Viêm khớp dạng thấp gây viêm mạn tính và tiến triển ở các khớp, là một trong những rối loạn khớp phổ biến nhất. Bệnh ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn 2-3 lần so với nam giới, và hiện y học chưa rõ nguyên nhân. Ở đây các rối loạn miễn dịch đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là quá trình tự miễn dịch với đặc điểm là sự sản xuất tế bào bạch huyết và kháng thể chống lại các mô cơ thể. Nói đơn giản hơn, viêm nhiễm hoặc các hợp chất hóa học tác động và biến đổi các mô bình thường, khiến chúng bị hệ miễn dịch coi là vật lạ và bắt đầu tiêu diệt.
Nhịn khô là sự thải độc tổng thể, tiêu diệt tất cả các vùng viêm và vật lạ trong cơ thể. Trên hết, nhịn khô phục hồi chức năng hệ miễn dịch – chức năng quan trọng nhất trong cơ thể – cả về định tính và định lượng; củng cố các hàng rào bảo vệ tế bào, cơ quan và các hệ thống, tái tạo máu (vi mạch) và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, đem lại tác dụng chữa trị và phòng ngừa lâu dài.
Khi tôi mới bắt đầu đưa nhịn khô vào điều trị, bệnh nhân đầu tiên của tôi là một người đàn ông bị viêm khớp dạng thấp. Các ngón tay, ngón chân anh biến dạng, khớp nào cũng đau nhức, anh còn không đứng dậy nổi nếu không uống và tiêm thuốc. Anh lập tức đồng ý nhịn khô. Trước khi gặp tôi, anh đã thử tất cả các phương pháp điều trị phổ thông: thảo dược, chữa lành tự nhiên, châm cứu, v.v. Anh nói, “Sergey Ivanovich, chẳng có gì làm tôi ngạc nhiên nữa. Tôi nghĩ bệnh không xấu đi đâu, nhưng tôi linh cảm mình có một cơ hội.”
Khi tôi nói về mất ngủ trong khi nhịn, anh đáp: “Chả có gì mới với tôi cả, tôi đã mất ngủ vì đau tám năm rồi.” Đây là một cựu vận động viên có ý chí kiên cường và chịu nhịn rất giỏi. Mỗi khi đi thăm khám tôi đều thấy anh đọc sách hoặc nghe nhạc. Sau 7 ngày, không có thay đổi gì, các triệu chứng không thuyên giảm.
Đến ngày thứ 8, tôi quyết định ngày hôm sau sẽ cho anh dừng điều trị vì đợt trị liệu dường như vô tác dụng với bệnh của anh. Đến chiều tối hôm đó, các khớp của anh bắt đầu nóng rát dữ dội. Sáng ngày nhịn thứ 9, khi đến thăm khám, tôi thấy anh đang chống đẩy, nước mắt rơm rớm. Lần đầu tiên sau 8 năm trời anh có thể tập như vậy mà không đau đớn. Tổng cộng anh nhịn 11 ngày. Các khớp hết đau, biến dạng bớt dần, biên độ vận động tăng dần, thậm chí một số cục thấp khớp biến mất. Bệnh của anh không hề tái phát trong vòng 7 năm qua. Anh không còn được nhận trợ cấp tàn tật vì đã thôi không đến phòng khám và hiện đang làm lái xe. Hằng năm, anh vẫn đến Altay để trị liệu phòng bệnh. Tôi vẫn luôn băn khoăn: sẽ thế nào nếu hồi đó tôi dừng điều trị cho anh?
Khác biệt lớn nhất giữa nhịn khô và nhịn ướt là cơn khủng hoảng nhiễm toan thứ hai chữa lành mạnh nhất. Nó bắt đầu vào khoảng ngày thứ 8 đến ngày thứ 11. Đôi khi chỉ một đêm mà quyết định tất cả, mặc dù giai đoạn này rất khó thắng được về mặt tâm lý. Chúng tôi đã điều trị nhiều bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Đương nhiên không phải bệnh nhân nào cũng có kết quả khả quan như vậy. Một số còn không cải thiện chút nào. Tại sao các trường hợp này lại thất bại? Có người không thể vượt qua khoảng thời gian nhịn trị liệu cần thiết, số còn lại đã điều trị hoóc-môn quá lâu nên tất cả khả năng chữa lành tự nhiên của cơ thể đã bị hóa chất kìm hãm.
Tôi thường nhận được thư hỏi rằng nhịn có tác dụng với một bệnh nan y và nghiêm trọng như bệnh đa xơ cứng không? Đa xơ cứng là một bệnh mạn tính ở hệ thần kinh trung ương, tiến triển và thường khó ngờ. Bệnh ảnh hưởng đến não, thần kinh thị giác và tủy sống, dẫn đến gián đoạn các chức năng cơ thể tương ứng. Bệnh có đặc điểm là sự hình thành ngẫu nhiên các vùng khử myelin (tức làm mất myelin, một chất béo màu trắng bao bọc các sợi thần kinh). Đa xơ cứng thường bắt đầu từ nhỏ, nhưng có thể phát bệnh trong độ tuổi từ 15 đến 60 tuổi. Phụ nữ dễ mắc bệnh hơn đàn ông. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là ở người Cáp-ca sống ở vùng khí hậu ôn hòa. Bệnh không di truyền.
Hơn 300.000 người mắc bệnh đa xơ cứng ở Mỹ. Bệnh đứng thứ 3 trong số các nguyên nhân gây tàn tật trong độ tuổi sinh sản, sau chấn thương và các bệnh khớp dạng thấp. Có khoảng 3.000.000 người mắc bệnh trên toàn thế giới, với mức độ phổ biến tùy theo khu vực địa lý. Tỷ lệ thấp nhất là ở vùng xích đạo, tăng dần về phía Bắc và Nam. Ở Nga, tỷ lệ này là 10-70 người trên 100.000 người. Nguyên nhân gây bệnh hiện vẫn chưa rõ. Có ý kiến cho rằng bệnh có thể liên quan đến nhiễm vi-rút thời thơ ấu và các quá trình tự miễn dịch trong hệ thần kinh trung ương.
Khi bệnh tái phát, xuất hiện những vùng viêm cấp tính và vỏ tủy sưng to. Sau vài tuần hoặc vài tháng, tình trạng viêm và sưng cục bộ chấm dứt, để lại nhiều vết sẹo hoặc các vùng thương tổn gọi là các mảng. Trong quá trình này, các sợi trục thần kinh được bảo toàn. Điều này giải thích tại sao bệnh nhân có thể phục hồi một phần hoặc gần như hoàn toàn, tuy nhiên nếu vùng viêm mới gần vùng viêm cũ thì sự phục hồi sẽ kém triệt để hơn.
Điều trị. Hiện không có phương pháp điều trị hay phòng bệnh nào đã được chứng minh hiệu quả. L. G. Shchennikov là một giáo sư y học cổ truyền đồng thời là một trong những chuyên gia và nhà thực hành nhịn khô hàng đầu (hiện ông đặt tên cho phương pháp của mình là Chữa lành bằng Kiêng ăn uống). Ông có kể với tôi về một ca điều trị đa xơ cứng bằng nhịn khô thành công:
“Vladimir D. đến từ Podolsk gặp tôi để tham vấn về Chữa lành bằng Kiêng ăn vào đầu tháng 9 năm 2000. Ông ta đi cùng vợ, chính bà là người đã tìm ra các khuyến nghị về phương pháp này trên truyền thông và đưa ông chồng đến. Bà nói rằng đây là hi vọng cuối cùng của vợ chồng họ. Ông ta yêu cầu vợ ra ngoài một lúc, rồi bắt đầu tường thuật lại câu chuyện đầy đau thương và vô vọng của mình. Người đàn ông trung tuổi này hóa ra từng là vận động viên điền kinh kiêm võ sĩ quyền anh. Thế rồi ông được chẩn đoán mắc đa xơ cứng. Tin này đã hủy hoại sự nghiệp của ông và cướp đi hi vọng về một cuộc sống có ích. (...) Các bác sĩ đã đề nghị điều trị, nhưng bệnh chỉ nặng thêm. Ông buộc phải ngồi xe lăn. Người đàn ông này gần như tuyệt vọng khi không thể tìm ra lối thoát cho tình trạng của mình.
- Tôi sẵn sàng làm bất kỳ điều gì để dứt khỏi cái xe lăn và ít nhất nhúc nhắc tự làm được chút việc. Ông có thể giúp tôi không?
- Ông có thể tự giúp mình, nhưng cần ý chí và khát khao mạnh mẽ, tôi trả lời.
- Đó là mong muốn duy nhất của tôi, và tôi chắc chắn có đủ ý chí nghị lực, tôi từng là vận động viên và còn là một người đàn ông. Tôi nên làm gì?
Đến đây thì vợ ông bước vào. Tôi giải thích cặn kẽ cho họ bản chất của phương pháp này và khuyên ông ta tham gia khóa điều trị chữa lành 11 ngày bằng kiêng ăn uống. Vladimir và Elena trả lời rằng họ còn mấy đứa con đang đợi ở Podolsk nên cần phải về. Tôi đưa cho họ tờ hướng dẫn và nói rằng Vladimir hoàn toàn có thể thực hiện khóa điều trị hoàn chỉnh đầu tiên tại nhà, nhất là khi có người thân hỗ trợ. Rồi tôi cho họ nhiều lời khuyên và chào tạm biệt, kết thúc hai giờ tư vấn. Họ cảm ơn tôi, hứa sẽ gọi cho tôi trong và sau khi điều trị, đồng thời cam kết tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn. Tôi thấy có vẻ họ đã thực sự bắt đầu nuôi hi vọng hồi phục.
Một tháng sau, tôi gặp lại vợ chồng Vladimir. Họ đến Matxcơva chỉ để gặp tôi. Lần này, ông tự đi đến căn hộ mà không cần vợ giúp. Con trai cả của họ cũng đi cùng. Chúng tôi vào phòng và Vladimir bắt đầu thuật lại quá trình điều trị với sự hỗ trợ của mọi người, trong đó có các con ông. Vợ ông cũng thực hiện một liệu trình 7 ngày, và kết quả đã rõ. Vladimir bắt đầu tự đi lại được, khả năng phối hợp vận động của ông cũng cải thiện rõ rệt. Ông kể mình bắt đầu làm được việc nhà – đóng bàn, ghế và khắc gỗ. Tôi nghĩ thú vui này hẳn sẽ giúp ông chống chọi với bệnh. Đời ông lại lóe lên một mục tiêu mới. Vladimir và vợ Elena quyết định cùng thực hiện liệu trình tiếp theo (11 ngày) để cải thiện và củng cố kết quả điều trị. Elena bắt đầu cảm ơn tôi vì đã giúp chồng bà, nhưng tôi đáp rằng ông đủ mạnh mẽ để tự cứu mình. Tôi rất mừng là họ có một gia đình tuyệt vời và niềm nở như vậy. Vladimir tiếp tục điều trị thêm vài đợt nữa và sau đó nhận được một công việc ở Podolsk”.
Tôi tin rằng tất cả các ca chữa lành đáng kinh ngạc này chỉ dựa vào ý chí của người thực hiện. Họ đã dốc sức đấu tranh để giành lại cuộc sống và lựa chọn điều trị chữa lành bằng kiêng ăn uống. Những rào cản và định kiến tưởng tượng đã không ngăn được họ. Ý chí và lòng dũng cảm phi thường đã giúp họ chiến đấu với bệnh tật. Tôi muốn nhấn mạnh rằng cơ thể chắc chắn phục hồi nhanh hơn và trị liệu cho tác dụng tốt hơn khi bệnh mới chớm. Vì vậy, tôi thành thật khuyên bạn hãy chăm sóc sức khỏe càng sớm càng tốt để ngăn bệnh chuyển nặng.
Đó cũng là quan điểm của Herbert Shelton (nhà quảng bá đồng thời là bác sĩ nhịn trị liệu nổi tiếng) về điều trị đa xơ cứng:
“Tôi nhớ có một khảo sát viên vì bệnh trở nặng mà buộc phải nghỉ việc và nhờ người khác làm hộ. Ông ta được các bác sĩ giải phẫu thần kinh giỏi nhất của phương Tây giám sát trong vài năm. Ngay từ đầu, họ đã cảnh báo với ông rằng bệnh sẽ xấu đi rất nhanh và thẳng thắn thừa nhận là họ hiện không có cách chữa. Họ đã nói thật với ông ta. Tuy nhiên, sau 7 tuần điều trị ở Viện Vệ sinh, ông bỏ viện, về nhà và trở lại với công việc. Không phải ông đã phục hồi hoàn toàn sau đợt điều trị đó, nhưng ông cảm thấy khỏe hẳn ra đến nỗi quyết định rời khỏi viện. Đấy là sai lầm, đặc biệt nếu xét đến độ nghiêm trọng của căn bệnh. Tiếc thay, nhiều bệnh nhân đa xơ cứng lại mắc sai lầm này. Họ quá mừng khi các triệu chứng đau đớn nhất biến mất và thường không còn muốn cố gắng phục hồi sức khỏe. Họ quyết định sẽ tự chăm lo cho mình. Sau những chuyển biến ban đầu, họ tin mình có thể tự điều trị tại nhà cũng hiệu quả như lúc có chuyên gia giám sát. Thi thoảng có người gặp may, nhưng hầu hết thì ngược lại. Nhịn có thể cho kết quả tốt hơn hẳn nếu được kiểm soát và giám sát”.
Từ “xơ cứng” có nghĩa là trở nên thô ráp hoặc cứng lại. Nó liên quan đến sự hóa cứng ở một bộ phận cơ thể do viêm. Trong hệ thần kinh, xơ cứng là sự phát triển quá đà và phi hệ thống của các mô liên kết (tăng sản mô liên kết) của các tế bào thần kinh.
Bệnh đa xơ cứng, còn được gọi là xơ cứng lan tỏa hoặc bệnh Charcot, có đặc trưng là sự xơ cứng ở một số vùng riêng biệt rải rác khắp não và tủy sống. Các vùng này có kích cỡ khác nhau, từ đầu kim đến hạt đậu, nằm rải rác ngẫu nhiên khắp não và tủy sống. Khám nghiệm tử thi cho thấy lớp cách ly bảo vệ các dây thần kinh bị tổn thương rồi kết dính với các sợi. Tôi muốn nhấn mạnh rằng đây là kết quả khám nghiệm tử thi, cho thấy nguyên nhân bệnh là do viêm nhiễm chứ không phải do xơ cứng. Bệnh nhân tử vong sau khi mắc bệnh khoảng 15-20 năm, rồi thi thể họ được khám nghiệm. Trạng thái não và hệ thần kinh được khám xét rất kỹ. Người ta phát hiện rằng bệnh này có thể đảo ngược. Bệnh nhân có thể có các triệu chứng như ngứa ran, kim châm, ù tai, run, sốt, bắt thế (catalepsy), mất cảm giác, tê ở các chi và toàn thân. Sau này, khi bệnh tiến triển nặng, họ sẽ bị yếu chân, đi lại khó khăn, chân run và cử động vô thức bất thình lình, nói khó khăn, vụng về, run tay mạnh khi cố cầm nắm, táo bón và khó tiểu tiện.
Thi thoảng các triệu chứng này nhẹ trong thời gian dài, hoặc có thể đột nhiên mất hẳn và không tái phát trong nhiều năm. Sự mất triệu chứng này cho thấy bệnh có khả năng điều trị ở những giai đoạn đầu. Khoảng một nửa số bệnh nhân như vậy có thể quay lại công việc sau 25 năm mắc bệnh. Điều này chứng tỏ xơ cứng có thể phát triển rất chậm, và chúng ta có đủ thời gian để điều trị hiệu quả. Tôi từng nói triệu chứng và lối tiến triển bệnh ở mỗi người mỗi khác, điều này không chỉ ứng với đa xơ cứng mà còn với bất kỳ căn bệnh nào. Khoa học chưa tìm thấy bất kì loại vi khuẩn hay vi-rút nào có thể gây bệnh này, nguyên nhân bệnh chưa được làm rõ, song có giả định là bệnh có thể lây nhiễm. Hiện chưa có biện pháp điều trị nào hiệu quả.
Làm sao để ta trị khỏi bệnh khi chưa rõ căn nguyên?
Các sách y học thường nói về bệnh này như sau: “Hoàn toàn không rõ căn nguyên... không có liệu pháp đặc trị hay thực sự hiệu quả... bệnh luôn là mạn tính... khả năng phục hồi hoàn toàn còn nhiều nghi vấn...” Đương nhiên, ta không thể đòi hỏi sự phục hồi hoàn toàn khi chưa biết căn nguyên bệnh. Thêm nữa, chúng ta cố chấp không chịu xét đến lối sống và môi trường sống thiếu lành mạnh để truy tìm nguồn gốc bệnh. Đây là những nguyên nhân đích thực gây ra các thay đổi hữu cơ và biến đổi chức năng cơ thể, làm nó thoái hóa. Có thể nói việc tìm kiếm căn nguyên bệnh đã chấm dứt. Đã đến lúc chúng ta phải thừa nhận rằng lối sống thiếu lành mạnh và các thói quen xấu là nguyên nhân gây bệnh và làm suy giảm chức năng cơ thể. Khi đã thừa nhận và sửa sai, ta có thể chữa khỏi cho hàng nghìn người hiện nay bị coi là mắc bệnh nan y.
Tôi chưa bao giờ có cơ hội điều trị đa xơ cứng giai đoạn đầu, nên chỉ có thể đoán rằng nếu bệnh nhân được các chuyên viên vệ sinh điều trị tức thì thì tỷ lệ phục hồi sẽ cao hơn. Thật vậy, lẽ ra tôi đã có thể đưa một số bệnh nhân từ tình trạng hoàn toàn bất lực trở lại cuộc sống và giúp họ phục hồi khả năng lao động. Điều này hẳn nhiên chứng tỏ lợi ích từ các chương trình phục hồi mô và chức năng cơ thể của các chuyên viên vệ sinh.
Ta hãy xem xét dữ liệu tổng quát liên quan đến điều trị đa xơ cứng bằng nhịn.
Đợt nhịn đầu sẽ giúp bệnh nhân cải thiện rõ rệt tình trạng chung. Nhiều bệnh nhân liệt giường đã đứng dậy và đi lại được. Chế độ dinh dưỡng được tính toán cẩn thận, thể dục đều đặn và tắm nắng trong giai đoạn sau nhịn giúp tăng cường hiệu quả để bệnh càng chuyển biến tốt hơn.
Đợt nhịn thứ hai tăng khả năng điều khiển các chi. Tôi thường chỉ định ba đợt nhịn trong các trường hợp này, mỗi đợt đều có tác dụng cải thiện các chi, giúp bệnh nhân điều khiển chúng ngày một tốt. Sau khi nhịn, tôi cho bệnh nhân nằm nghỉ trên giường và chỉ định một hai bài thể dục nhẹ nhàng nhưng tăng dần yêu cầu về độ dẻo dai và khéo léo của cơ thể, chủ yếu nhằm tăng sự khéo léo chứ không phải tăng cơ hay tăng sức. Tôi chắc chắn tắm nắng ban ngày hỗ trợ phục hồi hệ thần kinh rất tốt. Chế độ dinh dưỡng nên gồm hoa quả và rau củ tươi, kèm rất ít chất béo, đường, đạm và tinh bột. Tôi ưa đạm thực vật hơn – từ hạt vỏ cứng và hạt hướng dương.
Nhất thiết cần nhớ rằng xơ cứng không phải là giai đoạn đầu của bệnh. Trong các giai đoạn đầu, bệnh sẽ dễ điều trị hơn hẳn nếu bệnh nhân bỏ các thói quen xấu, cải thiện lối sống, kết hợp thanh lọc máu và thải độc. Khả năng khỏi hoàn toàn có ở các giai đoạn đầu nhưng không có ở các giai đoạn sau, khi hệ thần kinh đã thay đổi đến mức không thể phục hồi. Vậy bạn nhất định không được chậm trễ!
Tôi đã tìm thấy nhiều nghiên cứu thú vị do các nhà khoa học Ý thực hiện trên mạng. Nhịn bảo vệ cơ thể khỏi đa xơ cứng. Nhịn xoa dịu các triệu chứng của đa xơ cứng và các bệnh tự miễn khác. Sau khi nhịn ăn 48 tiếng, những con chuột mắc bệnh tương tự như đa xơ cứng bị tổn thương não ít hơn hẳn và đạt kết quả tốt hơn trong các bài kiểm tra thăng bằng và vận động, đồng thời các triệu chứng yếu và tê liệt của chúng cũng nhẹ hơn hẳn.
Tác giả của nghiên cứu này, Giuseppe Matarese thuộc đại học Napoli, hi vọng rằng sự kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng và thuốc sẽ có thể điều trị đa xơ cứng trong tương lai. Hiện nay, bệnh nhân vẫn được khuyên ăn cho no chứ không ai chỉ định họ nhịn ăn cả.
Matarese hi vọng sẽ tìm ra các yếu tố của chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn nhất đến các bệnh tự miễn. Đa xơ cứng hiện nay là bệnh nan y (các phương pháp hiện đại chỉ có thể làm bệnh tiến triển chậm). Dù vậy, các nhà khoa học đã có nhiều phát hiện mới, trong đó có leptin – một hoóc-môn do tế bào mỡ tiết ra sau khi ăn để tiêu trừ cảm giác thèm ăn. Matarese phát hiện thấy chuột ngay trước khi phát bệnh sản xuất leptin tăng gấp đôi, nhưng chuột nhịn ăn 48 tiếng (tương đương 7-10 ngày với con người) thì vẫn sản xuất chất này ở mức gần như bình thường. Ông cũng phát hiện các nơron trong các mô não bị tổn thương cũng tạo ra leptin. Tiếc thay, tôi chủ yếu nhận điện thoại từ các bệnh nhân không thể tự đến khám hay tự chăm sóc bản thân nên không có kinh nghiệm điều trị các bệnh này.
Liệu nhịn khô có thể điều trị AIDS, viêm gan do vi-rút, ung thư? Tôi thường nhận các câu hỏi này qua điện thoại và thư.