Bà con ngư dân nóng lòng mong đợi mùa tôm. Đến lúc chỉ còn bữa rau bữa cháo thì nhà nào cũng chỉ có một lời cầu nguyện: “ Lạy Nữ Thần Biển, đến bao giờ Người mới cho chúng con được những bữa ăn ra bữa? Xin Người hãy cho vụ tôm đến với chúng con”.
Và tới lúc người chủ quán không cho họ uống trà chịu nữa thì những người đánh cá bảo nhau: “Mùa tôm sắp đến rồi”.
Quần áo các bà vợ rách bươm, nhưng chồng họ bảo với họ bằng một giọng tin tưởng: “Đến mùa tôm, ta sẽ sắm quần áo đẹp về cho mình”.
Với mùa tôm, mọi hi vọng và mọi nhu cầu của ngư dân sẽ được đáp ứng.
Karuthamma nuôi một ý định và cô đem bày tỏ với mẹ. Mùa tôm năm nay, hai mẹ con phải cố gom góp thu vén lấy một ít tiền. Ngoài ra, họ phải lấy riêng ra một phần trong số những gì Chemban đem về nhà. Như vậy, họ sẽ trả được món nợ của Pareekutti. Chakki còn mong mua được một ít vàng cho đám cưới của con gái.
- Con không muốn vàng bạc, trang sức gì mẹ ạ. Con chỉ muốn trả cho xong món nợ của cậu Kochumuthali, - Karuthamma nói.
- Nhưng bố con mới là người phải là người trả nợ cơ mà, con. - Chakki nói.
- Bố con sẽ không chịu trả đâu.
Chakki đành lòng ưng thuận. Karuthamma bắt đầu sắp đặt kế hoạch.
Pareekutti cũng đặt hi vọng ở mùa tôm. Cha anh đã đem ngôi nhà và thửa đất của anh đi cầm cho một nhà buôn lớn và cho anh hai nghìn rupi để làm ăn. Anh đặt kế hoạch buôn bán thận trọng để có tiền trả nợ và gả chồng cho em gái.
Giữa lúc mọi người đang hi vọng trông chờ thì những cơn gió đầu mùa thổi đến. Biển nổi sóng. Bằng vào con nước sau đợt gió mùa thì chắc chắn vụ tôm năm nay sẽ đến với làng họ. Con mắt người dân chài ánh lên niềm hi vọng và hân hoan. Chẳng mấy chốc cái làng biển này bỗng trở thành một thị trấn nhỏ nhộn nhịp. Cạnh bãi biển đã bắt đầu mọc lên những dãy lều nhỏ áng chừng là những quán trà, hiệu may, lò rèn. Rồi trong làng có cả điện, chạy bằng máy nổ.
Thuyền bè từ các nơi xa bắt đầu kéo đến. Trời mưa. Gió nổi. Nhưng biển lại lặng như một cái ao.
Ngày đầu tiên tôm cá chẳng đánh được bao nhiêu. Tôm còn đang từ từ tìm về vùng nước yên. Trong tất cả các thuyền ra biển, Chemban vẫn là người đánh được mẻ lớn nhất. Ayyankunju cho rằng đó là vì Chemban đi biển sớm. Nhưng Ramanmuppan lại có ý kiến khác. Ông bảo:
- Cùng với chiếc thuyền, lão ta đem về nhà vận may của Pallikunnath.
Chemban thành ra người thách thức tất cả các chủ thuyền trong làng. Họ quyết chí cố đánh bằng được những mẻ tôm như ông.
Ayyankunju gọi người của mình lại bảo:
- Các bạn đừng để tôi phải đi gọi nữa. Phải tự đến đây đúng giờ hẹn. Ta phải quyết chí mới được.
Hôm sau, họ tập hợp ngoài bãi sớm hơn thường lệ. Các quán trà cũng mở cửa sớm. Thuyền Chemban không phải là thuyền đầu tiên ra khơi vì ông không biết sự mưu tính này của các thuyền bạn.
Xem cung cách thuyền đi thì áng chừng hôm nay sẽ đánh được những mẻ tôm lớn. Các tay lái buôn tụ tập cả ngoài bãi. Pareekutti bồn chồn. Ngày đã muộn mà Pachu Pinlai hẹn đem tiền đến cho anh vay vẫn chưa thấy đâu. Hôm nay là một ngày rất đẹp về mọi mặt. Biển lắm tôm nhiều cá. Trời lại nắng to. Như vậy có nghĩa là luộc tôm xong có thể phơi khô ngay trong ngày. Anh có thể kiếm được nhiều tiền vào một ngày như hôm nay, nhưng anh lại sợ rằng ngay cả những ngày đầu của mùa tôm cũng sẽ khó khăn đối với anh.
Các thuyền bắt đầu quay mũi về bờ. Pareekutti rất bối rối. Các tay lái buôn khác đều đứng chờ cả ở đó, tiền sẵn trong tay.
Ngoài bãi rộ lên tiếng reo hò. Các quán ăn đang chuẩn bị thức ăn. Tại các nhà sấy, thùng luộc đã sẵn sàng. Không được để phí một phút nào. Những người làm của Pareekutti cũng đứng đó chờ sẵn.
Thuyền Chemban về đầu. Như mọi lần con thuyền lao vun vút và nhảy nhót trên ngọn sóng. Thuyền cập bờ, đầy ắp tôm hùm. Xó xỉnh nào trên thuyền cũng đầy tôm.
Pareekutti quên bẵng cảnh ngộ mình, chạy lại chỗ Chemban. Anh quên mất những chuyện đã diễn ra các lần trước.
- Chemban Kunju, bác để cho cháu mẻ tôm hôm nay nhé, - anh khẩn khoản.
Chemban lạnh lùng nhìn thẳng và mặt Pareekutti, hỏi:
- Có tiền không? Không có thì đi đi!
Pareekutti chưa kịp đáp, Khadar đã đến. Pareekutti bây giờ mới biết chắc là anh không thể mua được mẻ tôm trên thuyền của Chemban. Anh chạy đến các thuyền khác. Anh mua một phần ba mẻ tôm của một chiếc thuyền vừa cập bờ. Tiền của anh chỉ mua được ngần ấy.
Như mọi khi, mẻ của Chemban lớn nhất và bán được nhiều tiền nhất bãi. Ông không tiêu pha gì vội, chỉ chia phần cho các tay chèo thuyền ông. Rồi ông nảy ra một ý định:
- Các bạn có thấy biển dồi dào của cải không? Trời nắng đẹp. Hôm nay thật là một ngày tuyệt vời. Lưới của chúng mình lại là một bộ lưới tốt nữa…
Các tay chèo thuyền ông không hiểu ý ông định nói gì.
- Các bạn ngốc thế, đây là lúc kiếm tiền. Chạy đi ăn nhanh lên rồi trở lại đây. Ta đi đánh một mẻ nữa. - Chemban nói.
Achakunju đứng gần đó nghe thấy hết. Tuy Chemban không nói với ông nhưng Achakunju cứ lên tiếng:
- Tôi nghe được nên tôi không thể không nói. Ông không thể viện lí do kiếm tiền mà lấy rỗng cả biển.
Từ trước đến nay chưa có ai làm ăn như thế bao giờ. Không, ông ta không được làm thế.
- Suy nghĩ đi. - Chemban bảo những người làm cho mình.
Bãi biển vui tươi cảnh làm ăn phồn thịnh. Tôm luộc xong được trải ra phơi làm cho sân phơi trông như rắc vàng. Về nhà ăn xong, Chemban trở ngay ra bãi. Các tay chèo thuyền ông, không một ai trở lại.
Tối hôm ấy, có một số thuyền từ Cheriyazhikkil, Trikunnapuzha và các nơi khác đến. Mưa nặng hạt suốt đêm. Mãi đến khi trời sáng rõ thuyền mới ra biển được. Chemban gắt gỏng với những người làm của mình sao không cho thuyền ra biển sớm hơn, dù rằng hôm ấy thuyền ông vẫn là chiếc rời bờ đầu tiên.
Gần thuyền ông có một chiếc thuyền từ làng Trikunnapuzha sang, cầm lái là một chàng trẻ tuổi tên là Palani. Thuyền Chemban và thuyền Palani sóng mũi nhau lao vút đi, đua nhau xem chiếc nào vượt lên trước. Hai bên đều dốc hết sức ra chèo. Hai người lái cầm nhịp rất căng. Thật là một cảnh tượng hào hùng.
Nhìn từ bờ, thuyền Chemban có vẻ bị tụt lại sau một tí.
Rồi hai thuyền lại đua nhau trên chặng về. Nếu đi sát nhau quá, rất có thể nổ ra xung đột. Có một lúc, hai thuyền sít vào nhau trong một tích tắc làm cho mọi người lo ngại.
- Sao thế kia mẹ, việc gì cha lại chạy đua như vậy? - Karuthamma hỏi.
Chakki cũng lo. Việc gì mà ông ấy phải đua? Ông ấy còn trai trẻ gì đâu? Va thuyền phải nhau thì làm sao?
Mỗi giây dài bằng một thế kỷ. Tạ ơn Thượng đế. Tiếng reo hò vang dậy trên bãi biển khi hai thuyền cập bờ cùng một lúc.
Khi Palani nhảy lên bờ, tay cầm chiếc mái chèo cái giữ lái, đầu quấn khăn, Karuthamma chăm chú nhìn anh. Palani là một người trai đánh cá cường tráng. Chemban quàng tay ôm lấy anh.
- Anh thật là một tay đi biển giỏi giang.
Palani chỉ im lặng.
Thuyền nào về cũng đầy ắp tôm cá, nhưng hôm ấy, Palani bán được nhiều tiền hơn các thuyền khác một chút. Đó là một keo thất bại nho nhỏ đối với Chemban.
- Tên anh là gì? - Chemban lại hỏi Palani.
Người thanh niên vạm vỡ đó vốn tính rụt rè. Trên thuyền, anh đứng thẳng người hiên ngang ở đằng mũi, tay nắm chặt chiếc mái chèo to giữ lái, mắt chăm chăm nhìn về phía chân trời.
Bây giờ, trước mặt Chemban, anh lại biến thành một cậu con trai nhỏ tuổi.
- Tên cháu là Palani. - Chàng trai đáp.
- Anh giỏi nghề thật đấy. Nếu xuất thân dân chài thì nhất định anh phải giỏi nghề đi biển rồi.
Palani lặng im.
- Cha anh tên gì? - Chemban hỏi.
- Vely. Cha cháu chết rồi.
- Mẹ anh?
- Mẹ cháu cũng chết rồi.
- Thế gia đình anh còn ai?
- Không còn ai.
Ngạc nhiên, Chemban hỏi lại lần nữa có thật là Palani không còn ai thân thích trên đời không. Palani chỉ im lặng.
Về đến nhà, Chemban bị Chakki chọc:
- Cho dù ông muốn vớt vát tuổi thanh niên thì làm như vậy có phải là ông trẻ ra không?
Chemban giả tảng không nghe thấy. Ông định kể với vợ là lúc cầm lái trên thuyền, ông như mê người đi, quên mất cả bản thân mình, nhưng bây giờ trong óc ông lại nghĩ đến chuyện khác.
- Bà nó có để ý đến tay cầm lái trẻ ở thuyền bên không? - Chemban hỏi vợ.
- Có.
- Một dân chài giỏi giang đáo để.
Chakki cũng thán phục Palani. Không riêng mình bà mà mọi người trên bãi cũng vậy.
- Thì sao? - Chakki hỏi.
- Tôi muốn kéo anh ta về với mình.
Chakki im lặng không nói.
- Tôi đã hỏi chuyện anh ta. Anh ta hầu như không có ai thân thích trên đời… điều đó có sao? - Có khi thế lại tốt. - Chemban nói tiếp.
- Nếu thế ông có thể mời anh ta về nhà ta ăn uống tí chút.
- Tôi không quên nghĩ ra đấy.
Chakki thấy người nhẹ nhõm. Chemban đã tìm được chồng cho con gái. Thế có nghĩa là ông còn nhớ.
Palani là một chàng trai khấm khá. Kẻ khác dễ có thể cuỗm mất anh lắm. - Chemban sợ như vậy nên ăn xong bữa, ông vội vàng ra bãi.
Palani cùng các bạn chài đang ngồi nghỉ bên gốc dừa. Chemban không bắt chuyện được với anh. Hôm sau lại diễn ra một cuộc đua tài nữa trên biển. Chemban lại thua. Mẻ cá của Palani lớn hơn.
Các tay chèo trên thuyền Chebman cảm thấy họ bị thách thức.
- Cớ gì họ phải đến làng này khoe tài, - Karuthakunju nói. Anh này muốn cho thuyền mình va vào thuyền của Palani để sau đó xảy ra xô xát.
- Có chuyện gì nào? Các cậu lại đi ghen tị với những người làm việc hăng say à? Cần gì phải thế? Muốn thắng họ thì chỉ cần làm ăn căng hơn nữa và tốt hơn nữa thôi, - Chemban nói.
Các bạn chài của Chemban vẫn còn bực. Nếu không đánh nhau trên biển được thì phải đánh nhau trên bờ. Velutha phản đối:
- Hôm nay, họ đến bãi biển làng ta. Ngày mai, đến lượt chúng ta sẽ phải sang bãi biển làng họ.
Nói vậy rất đúng, song họ vẫn cần phải gây ra một chuyện gì đó. Người nào cũng đã kiếm được khá nhiều tiền. Có va chạm với cảnh sát họ cũng không sợ.
Chemban lo ngại khi nghe được mưu tính của họ, nhưng không phải chỉ riêng các tay chèo ở thuyền ông là ghen tức với Palani và các bạn chài của anh. Các tay chèo trên các thuyền khác cũng nói: Bọn ấy vì cớ gì mà phải khoe khoang quá đáng như vậy. Nhưng cũng có một số người phản đối âm mưu ấy.
Hai ba hôm sau, trong làng nổ ra một trận ẩu đả giữa các tay chèo. Hai ba người bị vỡ đầu. Hôm ấy và hôm sau, không có thuyền nào ở làng này đi biển. Mọi người bỏ trốn. Cảnh sát kéo đến làng bắt giữ nhiều người. Trưởng làng phải can thiệp, họ mới được thả.
Họ lần lượt từng người một đến biếu xén Trưởng làng. Rồi họ quyên góp tiền. Nhờ vậy, vụ này được bịt đi. Nhưng thế là món tiền kiếm được trong mùa tôm đi tong hết. Chemban mất hẳn một tuần đi biển. Trong mùa tôm cá tốt đẹp này, như vậy là mất đi khá nhiều tiền.
Khi việc đi biển lại tiếp tục, ngày nào Chakki cũng nhắc Chemban đưa Palani về nhà. Rồi một hôm tất cả các tay chèo đều nghỉ một ngày về Trikunnapuzha thăm nhà, nhưng Palani không về cùng với họ.
- Sao anh không về? - Chemban hỏi Palani
- Cháu có ai đâu mà về.
Đúng vậy, anh không còn ai thân thích ở Trikunnapuzha để về thăm. Chemban mời Palani về nhà mình.
- Thế thì về nhà tôi ăn bữa trưa với tôi.
Palani nhận lời. Ở nhà, Chakki làm một bữa ăn to.
Palani là đứa con của làng biển Trikunnapuzha chứ không còn là con của riêng một gia đình nào. Anh không còn nhớ gì về cha mẹ. Khi được hỏi anh lớn lên như thế nào, anh chỉ biết trả lời là anh cứ lớn dần lên, thế thôi. Từ bé anh đã được đem theo ra biển để giữ vàng lưới. Giữa biển cả đầy cá kình, cá mập, không một ai để mắt đến anh. Lớn lên, anh bắt đầu kiếm sống bằng cách đi làm trên thuyền. Có tiền thì ăn tiêu thả cửa. Hết tiền thì cố xoay sở mà sống cho qua ngày. Anh có bao giờ ước mơ gì không? Có lẽ anh cũng có những ước mơ. Nhưng chưa bao giờ có ai bận tâm xem anh đã ăn uống gì chưa hoặc ăn có thấy ngon miệng không. Sự thực, anh chưa bao giờ được sống trong một gia đình có người chăm lo đến mình.
Hôm nay, có người nấu cho anh ăn. Có một người phụ nữ đứng cạnh tiếp thức ăn cho anh, lo cho anh ăn no và ăn ngon. Đối với anh, đó là những giờ phút thần tiên. Chakki phát hiện ngay được món ăn Palani thích nhất. Bà nhiều lần tiếp món ấy cho anh.
- Anh bao nhiêu tuổi? - Chakki hỏi
- Ư…
Palani không biết mình bao nhiêu tuổi.
Chakki thấy vậy băn khoăn. Bà phải hỏi han cẩn thận - bà nghĩ. Anh ta thuộc đẳng cấp nào trong dân chài? Bà cần phải biết.
- Hiện giờ, anh sống ở đâu?
- Cháu có một cái lều nhỏ, ở bên ấy.
- Kiếm được tiền, anh làm gì?
- Tiêu chứ còn làm gì?
- Anh không có ai thân thích. Vậy kiếm được đồng nào có nên tiêu hết không? Nhỡ đau ốm mấy hôm thì sao? - Chakki khuyên Palani.
Thật lòng anh chẳng nghĩ gì đến điều đó! Việc anh tồn tại trên đời, bản thân nó đã là một điều kì diệu rồi. Vậy đến khi về già, nhỡ anh có ốm đau thì có gì là lạ?
Chakki ngồi xuống, lặng im giây lát. Palani là một con người dẻo dai bền bỉ, có sức vóc. Anh ta sống nay đây mai đó một thân một mình.
- Này Palani, cứ sống mãi như vậy có nên không? - Chakki hỏi, thực bụng quan tâm.
- Sao không nên?
Palani không hề bao giờ nghĩ đến một mục đích nào hoặc có một tham vọng nào trong đời. Và cũng không có một ai nghĩ cho anh điều đó.
- Thế không được, con ạ! - Chakki nói - bây giờ thì anh có thể làm việc thật hăng, nhưng rồi mỗi tuổi một khác, đến lúc nào đó, anh sẽ không còn sức lực làm việc nữa. Đến lúc ấy, có một số thứ mà người đàn ông cần phải có. Phải có người trông nom đến anh. Cần đấy, con ạ. Anh cần phải có một gia đình để có người nấu ăn cho anh, chờ anh đi làm về. Thế không tốt ư?
Palani lặng thinh.
- Con phải lấy vợ, con ạ.
- Ư…..
- Ta lo liệu cho con nhé?
Palani ưng thuận một cách rất tự nhiên.
- Anh có muốn biết mặt cô gái không? - Chakki hỏi tiếp.
- Ai đấy?
- Con gái ta.
Palani lại ưng thuận.
Tuy đã ướm sâu đến vậy rồi, song Chakki vẫn còn có đôi điều dè dặt. Có một số điểm tốt về phía Palani đấy, nhưng mặt khác, anh lại không có ai thân thích. Đem con gái gả cho một người như vậy, nhỡ phải chàng rể tồi thì người con mình biết làm thế nào? Nó biết kêu ca với ai?
- Nhưng thằng này là một thằng con trai tốt, - Chemban bảo.
- Ông sẽ trả lời ra sao khi người ta hỏi ông đã gả con gái cho nhà ai?
- Thì thằng Palani sẽ gây dựng cửa nhà cho nó.
Có một điều Chakki băn khoăn hơn cả:
- Nó thuộc đẳng cấp nào?
- Chỉ biết nó là một con người. Một người làm ăn trên biển cả.
- Họ hàng nhà ta sẽ không ưng đâu.
- Mặc họ.
- Nhà mình sẽ bị cô lập.
- Mặc kệ. Tôi cứ gả con gái cho nó đấy. - Chemban nói với giọng kiên quyết.