(Viêm họng, viêm phế quản trẻ em, người lớn)
I. Nguyên nhân gây bệnh
- Virus hợp bào hô hấp (Respiratory Syncytial Virus), viết tắt là RSV, đây là tác nhân chính.
- Tiếp đến là virus Á cúm, Adenovirus, Enterovirus.
RSV là tác nhân gây bệnh đường hô hấp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là nhiễm trùng đường hô hấp dưới ở trẻ sơ sinh, là bệnh gặp trên toàn thế giới. Hơn 50% trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc SRV. Trẻ lớn, và người lớn cũng mắc nhưng bệnh nhẹ hơn. “Hội chứng giống cảm lạnh” phổ biến là do RSV gây nên ở người lớn, ngoài ra chúng còn làm cho tình trạng viêm đường hô hấp dưới ở người cao tuổi trở nên nặng hơn. RSV lây nhiễm cho 40% thành viên trong gia đình, 25% cho nhân viên khoa nhi trong bệnh viện.
II. Tổn thương giải phẫu bệnh lý
Chưa có hiểu biết rõ về mô bệnh học của nhiễm RSV nhẹ ở trẻ nhỏ. Những trẻ viêm phế quản nặng, viêm phổi thì thấy có hoại tử ở biểu mô phế quản tận, tăng sinh tế bào đơn nhân quanh các tiểu phế quản, phù nề tổ chức kẽ và các phế nang.
III. Triệu chứng
A.RSV: Có thể gây bệnh cảnh lâm sàng trên toàn bộ đường hô hấp. 25 - 40% có biểu hiện viêm đường hô hấp dưới như viêm khí quản, viêm phế quản, viêm phổi.
1. Trẻ sơ sinh
Nhẹ thì có biểu hiện sổ mũi, sốt nhẹ, ho, hắt hơi. Nặng hơn thì thở nhanh, khó thở, thở khò khè, nặng nữa thì tím tái. Khám phổi có ran rít, ran ngáy. X-quang có hình viêm phế quản hoặc viêm phổi.
2. Người lớn
Biểu hiện nhiễm RSV chủ yếu là cảm lạnh: sổ mũi, đau rát họng, ho, sốt, mệt mỏi, đau đầu. Ở người già có thể bị viêm phổi.
B. Adenovirus
1. Trẻ em
Chủ yếu là viêm họng xuất tiết. Có thể kết hợp viêm hầu họng, viêm kết mạc, và sưng đau hạch cổ. Bệnh kéo dài 1 - 2 tuần và tự khỏi.
2. Người lớn
Viêm đường hô hấp trên, sốt, ho, viêm mũi họng, sưng đau hạch.
IV. Chẩn đoán
- Yếu tố dịch tễ rất quan trọng. Nghi ngờ nhiễm RSV khi nhiều trẻ sơ sinh trong một tập thể cùng bị viêm đường hô hấp dưới.
- Xét nghiệm: Phân lập virus từ đờm, dịch nhầy họng, nước mũi.
Kỹ thật ELISA. Kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang.
V. Điều trị
Tương tự như các virus khác. Bệnh chưa có thuốc đặc trị. Khi bị nhiễm RSV đường hô hấp dưới:
- Thở oxy, nếu nặng thì mở khí quản, thông khí nhân tạo.
- Chống co thắt phế quản.
- Phun mù Ribavirin có tác dụng tốt. Với Adenovirus cũng điều trị tương tự.