Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (sars)

(Severe acute respiratory syndrome)

Giữa tháng 11 năm 2002 và tháng 7 năm 2003, dịch SARS bùng phát ở Hồng Kông lan tỏa gần như trở thành một đại dịch, với 8422 trường hợp và 916 trường hợp tử vong trên toàn thế giới (10,9% tử vong) theo Tổ chức Y tế Thế giới. Chỉ trong vòng vài tuần lễ, SARS lan từ Hồng Kông sang lây nhiễm nhiều người khác tại 37 quốc gia trên thế giới vào đầu năm 2003.

I. Dịch tễ học

1. Mầm bệnh

Bởi một loại virus mang tên virus SARS. Mặc dù nguyên nhân chưa được xác định, song các nhà khoa học cho rằng bệnh do virus mới thuộc họ coronavirus gây ra. Các coronavirus là nhóm các virus thường gây ra các bệnh đường hô hấp trên ở mức độ nhẹ và vừa cho người và có liên quan đến các bệnh thần kinh, gan, tiêu hóa và hô hấp trên động vật.

2. Nguồn bệnh

Cũng có ý kiến cho rằng virus bắt nguồn từ động vật, nhưng dường như nó không có gì giống với các virus đã thấy ở trên người và động vật. Virus tồn tại trong phân (và nước tiểu) ở nhiệt độ phòng trong ít nhất 1 - 2 ngày, thậm chí tới 4 ngày. SARS vẫn tồn tại, tiềm ẩn trong khối trữ thiên nhiên (quần thể động vật) và có khả năng tái phát.

3. Đường lây

- Virus có thể lây lan qua dịch hô hấp do hắt hơi.

- Virus cũng có thể lây lan gián tiếp như tiếp xúc với những đồ vật có dính dịch bài tiết của cơ thể chứa virus như điện thoại, tay xoay cửa bị nhiễm virus. Bởi vì virus có thể sống từ 3 - 6 giờ ở ngoài cơ thể người.

- Bệnh có thể được lây truyền qua không khí.

- Virus đi vào cơ thể qua miệng, mũi và mắt.

II. Triệu chứng

Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS), là bệnh đường hô hấp gây viêm phổi không điển hình ở những người bị nhiễm. Viêm phổi không điển hình gây sưng và suy yếu phế nang, làm giảm cung cấp máu tại chỗ cũng như ức chế vận chuyển oxy.

* Các triệu chứng ban đầu giống như bệnh cúm và có thể bao gồm: sốt, đau cơ, triệu chứng hôn mê, ho, đau họng và một số triệu chứng không đặc hiệu. Các triệu chứng chỉ chung cho tất cả các bệnh nhân xuất hiện sốt trên 380C (100,40F). Khó thở có thể xảy ra sau đó. Bệnh nhân có các triệu chứng như với cảm lạnh trong giai đoạn đầu tiên, nhưng sau đó giống như cúm. Bệnh nhân có thể bị sốt nóng và sốt lạnh xen kẽ nhau.

* Chẩn đoán dựa vào:

- Sốt cao trên 380C.

- Ho, thở nông, khó thở, đau đầu hoặc đau họng.

- Ði đến những khu vực có các ca bệnh SARS trong vòng 10 ngày gần đây hoặc

- Tiếp xúc trực tiếp trong vòng 10 ngày gần đây với những người có những triệu chứng trên và đã đi đến khu vực bị ảnh hưởng.

Nếu có một trong các vấn đề trên, cần đi khám bệnh ngay lập tức.

X-quang một bệnh nhân SARS

Sự nguy hiểm

- Tỷ lệ tử vong khoảng 3 - 5%. Có tài liệu cho rằng có thể lên đến 10%, đặc biệt là ở những người cao tuổi. Những người bị nhiễm xảy ra viêm phổi có thể gây nhiều biến chứng. Thể trạng suy sụp rất nhanh, trong vòng vài ngày.

- Một số báo cáo kết quả từ Trung Quốc trên một số bệnh nhân SARS phục hồi cho thấy thời gian nặng nề và di chứng lâu có tồn tại. Các bệnh tiêu biểu nhất bao gồm chứng xơ hoá phổi, loãng xương, và xương đùi hoại tử, mà đã dẫn đến mất hoàn toàn khả năng lao động hoặc ngay cả khả năng tự chăm sóc các trường hợp này. Kết quả là, một số bệnh nhân sau SARS bị rối loạn trầm cảm chủ yếu.

III. Điều trị

- Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng các bác sĩ đang chữa trị bệnh bằng các thuốc kháng virus và steroid. Nếu điều trị sớm, phần lớn bệnh nhân không mắc các bệnh khác, có thể hồi phục.

- Việc xác định và phát triển các loại vắc-xin mới và thuốc để điều trị SARS là một ưu tiên cho các chính phủ và các cơ quan y tế công cộng trên toàn thế giới.

IV. Dự phòng

- Tránh đi đến các khu vực bị ảnh hưởng.

- Tránh tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân SARS.

- Thực hiện vệ sinh cá nhân:

• Ðeo khẩu trang có phần mềm để tiện cho việc hắt hơi.
• Rửa tay nếu bạn tiếp xúc với dịch hô hấp (sau hắt hơi chẳng hạn).
• Rửa tay trước khi phải đụng, sờ lên mắt hoặc miệng của bạn.
• Thường xuyên vệ sinh nơi ở, bếp và nhà vệ sinh.