều hết ngay, sau khi đã lục soát tới lớp vải lót ví xách tay của phụ nữ. Vì thận trọng, gã viết ký sự sẽ bỏ ý định báo cáo chi tiết về mọi thứ bệnh khác đang làm khổ hầu hết gần ba trăm bệnh nhân bị cách ly theo kiểu vô nhân đạo này, nhưng hắn không thể kể sót ít nhất hai trường hợp ung thư khá nặng, vì nhà chức trách không có một cân nhắc nhân đạo nào khi bố ráp người mù và nhốt họ ở đây, thậm chí họ nói rằng luật pháp một khi đã ban ra sẽ bình đẳng đối với mọi người và dân chủ không đi đôi với cách đối xử thiên vị. Số phận thật tàn nhẫn, trong tất cả các bệnh nhân này chỉ có một bác sĩ, và lại là bác sĩ nhãn khoa, thứ chúng ta chả cần. Kể đến đây, gã kế toán mù đã mệt vì tả quá nhiều chuyện khốn khổ và đau buồn, sẽ buông cây dùi sắt của hắn xuống bàn, bàn tay run rẩy của hắn tìm mẩu bánh mì thiu mà hắn đã để dành trong lúc thi hành nhiệm vụ của người viết ký sự tận thế, nhưng hắn sẽ không tìm thấy, vì một gã mù khác với khứu giác đã trở nên rất sắc bén vì nhu cầu khốc liệt đã ăn cắp mất. Khi ấy, từ bỏ cử chỉ anh em hữu nghị và lòng thôi thúc vị tha đã khiến hắn chạy qua khu này, gã kế toán mù sẽ quyết định đường lối hành động tốt nhất, nếu còn kịp, là quay lại phòng thứ ba bên trái, dù sự bất công của bọn côn đồ này đã khơi lên trong hắn những cảm nghĩ phẫn uất chân thật, ít nhất ở đó hắn sẽ không đói.

Đây chính thực là điểm then chốt của vấn đề. Mỗi lần người được cử đi lấy thực phẩm trở về phòng với khẩu phần đạm bạc họ đều bị nghe một trận phản đối thịnh nộ. Luôn luôn có kẻ đề nghị hành động tập thể, một cuộc biểu dương lực lượng quần chúng, dùng lý lẽ cứng rắn về sức mạnh tích lũy của số đông, vốn đã được chứng thực không biết bao nhiêu lần và thăng hoa thành khẳng định biện chứng là ý chí kiên quyết, nói chung chỉ có thể tăng theo cấp số cộng, trong tình huống nào đó cũng có thể tăng theo cấp số nhân tới vô cực. Tuy nhiên, bọn người bị nhốt chẳng mấy chốc bình tĩnh lại, chỉ cần có kẻ khôn ngoan hơn, với mục đích đơn giản và khách quan cân nhắc các lợi thế và rủi ro của hành động được đề nghị, nhắc nhở những kẻ hăng hái về hậu quả chết người có thể có của khẩu súng ngắn, họ sẽ nói, Ai đi đầu sẽ biết điều gì chờ đợi họ, còn ai đi sau thì tốt nhất đừng nghĩ tới chuyện có thể xảy ra trong biến cố có khả năng xảy ra, đó là chúng ta sẽ hoảng sợ ngay từ phát súng đầu tiên, nhiều người trong chúng ta sẽ bị đè chết hơn là bị bắn gục. Như một quyết định trung dung, một trong các phòng quyết định, và quyết định này được báo qua các phòng khác, là để nhận thực phẩm, họ sẽ không cử hai sứ giả phải chịu nhạo báng như trước mà cử một nhóm lớn, nói chính xác là mười hay mười hai người, họ sẽ cố đưa ra một tiếng nói thống nhất, một sự bất bình chung. Người tình nguyện được yêu cầu tiến ra phía trước, nhưng có lẽ vì lời khuyến cáo nên thận trọng hơn đã kể trên, ít người tiến ra nhận sứ mạng này trong các phòng. May mắn thay, biểu hiện rõ ràng về tinh thần nhu nhược này đã mất hết tầm quan trọng, ngay cả nếu nó là lý do để tủi hổ, vì sự thận trọng đã chứng tỏ là đúng, khi đội viễn chinh của phòng đã nghĩ ra ý tưởng ấy nhận được kết quả rõ ràng. Tám linh hồn gan dạ rất liều lĩnh lập tức bị dùi cui xua đuổi, và tuy chỉ có một viên đạn bắn ra, nhưng không nhắm cao như mấy phát súng đầu tiên, bằng chứng là mấy người kháng nghị nói họ nghe đạn bay vút qua sát đầu. Có ý định giết hay không chúng ta có lẽ sẽ biết sau, lúc này chúng ta còn nghi ngờ vì thế chưa nên buộc tội nhà thiện xạ, phát súng chỉ là lời cảnh cáo, dù nghiêm khắc hơn, hay tên trùm côn đồ này ước tính sai chiều cao của người biểu tình mà hắn tưởng là thấp hơn, hay vì một suy nghĩ luống cuống, sai lầm của hắn là hình dung họ cao hơn thực tế, trong trường hợp này ý định bắn chết phải được xét đến. Tạm gác lại một bên mấy câu hỏi vặt vãnh ấy và quay qua các vấn đề được mọi người quan tâm, các vấn đề quan trọng, đúng là nhờ trời phù hộ, ngay cả nếu chỉ ngẫu nhiên, bọn đi kháng nghị đã tự xưng là đại diện của phòng nọ phòng kia. Vì vậy, chỉ có phòng đó phải bị phạt nhịn đói ba ngày, và may cho họ, vì đáng lẽ họ có thể bị cắt lương thực vĩnh viễn, một hậu quả hoàn toàn chính đáng đối với kẻ dám ăn cháo đá bát. Vì thế, trong ba ngày này, không có giải pháp nào khác hơn cho bọn người ở phòng nổi loạn là đi từ cửa phòng này sang cửa phòng khác để xin cùi bánh mì, vì lòng trắc ẩn, nếu có thêm một mẩu thịt hay phó mát càng hay, chắc chắn họ không chết đói, nhưng họ phải nghe đầy tai, Đầu óc như vậy thì mong cái nỗi gì, Nếu chúng tôi nghe quý vị thì bây giờ chúng tôi ra sao, nhưng tệ nhất là bị nghe, Cứ kiên nhẫn, cứ kiên nhẫn, không có lời nào tàn ác hơn, thà là bị sỉ nhục. Khi ba ngày phạt đã qua và một ngày mới tưởng chừng sắp ló dạng, rõ ràng hình phạt cho cái phòng khốn khổ của bốn chục kẻ nổi loạn rốt cuộc chưa chấm dứt, vì khẩu phần cho tới lúc này đã khó đủ cho hai chục người, bây giờ bị giảm tới mức không đủ thỏa mãn cho cái bụng đói của mười người. Vì thế ta có thể tưởng tượng nỗi tức giận và phẫn uất của họ, hãy để ai làm nấy chịu, sự thật là sự thật, các phòng còn lại sợ thấy mình bị kẻ túng thiếu bao vây, phản ứng của họ bị giằng co giữa bổn phận truyền thống của tình đoàn kết đồng loại với nhận xét của tổ tiên và câu châm ngôn đã được thời gian chứng thực là thương thân rồi hẵng thương người¹.

¹ Nguyên văn: “Charity begins at home”.

Khi tới giai đoạn này, bọn côn đồ ra lệnh nộp thêm tiền và đồ quý giá vì chúng xét thấy thực phẩm cung cấp đã vượt quá giá trị của món đồ chi trả ban đầu, hơn nữa, theo chúng thì các món đó đã được rộng rãi tính với giá cao. Các phòng tuyệt vọng trả lời chẳng còn một xu dính túi, tất cả đồ quý giá đã được thu góp rất kỹ để nộp, và, một lý lẽ thật đáng xấu hổ, không quyết định nào có thể hoàn toàn công bằng nếu lờ đi giá trị khác biệt của các món đóng góp khác nhau, nghĩa là, nói một cách đơn giản, thật bất công khi người ngay thẳng phải trả cho kẻ có tội, và do đó chúng không nên cắt lương thực của những ai xét cho cùng đang còn tiền ký gửi. Dĩ nhiên, chẳng phòng nào biết giá trị khoản nộp của phòng khác, nhưng mỗi phòng đều nghĩ mình có quyền tiếp tục ăn khi các phòng khác đã dùng hết số ký gửi. May mắn thay, nhờ các xung khắc ngấm ngầm này đã bị bóp chết từ trong trứng nước, bọn côn đồ sắt đá bắt mọi người phải tuân lệnh, nếu có định giá khác nhau trong số ký gửi thì chỉ có gã kế toán mù biết. Các phòng thảo luận gay gắt và cay đắng, đôi khi biến thành bạo động. Một số ngờ có đứa ích kỷ và bất lương đã giữ lại vài món quý giá khi thu góp, vì thế ăn trên lưng của mấy người đã nộp hết mọi thứ vì lợi ích tập thể. Kẻ khác viện lẽ, theo luận cứ chung cho tới lúc đó, những gì họ đã nộp đáng lẽ đủ để nuôi họ ăn nhiều ngày nữa, thay vì phải nuôi tụi ăn bám. Lời đe dọa lúc đầu của bọn mù ác ôn là chúng sẽ kiểm tra các phòng và trừng trị kẻ nào đã bất tuân lệnh, rốt cuộc được mỗi phòng tự thi hành, người thành thật cãi nhau với kẻ không thành thật, và thậm chí với kẻ ác ý. Chẳng tìm thấy kho tàng lớn nào, nhưng một số đồng hồ và nhẫn lòi ra ánh sáng, phần lớn thuộc về đàn ông hơn là đàn bà. Hình phạt theo luật nội bộ không hơn vài cái tát sơ sài, vài cú đấm miễn cưỡng và trệch chỗ, hầu hết là lời sỉ nhục, một số câu buộc tội rút từ cách nói hoa mỹ thời xưa, chẳng hạn, Mày ăn cắp của mẹ mày, cứ tưởng tượng một tư cách đáng khinh tương tự, và các câu khác còn tệ hơn nữa chỉ nói vào ngày mọi người đều mù, đều mất nguồn sáng trong mắt, và thậm chí mất sự hướng dẫn của lòng tự trọng. Tụi ác ôn mù nhận đồ chi trả với lời đe dọa trả đũa thô bạo, may thay chúng không thi hành, chắc chúng quên, thật ra chúng đã có ý đồ khác như sắp được tiết lộ. Nếu chúng thực hiện lời đe dọa và gây thêm bất công, chúng sẽ làm tình hình trầm trọng thêm, có lẽ gây hậu quả sâu đậm tức khắc, tới mức hai phòng đã trình diện dưới tên của phòng khác để giấu tội giữ bớt đồ quý giá của mình, để đổ cho các phòng vô tội những vi phạm mà họ không làm, thật vậy, một phòng thật thà tới nỗi đã nộp hết mọi thứ trong ngày đầu. May mắn thay, để bớt việc cho mình, gã kế toán mù đã quyết định ghi chép các đóng góp khác nhau vừa nộp trên cùng một tờ giấy rời, và điều này có lợi cho mọi người, cả người vô tội lẫn kẻ có tội, vì sự bất đồng đều về tài chính hầu như chắc chắn sẽ làm hắn chú ý nếu hắn vào sổ tài khoản cho từng phòng.

Một tuần sau, bọn côn đồ mù đưa tin nói chúng cần đàn bà. Khơi khơi như vậy, Đem nộp đàn bà cho tụi tao. Đòi hỏi bất ngờ này, tuy không hẳn hoàn toàn bất thường, nhưng gây ra phẫn nộ như trông đợi, các sứ giả hoang mang đã tới nghe lệnh, lập tức trở lại để loan báo rằng các phòng, ba phòng bên phải và hai bên trái, không loại trừ các ông bà mù đang ngủ trên sàn, đã quyết định nhất trí làm ngơ đòi hỏi đê tiện quá đáng này, lập luận rằng phẩm giá con người, trong trường hợp này là nữ giới, không thể bị hạ thấp tới mức này, và nếu phòng thứ ba bên tay trái không có phụ nữ thì trách nhiệm, nếu có, không thể đổ cho phòng họ. Câu trả lời cộc lốc và không nhân nhượng, Nếu không nộp đàn bà cho tụi tao thì tụi mày khỏi ăn. Nhục nhã, các sứ giả mang lệnh này về phòng, Hoặc là các chị tới đó hoặc là chúng sẽ không phát thức ăn cho mình. Phụ nữ ở một mình, những người không có bạn trai, hay ít nhất không có bạn trai nhất định, tức khắc phản đối, họ không muốn kiếm thức ăn cho bọn đàn ông của phụ nữ khác bằng cái họ có giữa hai chân họ, một người thậm chí trơ trẽn nói, quên tôn trọng giới của mình, Tôi sẽ tới đó nếu tôi muốn, nhưng cái gì tôi kiếm được là của tôi, và nếu tôi thỏa mãn thì tôi dọn vào ở với chúng, khi đó tôi sẽ có giường và bảo đảm phần ăn của mình. Bà ta thốt ra mấy câu dứt khoát này, nhưng không biến nó thành hành động, bà kịp nhớ tới nỗi kinh hoàng sẽ trải qua nếu bà phải một mình đối phó với cơn cuồng loạn tình dục của hai chục thằng đàn ông bạt mạng, thôi thúc của chúng tạo ấn tượng rằng chúng bị mù vì dục vọng. Tuy nhiên, lời tuyên bố nông nổi này trong phòng thứ hai bên tay phải không rơi vào dửng dưng, một trong các sứ giả có máu cơ hội đặc biệt đã ủng hộ bà ta bằng cách đề nghị các phụ nữ tình nguyện nên xung phong phục vụ, vì xét rằng chủ động làm theo ý mình nói chung sẽ ít gian nan hơn là phải làm vì bị cưỡng ép. Nhờ đắn đo vào phút chót, sự nhắc nhở vào phút chót là cần thận trọng, hắn đã không kết thúc lời kêu gọi của hắn bằng cách trích dẫn câu tục ngữ nổi tiếng, Khi bụng đã muốn thì dễ nhắm mắt đưa chân. Dù vậy, khi hắn vừa nói xong, tiếng phản đối nổ ra, tức giận bùng lên mọi phía, không thương xót hay mủi lòng, bọn đàn ông thua trận chiến đạo đức, họ bị buộc tội thô bỉ, dắt gái, ăn bám, hút máu, lợi dụng, ma cô, tùy theo văn hóa, lai lịch xã hội và tâm tính của các bà đang phẫn uất một cách chính đáng. Một số tuyên bố hối tiếc đã hoàn toàn vì rộng lượng và thương hại mà nhượng bộ các gạ gẫm sinh lý của bạn tình lúc chúng khốn khổ, bây giờ bọn chúng chứng tỏ sự vô ơn bạc nghĩa bằng cách cố đẩy họ tới số phận nghiệt ngã nhất. Bọn đàn ông cố thanh minh, không hẳn như vậy, họ đừng nên làm to chuyện, quỷ thần ơi, cứ bàn rồi người ta có thể hiểu ra, chỉ là vì tục lệ đòi hỏi rằng nên yêu cầu người tình nguyện xung phong trong tình thế khó khăn và nguy hiểm, như tình thế này, Chúng ta đều có cơ phải chết đói, cả các bà và chúng tôi. Một số bà dịu xuống vì lý do này, nhưng một bà khác bỗng bốc đồng đổ thêm dầu vào lửa khi bà ta mỉa mai hỏi, Vậy các ông sẽ làm gì nếu tụi bất lương này thay vì đòi đàn bà thì chúng lại đòi đàn ông, khi đó các ông làm sao, nói cho mọi người nghe coi. Cánh đàn bà hớn hở, Nói nghe coi, nói nghe coi, họ đồng thanh, thích thú vì đã dồn bọn đàn ông vào chân tường, vướng vào bẫy lập luận không lối thoát của chính mình, bây giờ họ muốn xem lý luận đàn ông vốn được ca tụng rất nhiều sẽ đi tới đâu, Ở đây không có ai lại cái, một ông cả gan phản đối, Cũng không có gái điếm, người đàn bà đã hỏi câu khiêu khích bẻ lại, và ngay cả nếu có, họ không sẵn sàng bán mình nuôi ông. Bối rối, bọn đàn ông nhún vai, biết chỉ có một câu trả lời có thể thỏa mãn mấy người đàn bà thù hận này, Nếu bọn chúng đòi đàn ông thì chúng tôi sẽ đi, nhưng chẳng ông nào có can đảm thốt ra câu ngắn ngủi, dứt khoát và không rụt rè này, và họ mất tinh thần tới nỗi quên rằng nói điều đó chả hại gì, vì tụi chó đẻ đó không thích thỏa mãn với đàn ông mà là với đàn bà.

Bây giờ những gì không xảy ra cho bất kỳ ông nào lại có vẻ xảy ra cho các bà, chẳng có cách giải thích nào khác cho sự im lặng dần dần phả xuống căn phòng đã xảy ra xung khắc, như thể các bà hiểu rằng đối với họ, chiến thắng trong trận đấu khẩu mưu trí chẳng khác gì sự bại trận không thể tránh khỏi sau đó, có lẽ các phòng khác cũng tranh luận tương tự, vì chúng ta biết sự hợp lý và vô lý của con người ở mọi nơi đều giống nhau. Ở đây, kẻ đưa ra lời phán xét cuối cùng là một phụ nữ đã ở tuổi năm mươi dắt theo bà mẹ già và không có cách nào khác để kiếm thức ăn cho cụ, Tôi sẽ đi, bà nói, không biết câu này lặp lại lời vợ bác sĩ trong phòng đầu bên tay phải, Tôi sẽ đi, phòng này ít phụ nữ, có lẽ vì thế phản đối ít hơn và ít dữ dội hơn, có cô gái đeo kính đen, có vợ người đàn ông mù đầu tiên, có cô nhân viên phòng mạch, có cô dọn phòng, có một bà chẳng ai biết là ai, có người đàn bà mất ngủ, nhưng bà buồn rầu và khốn khổ tới nỗi tốt nhất là để bà yên, vì không có lý do gì chỉ đàn ông mới được hưởng lợi từ tình đoàn kết của nữ giới. Người đàn ông mù đầu tiên đã mở lời tuyên bố vợ ông sẽ không chịu ô nhục trao thân cho người lạ để đổi lấy bất kỳ cái gì, bà không muốn và ông cũng không cho phép, vì phẩm cách là vô giá, khi người ta bắt đầu nhượng bộ một chuyện nhỏ thì cuối cùng cuộc sống sẽ mất hết ý nghĩa. Khi ấy bác sĩ hỏi ông thấy ý nghĩa gì trong hoàn cảnh mọi người đang có ở đây, đói, rác tới tận cổ, đầy chí rận, rệp giường cắn, bọ chét cắn, Tôi cũng muốn vợ tôi không đi, nhưng điều tôi muốn cũng vô ích, cô ấy nói cô ấy sẵn sàng đi, đó là quyết định của cô ấy, tôi biết lòng kiêu hãnh nam giới của mình, cái chúng ta gọi là kiêu hãnh giống đực, nếu sau bao nhiêu nhục nhã chúng ta còn giữ được chút gì đáng giá cho cái tên đó, tôi biết nó sẽ đau khổ, nó đã đau khổ, tôi không thể tránh nó, nhưng có lẽ đó là giải pháp duy nhất nếu chúng ta muốn sống, Mỗi người cứ làm theo lương tâm của mình, tôi thấy như vậy và tôi sẽ không đổi ý, người đàn ông mù đầu tiên hùng hổ cãi lại. Khi ấy cô gái đeo kính đen nói, Bọn chúng không biết ở đây có bao nhiêu phụ nữ, vì thế ông có thể giữ vợ ông lại để dùng riêng, chúng tôi sẽ nuôi ăn cả ông lẫn bà, tôi muốn biết lúc đó ông cảm thấy ra sao về phẩm giá của ông, miếng bánh chúng tôi mang cho ông có mùi gì, Vấn đề không phải chỗ đó, người đàn ông mù đầu tiên trả lời, vấn đề là, nhưng câu nói của ông yếu đi, bỏ lửng giữa trời, thực ra ông không biết vấn đề là gì, mọi điều ông nói trước đó chẳng khác gì hơn một ý kiến mơ hồ, chẳng khác gì hơn một ý kiến thuộc về một thế giới khác, không phải thế gian này, hẳn nhiên điều ông nên làm là giơ tay lên trời cám ơn vận may rằng lòng xấu hổ của ông vẫn còn, nguyên vẹn, chưa sứt mẻ, hơn là mang nỗi khó chịu biết rằng ông còn sống là nhờ vợ của người khác. Nhờ vợ của ông bác sĩ, nói cho tuyệt đối chính xác, vì mọi người còn lại, ngoài cô gái đeo kính đen chưa chồng, tự do, với cách sống phóng đãng mà chúng ta đã có thừa thông tin, những người còn lại nếu có chồng thì không thấy chồng họ đâu. Sự im lặng theo sau câu nói bỏ lửng như đang đợi người làm rõ tình thế một lần cho xong, vì lý do này nên chẳng bao lâu người phải nói đã lên tiếng, đó là vợ người đàn ông mù đầu tiên, bà nói không một chút run rẩy, Tôi không khác gì ai, tôi sẽ làm bất kỳ điều gì họ làm, Em làm như anh nói, chồng bà cắt ngang, Anh đừng ra lệnh nữa, chả ích lợi gì ở đây, anh cũng mù như em, Việc đó không đứng đắn, Đứng đắn hay không là tùy anh, từ giờ anh đừng ăn, đó là câu trả lời tàn nhẫn của bà, bất ngờ đối với một người cho tới hôm nay nhu mì và kính trọng chồng. Một tiếng cười khan bật lên từ cô dọn phòng khách sạn, À, ăn, ăn, ông ấy phải làm sao, tội nghiệp anh chàng, tiếng cười của cô bỗng biến thành tiếng khóc, lời nói của cô đổi thành, Mình phải làm gì, cô nói, hầu như đó là một câu hỏi, một câu hỏi hầu như cam chịu mà không có câu trả lời, như một cái lắc đầu chán nản, tới mức cô nhân viên phòng mạch không làm gì khác hơn là nhắc lại, Mình phải làm gì. Vợ bác sĩ nhìn lên cây kéo treo trên tường, biểu lộ trong đôi mắt bà cho ta thấy bà đang tự hỏi cùng câu hỏi, trừ phi cái bà đang tìm là câu trả lời cho câu hỏi bà ném trả lại họ, Các anh chị muốn tôi làm gì.

Tuy nhiên, mỗi thứ có thời cơ thích hợp của nó, mọc sớm không hẳn sẽ lặn sớm. Bọn mù trong phòng thứ ba bên tay trái rất có tổ chức, chúng đã quyết định sẽ bắt đầu từ chỗ gần nhất, với phụ nữ từ các phòng bên khu của chúng. Ứng dụng của phương pháp xoay vòng này, một cách nói rất thích hợp, có mọi lợi thế và không có trở ngại nào, trước nhất, vì nó cho phép chúng biết, trong mọi thời điểm, cái gì đã làm và cái gì chưa làm, như nhìn đồng hồ rồi nói về ngày đang trôi qua, Ta đã sống từ đây tới đây, ta còn nhiều bấy nhiêu hay ít bấy nhiêu, thứ nữa, vì khi xoay hết một vòng qua các phòng, khi trở về chỗ ban đầu sẽ mang lại một không khí mới không thể chối cãi, nhất là đối với những kẻ có trí nhớ về cảm giác rất ngắn. Vì thế hãy để phụ nữ ở các phòng bên cánh phải hạnh phúc. Ta có thể đối phó với bất hạnh của người lân cận, những lời không một phụ nữ nào nói ra nhưng họ đều nghĩ tới, thật vậy, trên đời chưa có người thiếu lớp da thứ hai mà chúng ta gọi là tính vị kỷ, lớp da đó lâu bền hơn lớp dễ chảy máu kia. Cũng cần nói là các phụ nữ này hạnh phúc về hai khía cạnh, linh hồn con người vốn bí ẩn, vì mối đe dọa bị ô nhục không thể tránh sắp xảy đến mà họ sẽ phải chịu đã đánh thức và thôi thúc thêm trong mỗi phòng nỗi khao khát nhục dục vốn đã phai mờ vì càng lúc càng nhàm, như thể bọn đàn ông đang tuyệt vọng ghi dấu của chúng trên người đàn bà trước khi họ bị đưa đi, như thể cánh đàn bà muốn làm đầy trí nhớ bằng các cảm giác có được một cách tự nguyện để có thể tự vệ chống lại sự xâm lấn của các cảm giác mà họ sẽ gạt bỏ, nếu họ có thể. Chúng ta không thể không hỏi, chẳng hạn phòng đầu tiên bên tay phải, vấn đề chênh lệch giữa số đàn ông và đàn bà sẽ được giải quyết thế nào, ngay cả trừ đi số đàn ông bất lực trong nhóm, như trường hợp ông già đeo miếng vải đen che mắt và những kẻ khác, chẳng rõ là ai, cả già lẫn trẻ, vì lý do này khác, đã không nói hay làm gì đáng để đưa vào câu chuyện của chúng ta. Như đã nói tới ở trên, có bảy phụ nữ trong phòng này, kể cả người đàn bà mù bị mất ngủ không ai biết, và mấy cặp gọi là bình thường, có không hơn hai cặp, do đó số đàn ông đông hơn, vì không tính tới đứa bé mắt lác. Có lẽ trong phòng khác đông đàn bà hơn đàn ông, nhưng theo luật bất thành văn sớm được chấp nhận ở đây và sẽ trở thành luật định, mọi vấn đề phải được giải quyết trong phòng, tại nơi nó xuất hiện phù hợp với câu châm ngôn của cổ nhân, chúng ta sẽ ca tụng không bao giờ mệt mỏi sự minh triết của họ, nếu muốn mình được phục vụ tốt, hãy tự phục vụ chính mình. Vì thế phụ nữ trong phòng đầu tiên bên tay phải sẽ giải khuây cho nam giới sống chung dưới mái nhà với họ, ngoại trừ vợ bác sĩ, vì lý do nào đó, không ai dám gạ gẫm bằng lời hay bằng một bàn tay đưa ra. Vợ người đàn ông mù đầu tiên, sau phản ứng ban đầu qua câu trả lời bất ngờ đó cho chồng bà, mặc dù kín đáo, đã làm điều các phụ nữ khác đã làm, như chính bà đã tuyên bố. Tuy nhiên, có vài kháng cự mà lý trí cũng như tình cảm chả làm gì được, như trường hợp cô gái đeo kính đen, anh dược tá dù đưa lý lẽ gì, dù hết lời năn nỉ, cũng không thể lôi kéo cô, vì thế đã trả giá cho sự bất kính của anh lúc đầu. Cũng cô gái này, đàn bà không thể hiểu nổi, người xinh xắn nhất trong tất cả phụ nữ ở đây, người có thân hình cân đối nhất, hấp dẫn nhất, người làm cho mọi đàn ông thèm thuồng khi lời đồn về vẻ đẹp ngoại hạng của cô lan ra, rốt cuộc tự ý lên giường một đêm với ông già đeo miếng vải đen che mắt, ông đón cô như nắng hạn gặp mưa rào và cố hết sức thỏa mãn cô, rất khá đối với tuổi ông, do đó một lần nữa chứng tỏ vẻ bề ngoài dễ gây nhầm lẫn, chúng ta không thể đánh giá sức mạnh của con tim qua khuôn mặt và thân hình mảnh dẻ của họ. Mọi người trong phòng nghĩ việc cô gái đeo kính đen tự hiến dâng cho ông già đeo miếng vải đen che mắt không gì khác hơn là một hành động từ thiện, nhưng bọn đàn ông ở đó, những kẻ nhạy cảm và mơ mộng đã hưởng đặc ân của cô, bắt đầu cho phép đầu óc họ thơ thẩn nghĩ không thể có phần thưởng nào trên thế gian này lớn hơn cho một gã đàn ông là thấy mình nằm dài trên giường, cô đơn, mơ tới điều bất khả, để rồi nhận ra rằng một phụ nữ đang dịu dàng giở chăn lên và len vào, chầm chậm cọ xát thân cô với thân gã, rồi nằm yên, đợi cho dòng máu nóng của họ xoa dịu nỗi rung cảm bất ngờ của làn da thảng thốt. Và tất cả chuyện này chả có lý do chính đáng nào, chỉ vì cô ta muốn thế. Đây là dịp may không nên lãng phí, đôi khi người đàn ông đó phải già và đeo băng đen che hố mắt đã mù hẳn. Và khi ấy có những điều tốt nhất không nên giải thích, tốt nhất chỉ nên kể việc đã xảy ra, đừng soi mói vào tâm tư và tình cảm của con người, như trường hợp khi vợ bác sĩ ra khỏi giường đắp lại cho đứa bé mắt lác tấm chăn đã tuột ra. Bà không trở về giường ngay. Dựa vào bức tường ở cuối phòng, trong khoảng không gian hẹp giữa hai dãy giường, bà tuyệt vọng nhìn cửa ra ở đầu bên kia phòng, họ đã vào cửa đó trong một ngày dường như xa lắm và bây giờ nó mở ra hư không. Bà đứng đó thấy chồng ngồi dậy và nhìn thẳng về phía trước như đang mộng du, ông đi tới giường của cô gái đeo kính đen. Bà không định cản ông lại. Đứng bất động, bà thấy ông nâng chăn lên rồi nằm xuống, khi ấy cô gái thức giấc và đón ông mà không phản kháng, bà thấy hai cái miệng đó tìm cho tới khi gặp nhau, rồi việc không thể tránh phải xảy ra, khoái lạc của một người, khoái lạc của người kia, khoái lạc của cả hai, những tiếng kêu tắc nghẹn, cô ta nói, Ô, bác sĩ, và những lời này lẽ ra có thể lố lăng nhưng không, ông nói, Tha thứ cho tôi, tôi không biết điều gì đã chiếm lấy tôi, thật ra, đúng vậy, làm sao những kẻ hầu như mù như chúng ta biết về điều ngay cả ông không biết. Nằm trên chiếc giường hẹp, họ không tưởng tượng được rằng họ đang bị nhìn, bác sĩ chắc chắn không nghĩ tới, ông bỗng lo, vợ ông ngủ chưa, ông tự hỏi, hay bà ấy đang lang thang trong các hành lang như thường lệ mỗi đêm, ông định về giường mình, nhưng một giọng nói, Đừng ngồi dậy, và một bàn tay đặt lên ngực ông nhẹ như cánh chim, ông định nói, có lẽ định lặp lại rằng ông không biết điều gì đã chiếm lấy ông, nhưng giọng nói thốt lên, Nếu anh đừng nói gì thì em sẽ dễ hiểu hơn. Cô gái đeo kính đen bắt đầu khóc, Chúng ta thật là một lũ bất hạnh, cô lẩm bẩm, rồi, Tôi cũng muốn, tôi cũng muốn, không phải lỗi của ông, Yên lặng, vợ bác sĩ dịu dàng nói, tất cả chúng ta hãy lặng im, có những lúc lời nói vô ích, phải chi tôi cũng có thể khóc, nói mọi điều bằng nước mắt, không buộc phải nói để được hiểu. Bà ngồi trên mép giường, vươn cánh tay trên hai thân hình, như ôm họ vào một vòng tay, và cúi trên cô gái đeo kính đen, bà thì thầm vào tai cô, Tôi có thể thấy. Cô gái vẫn nằm im, thanh thản, chỉ bối rối vì cô cảm thấy không ngạc nhiên, như thể cô đã biết ngay từ ngày đầu nhưng không muốn nói ra vì đó là bí mật không thuộc về cô. Cô quay đầu thật nhẹ và thì thào đáp lại vào tai vợ bác sĩ, Tôi biết, tôi không chắc hoàn toàn, nhưng tôi nghĩ tôi biết, Bí mật đấy, cô không được kể với ai, đừng lo, tôi tin cô, Bà cứ tin, tôi thà chết chứ không phản bội bà, Cô cứ gọi tôi là “chị”¹, Ồ, không, tôi không dám, tôi quả thật không dám. Họ tiếp tục thì thầm với nhau, người này, rồi người kia, hôn tóc nhau, vành tai nhau, trong cuộc đối thoại vô nghĩa, cuộc đối thoại nghiêm trang sâu thẳm, nếu sự mâu thuẫn này có thể hòa hợp, một cuộc đối thoại đồng lõa ngắn ngủi dường như phớt lờ người đàn ông đang nằm giữa họ, nhưng bao gồm ông trong một logic vượt khỏi phạm vi của thực tế và ý niệm tầm thường. Rồi vợ bác sĩ nói với chồng, Nằm thêm một lúc nữa, nếu anh muốn, Không, anh về lại giường bọn mình, Vậy thì em sẽ giúp anh. Bà ngồi dậy cho ông có thể cử động tự do hơn, ngắm nhanh hai cái đầu mù nằm bên nhau trên chiếc gối bẩn, mặt họ bẩn, tóc họ rối, chỉ đôi mắt họ sáng lên vô ích. Ông từ từ ngồi dậy, tìm chỗ vịn, rồi ngồi bất động ở mép giường, do dự, như thể ông chợt mất mọi khái niệm về nơi ông đang ngồi, khi ấy, như thường lệ, bà nắm lấy tay ông, nhưng cử chỉ bây giờ mang một nghĩa khác, chưa bao giờ ông cần người hướng dẫn ông như lúc này, dù ông sẽ không bao giờ biết tới mức nào, chỉ có hai người đàn bà thực sự biết, khi vợ bác sĩ dùng tay kia vuốt má cô gái và cô vội cầm lấy nó đưa lên môi. Bác sĩ nghĩ ông nghe tiếng thổn thức, một tiếng hầu như vô thanh chỉ có thể đến từ những giọt nước mắt từ từ chảy xuống khóe môi để rồi biến mất và bắt đầu lại vòng luân hồi buồn vui vô tận bất khả lý giải của kiếp người. Cô gái đeo kính đen sắp ở lại một mình, cô là người nên được an ủi, vì thế vợ bác sĩ không rút tay lại ngay.

¹ Nguyên văn: tu.

Hôm sau, vào giờ ăn tối, nếu vài mẩu bánh thiu và thịt mốc khốn khổ được gọi là bữa ăn, ba tên mù bên khu kia xuất hiện ở cửa phòng. Trong này có bao nhiêu đàn bà, một tên hỏi, Sáu, vợ bác sĩ đáp, với thiện ý loại ra người đàn bà mù mất ngủ, nhưng bà ta đính chính bằng giọng cam chịu, Chúng tôi có bảy người. Tên mù ác ôn cười, Xui quá, một đứa trong bọn nói, tối nay mấy bà sẽ phải làm việc mệt hơn, một đứa khác đề nghị, Có lẽ mình nên đi kiếm thêm trong phòng kế bên, Không đáng, tên mù thứ ba nói, hắn biết số người của hắn, tính ra ba thằng một con, tụi nó chịu được. Câu này gây thêm một tràng cười nữa, và thằng đã hỏi có bao nhiêu đàn bà ra lệnh, Khi tụi mày ăn xong thì qua bên tụi tao, rồi nói thêm, Nếu ngày mai tụi mày muốn ăn và cho đám đàn ông của tụi mày bú. Chúng nói lời này ở tất cả các phòng, và vẫn cười khoái trá trước câu khôi hài đó như ngày chúng mới sáng tác ra. Chúng cười rũ rượi, giậm chân, gõ dùi cui lên sàn, cho tới khi một đứa bỗng cảnh cáo, Nghe đây, nếu đứa nào có kinh thì tụi tao không cần, tụi tao để lại lần sau, Không ai có kinh, vợ bác sĩ điềm tĩnh báo cho hắn, Vậy thì sửa soạn và đừng để lâu, tụi tao đang đợi. Chúng quay đầu bỏ đi. Trong phòng vẫn lặng im. Một phút sau, vợ người đàn ông mù đầu tiên nói, Tôi không nuốt được nữa, bà cầm ít thức ăn quý giá trên tay, và bà không ăn nổi nó. Tôi cũng không, người đàn bà mất ngủ nói, Tôi cũng không, người đàn bà hình như chẳng ai biết nói, Tôi đã ăn xong, cô dọn phòng khách sạn nói, Tôi cũng vậy, cô nhân viên phòng mạch nói, Tôi sẽ nôn vào mặt thằng đầu tiên lại gần tôi, cô gái đeo kính đen nói. Họ đều đã đứng lên, run rẩy và cương quyết. Khi ấy vợ bác sĩ nói, Tôi sẽ đi phía trước. Người đàn ông mù đầu tiên lấy chăn trùm đầu như nhằm mục đích nào đó, vì ông đã mù, bác sĩ kéo vợ về phía mình, và không nói một lời, hôn nhanh lên trán bà, ông làm được gì hơn, nó chẳng sây sát gì đối với bọn đàn ông kia, chúng không có quyền và cũng chẳng có bổn phận của một người chồng đối với bất kỳ ai trong số các phụ nữ này, vì thế không ai có thể tới nói với chúng, Một thằng đồng ý bị cắm sừng là một thằng bị cắm sừng hai lần. Cô gái đeo kính đen đi sau vợ bác sĩ, rồi tới cô dọn phòng khách sạn, cô nhân viên phòng mạch, vợ ông mù đầu tiên, người đàn bà không ai biết, và cuối cùng là người đàn bà mất ngủ, một đội hình kỳ cục các phụ nữ hôi hám, quần áo dơ bẩn và rách rưới, dường như thú tính nhục dục không thể mạnh đến thế, tới mức thui chột khứu giác của một gã đàn ông, một giác quan tinh tế nhất, thậm chí nhiều nhà thần học quả quyết, tuy đây không chính xác là chữ họ dùng, rằng điều tệ nhất khi cố sống một cuộc sống hợp lý trong địa ngục là làm quen với mùi hôi thối khủng khiếp dưới đó. Chầm chậm, được vợ bác sĩ hướng dẫn, từng người đặt tay lên vai người phía trước, các phụ nữ bắt đầu bước. Họ đều đi chân trần vì họ không muốn mất giày giữa cơn khổ cực và gian nan mà họ sắp chịu. Khi họ tới tiền sảnh ở lối vào chính, vợ bác sĩ tiến ra cửa ngoài, hẳn là nôn nóng muốn biết thế giới còn hiện hữu hay không. Khi cảm thấy không khí tươi mát, cô dọn phòng khách sạn nhớ ra, hoảng sợ, Mình không được ra ngoài, bọn lính ngoài đó, và người đàn bà mù mất ngủ nói, Càng tốt, mình sẽ chết ngay, chúng ta nên như vậy, chết hết, Bà muốn nói là bọn mình, cô gái làm phòng mạch hỏi, Không, tất cả chúng ta, tất cả phụ nữ trong này, khi ấy ít nhất chúng ta còn có lý do để bị mù. Bà chưa bao giờ nói nhiều như thế cho chính bà từ khi bà bị đưa vào đây. Vợ bác sĩ nói, Đi thôi, chỉ những ai phải chết mới chết, cái chết không báo trước khi nào nó chọn mình. Họ đi qua cửa vào cánh bên trái, họ đi xuống hành lang dài, phụ nữ trong hai phòng đầu, nếu họ muốn, có thể kể cho họ điều gì đang đợi họ, nhưng họ cuộn mình trên giường như con thú bị đánh, bọn đàn ông không dám đụng vào họ, cũng như không có ý lại gần, vì những người đàn bà sẽ lập tức gào thét.

Trong hành lang cuối cùng, ở tận cuối, vợ bác sĩ thấy một gã mù đang đứng gác như thông lệ. Chắc hắn đã nghe tiếng lê bước của họ, và đã báo cho bọn kia, Tụi nó tới, tụi nó tới. Bên trong vọng ra tiếng la hét, tiếng hí, tiếng cười rú. Bốn gã mù vội vàng dời cái giường chắn lối vào, Nhanh lên, các cưng, vào đây, vào đây, một tên nói. Bọn côn đồ mù vây quanh họ, định mơn trớn họ, nhưng lảo đảo lùi lại khi tên trùm của chúng, tên có súng, quát, Tụi mày đều biết là tao chọn trước. Cặp mắt cả bọn đàn ông này nôn nóng tìm những người đàn bà, có đứa đưa bàn tay thèm khát ra, nếu quờ quạng tình cờ chạm vào một người trong số họ thì cuối cùng chúng sẽ biết tìm họ ở đâu. Giữa lối đi, giữa dãy giường, những người đàn bà đứng như lính duyệt binh đợi kiểm tra. Tên trùm côn đồ mù cầm súng trong tay, tiến tới họ, nhanh nhẩu và tinh nghịch như hắn có thể thấy họ. Hắn đặt tay kia lên người đàn bà mất ngủ, người đầu tiên trong hàng, vuốt ve lưng và ngực bà, hông bà, vú bà, giữa hai chân bà. Người đàn bà mù bắt đầu kêu thét và hắn đẩy bà ra, Mày là con điếm vô dụng. Hắn đi qua người kế, tình cờ là người phụ nữ không ai biết, lúc này hắn vuốt ve bà bằng cả hai tay, súng đã bỏ vào túi quần, Tao thấy con này không tới nỗi tệ, rồi hắn tiến sang vợ người đàn ông mù đầu tiên, rồi cô nhân viên phòng mạch, rồi cô dọn phòng khách sạn, và thốt lên, Nghe đây, tụi bay, mấy con ngựa non này khá lắm. Bọn côn đồ mù hí lên, giậm chân xuống sàn, Lẹ lên, trễ rồi, mấy đứa la hét, Thong thả nào, tên côn đồ có súng nói, trước tiên để tao coi mấy con kia đã. Hắn vuốt ve cô gái đeo kính đen rồi huýt sáo, Ái dà, hên quá, từ trước tới giờ chưa có con ngựa cái nào như con này. Hào hứng, hắn tiếp tục mơn trớn cô gái, hắn đi tiếp qua vợ bác sĩ, rồi lại huýt sáo, Con này già dặn hơn, nhưng dám có thể ngon lành lắm. Hắn kéo hai người đàn bà về phía hắn, và hầu như nhỏ dãi hắn nói, Tao giữ hai con này, chừng nào tao xong, tao sẽ chuyền nó cho bọn mày. Hắn lôi họ tới cuối phòng, chỗ các thùng thực phẩm, gói, lon thiếc chất đống, đủ để nuôi một trung đoàn. Những người phụ nữ, tất cả bọn họ, la hét thất thanh, những cú đánh, tát, tiếng ra lệnh, Câm miệng, đồ đĩ, mấy con chó cái này như nhau hết, bắt đầu là chúng phải hét, Cho nó một trận là nó im ngay, Cứ đợi tới khi đến lượt tao thì mày thấy tụi nó sẽ đòi thêm, Nhanh lên, tao không đợi thêm được phút nào nữa. Người đàn bà mù mất ngủ than khóc tuyệt vọng dưới một tên khổng lồ, bốn người kia bị vây bởi lũ đàn ông đang xô đẩy nhau như chó rừng vây quanh xác chết. Vợ bác sĩ thấy mình đứng bên cạnh giường bà bị đưa tới, tay bà run rẩy nắm chặt khung giường, bà nhìn tên mù trùm có súng giật xé váy cô gái đeo kính đen, bà nghe tiếng gầm gừ, tiếng tục tĩu, cô gái đeo kính đen không nói, chỉ há miệng nôn, đầu cô nghiêng một bên, mắt cô quay sang các phụ nữ khác, hắn thậm chí không biết chuyện gì xảy ra, mùi nôn mửa chỉ có thể nhận ra khi bầu khí quyển và chung quanh không có mùi tương tự, cuối cùng gã đàn ông run rẩy toàn thân, hổn hển như con lợn nghẹt thở, hắn đã xong. Cô gái đeo kính đen lặng lẽ khóc. Gã mù có súng đưa tay về phía vợ bác sĩ, Đừng ghen, tao sẽ tính với mày ngay, rồi hắn cao giọng, Ê, tụi bay, tụi bay tới lấy con này được rồi, nhớ đối xử với nó tử tế vì tao có thể còn cần nó nữa. Nửa tá đàn ông mù ngả nghiêng tiến tới dọc lối đi, nắm lấy cô gái đeo kính đen và hầu như lôi cô đi. Tao trước, tao trước, cả bọn nói. Gã mù có súng đã ngồi xuống giường, quần hắn cuộn xuống quanh mắt cá chân. Quỳ xuống đây giữa hai chân tao, hắn nói. Vợ bác sĩ quỳ xuống. Mày không sợ tao cắn đứt của mày sao, bà hỏi hắn, Mày cứ thử, tay tao trên cổ mày, tao sẽ siết cổ mày trước nếu mày định đổ máu, hắn trả lời một cách đe dọa. Rồi hắn nói, Hình như tao nhận ra giọng mày, Còn tao nhận ra mặt mày, Mày mù không thấy tao, Không, tao không thấy mày, Vậy tại sao mày nói mày nhận ra mặt tao, Vì giọng nói đó chỉ có thể có một bộ mặt, Làm đi, đừng tán gẫu nữa, Không, Hoặc là mày làm, hoặc là phòng mày khỏi thấy một miếng bánh, quay về nói cho tụi nó là nếu tụi nó không có gì ăn là tại mày, rồi trở lại cho tao biết chuyện gì xảy ra. Vợ bác sĩ nghiêng tới, tay trái bà đặt trên sàn, đụng quần hắn, mò mẫm, cảm thấy chất kim loại lạnh cứng của khẩu súng, Mình có thể giết nó, bà nghĩ. Bà không thể. Quần hắn quanh mắt cá chân, không thể thò tay vào túi nơi hắn cất vũ khí. Bây giờ mình không thể giết nó, bà nghĩ. Bà đưa đầu tới, mở miệng, ngậm lại, nhắm mắt để không thấy...

Tới sáng, bọn côn đồ mù cho phép cánh phụ nữ về. Người đàn bà mù mất ngủ phải được các bạn dìu trên tay, chính họ cũng không lết nổi chân. Họ đã bị chuyền nhiều giờ từ thằng này qua thằng khác, từ nỗi nhục sang nỗi nhục, từ xúc phạm sang xúc phạm, chịu đựng mọi thứ có thể xảy ra đối với phụ nữ mà không làm họ chết. Tụi mày biết đấy, trả bằng hiện vật, nói cho lũ đàn ông lâm ly bi đát của tụi mày là tụi nó phải tới lấy đồ nhậu, tên mù có súng giễu cợt nói khi họ ra về. Và hắn nhạo thêm, Hẹn gặp lại, mấy cưng, nhớ chuẩn bị cho kỳ tới. Bọn côn đồ mù hầu như đồng thanh nhắc lại, Hẹn gặp lại, có đứa gọi họ là ngựa cái, đứa khác gọi họ là đĩ, nhưng dục tình tàn tạ của chúng hiện rõ qua giọng nói thiếu hăng hái. Điếc, mù, lặng lẽ, bước chân lảo đảo, chỉ đủ ý chí để đừng buông tay người phía trước, nắm tay, không đặt trên vai nhau như khi họ đến, chắc chắn không ai trong số họ biết trả lời sao nếu được hỏi, Tại sao các bà vừa nắm tay vừa đi, chỉ là tình cờ, có những cử chỉ chúng ta không thể tìm thấy câu giải thích dễ dàng, đôi khi ngay cả câu giải thích khó cũng không có. Khi họ băng ngang tiền sảnh, vợ bác sĩ nhìn ra, bọn lính đã ở đó cùng chiếc xe tải chắc dùng để phân phát thực phẩm cho những người trong khu cách ly. Đúng lúc ấy, người đàn bà mù mất ngủ khuỵu chân, đúng vậy, như thể nó đã bị cắt bằng một nhát chém, tim bà cũng ngưng đập, thậm chí nó không hoàn tất cái co bóp nhịp nhàng cuối cùng, rốt cuộc chúng ta biết người đàn bà mù này tại sao không thể ngủ, giờ đây bà sẽ ngủ, chúng ta đừng đánh thức bà. Bà ấy đã chết, vợ bác sĩ nói, giọng bà vô cảm, tắt ngấm như lời nó nói, nếu một giọng như thế có thể đến từ một miệng người sống. Bà nâng cái xác bỗng dưng buông xuôi, đôi chân đẫm máu, bụng bầm tím, bầu vú đáng thương phơi trần, sây sát tàn bạo, các vết răng cắn trên vai. Đây là hình ảnh của thân thể mình, bà nghĩ, hình ảnh thân thể của tất cả phụ nữ nơi đây, giữa oán hận này và đau khổ của chúng ta chỉ có một khác biệt là chúng ta, lúc này, vẫn còn sống. Mình mang bà ấy đi đâu, cô gái đeo kính đen hỏi, Tạm thời mang về phòng, chốc nữa chúng ta sẽ chôn bà ấy, vợ bác sĩ nói.

Bọn đàn ông đang đợi ở cửa, chỉ thiếu người đàn ông mù đầu tiên, ông ta đã lấy chăn trùm đầu một lần nữa khi biết các phụ nữ đang về, và đứa bé mắt lác đang ngủ. Không ngập ngừng, không cần đếm giường, vợ bác sĩ đặt người phụ nữ mù mất ngủ lên giường bà ấy. Bà không lo người khác có thể thấy lạ, xét cho cùng, mọi người ở đó biết bà là người phụ nữ mù quen thuộc nhất với mọi ngóc ngách nơi này. Bà ấy chết, bà lặp lại, Chuyện gì xảy ra, bác sĩ hỏi, nhưng vợ ông không tỏ ý muốn trả lời ông, câu hỏi của ông có thể chỉ là, Làm sao bà ấy chết, nhưng cũng có thể hàm ý, Bọn nó làm gì em trong đó, bây giờ, không câu nào trong hai câu hỏi này có thể có câu trả lời, bà ấy chết thế thôi, vì một điều chẳng quan trọng, kẻ nào xuẩn ngốc mới hỏi người ta chết vì điều gì, nguyên nhân sẽ bị quên theo thời gian, chỉ còn ba chữ, Bà ấy chết, và chúng tôi không còn là các phụ nữ như lúc chúng tôi rời nơi đây, những lời họ đã nói chúng tôi sẽ không còn có thể nói nữa, còn câu hỏi kia, điều không thể gọi tên đã hiện hữu, tên nó như thế, thế thôi. Đi lấy thức ăn, vợ bác sĩ nói. Vận số, vận mệnh, số phận, số kiếp, hay bất kỳ một từ chính xác nào cho điều đã có nhiều tên gọi như thế, đều trớ trêu, nếu không, làm thế nào chúng ta có thể hiểu vì sao lại chọn đúng các ông chồng của hai phụ nữ trong số này làm đại diện phòng đi lấy thực phẩm, khi không ai tưởng tượng nổi cái giá vừa trả. Lẽ ra có thể là các ông khác, chưa vợ, tự do, không phải bảo vệ danh dự vợ chồng, nhưng lại phải là hai ông này, chắc chắn bây giờ họ không muốn mang nỗi ô nhục đưa tay ra xin những đứa suy đồi vô lại đã cưỡng bức vợ họ. Người đàn ông mù đầu tiên nói điều ấy, với tất cả kiên quyết, Ai muốn đi thì đi, nhưng tôi không đi, Tôi đi, bác sĩ nói, Tôi sẽ đi với ông, ông già đeo miếng vải đen che mắt nói. Thức ăn không nhiều, nhưng tôi báo trước cho ông là nó khá nặng, Tôi vẫn còn sức để mang miếng bánh tôi ăn, Miếng bánh của người khác luôn luôn nặng hơn, Tôi không có quyền than phiền, gánh nặng người khác mang sẽ mua thức ăn cho tôi. Chúng ta hãy thử tưởng tượng, không phải tưởng tượng lời đối thoại vì nó đã hoàn toàn kết thúc, mà là hai người đàn ông tham dự trong đó, họ đứng đó, đối diện nhau, như thể họ thấy được nhau, trong trường hợp này là bất khả, nhưng ký ức của mỗi người đủ để đem ra từ sắc trắng chói lọi của thế gian hình ảnh cái miệng đang nói lưu loát từng lời, rồi như tia chói dần dần tỏa ra từ tâm điểm này, phần còn lại của hai khuôn mặt sẽ bắt đầu xuất hiện, người này là một ông già, người kia chưa già lắm, và bất kỳ ai còn có thể thấy bằng cách này không thể thật sự bị gọi là mù. Khi họ đi khuất để nhận phần trả công ô nhục, như người đàn ông mù đầu tiên đã phản kháng bằng lời phẫn nộ hùng hồn, vợ bác sĩ nói với những người đàn bà kia, Đợi đây, tôi sẽ quay lại ngay. Bà biết bà muốn gì, bà không biết bà có tìm được nó không. Bà cần một cái chậu hay vật gì dùng được cho mục đích đó, bà muốn đổ đầy nước vào nó, dù cho hôi hám, dù cho ô nhiễm, bà muốn lau xác của người đàn bà mất ngủ, để đưa bà ta thanh khiết về với đất, nếu sự thanh khiết của thân thể vẫn còn có thể nói tới trong nhà thương điên này, nơi họ đang sống, vì sự thanh khiết của tâm hồn, như chúng ta biết, là ngoài tầm với của mọi người.

Nhiều người mù nằm ườn trên các bàn dài trong nhà ăn. Trên bồn rửa bát ngập rác một vòi nước nhỏ giọt chảy thành dòng. Vợ bác sĩ nhìn quanh tìm một cái xô hay chậu nhưng không thấy gì dùng được cho mục đích của bà. Một ông mù bị quấy rầy vì sự hiện diện này và hỏi, Ai đó. Bà không đáp, bà biết không ai ân cần với bà, không ai nói, Bà cần nước thì cứ lấy, và nếu để lau xác một phụ nữ chết thì cứ lấy bao nhiêu nước cũng được. Trên sàn rải rác bao ny-lông dùng đựng thức ăn, một số bao lớn. Bà nghĩ chắc chúng đã rách, rồi nghĩ rằng lồng hai, ba cái vào nhau sẽ không chảy mất nhiều nước lắm. Bà làm nhanh, các ông mù đã xuống khỏi bàn và hỏi, Ai đó, thậm chí cảnh giác hơn khi họ nghe tiếng nước chảy, họ đi tới hướng đó, vợ bác sĩ tránh ra và đẩy một cái bàn ngăn lối để họ không thể tới gần, rồi bà nhặt lại cái bao của mình, nước chảy chậm, tuyệt vọng bà vặn mạnh vòi, khi ấy, như thoát khỏi ngục tù, nước tuôn ra, bắn khắp nơi và làm bà ướt đẫm toàn thân. Những người mù hốt hoảng lùi lại, họ nghĩ một ống nước chắc vỡ, và họ có đủ lý do để nghĩ như vậy khi nước lụt tới chân họ, họ sẽ không biết nó đã tràn vì người lạ mới vào, vì người đàn bà biết rằng mình sẽ không thể khiêng nặng như thế. Bà buộc bao lại, ném nó lên vai, và ra sức chạy trốn.

Khi bác sĩ và ông già đeo miếng vải đen che mắt mang thức ăn vào phòng, họ không thấy, không thể thấy, bảy phụ nữ lõa lồ và cái xác người đàn bà mất ngủ nằm trên giường, sạch hơn bất cứ lúc nào trong suốt đời bà, trong khi một phụ nữ khác đang lau các bạn mình, từng người, rồi lau chính mình.