T
ôi biết chắc là bạn thừa biết việc treo con gấu nhồi bông yêu thích của em gái lên vòi sen và mở nước là sai trái. Bạn thừa biết việc làm ồn trong giờ ngủ cũng là việc làm sai trái. Bạn cũng biết việc trêu chọc cô giáo là một việc làm sai trái.
Bạn biết một danh sách dài những việc làm sai trái nhưng vẫn thực hiện nó. Thế nhưng, thực tế còn có rất nhiều việc sai trái mà có thể bạn không biết. Bạn có biết việc tải nhạc trên mạng Internet xuống mà không trả tiền (trừ khi bản nhạc đó miễn phí) là KHÔNG hề ổn tí nào không? Bạn có biết sử dụng một tài liệu tham khảo nào đó mà không chú thích nguồn gốc của nó cũng là một điều KHÔNG hề ổn tí nào không?
Một trong những việc bạn thường làm mà không biết sai đó là việc xen ngang khi người khác đang nói. Một lần, khi đang ngồi ăn tối cùng gia đình, tôi bỗng muốn rời khỏi bàn ăn ngay lập tức. Vì vậy, trong lúc mọi người đang nói chuyện, tôi thốt lên: “Con rời bàn ăn bây giờ được chưa?”. Lúc đó, tôi còn nghĩ mình đã quá lịch sự khi hỏi câu này nữa cơ đấy!
Bạn đã biết rồi đấy, thật chán khi phải nghe người lớn nói về những việc mà mình không hiểu hoặc chẳng mấy hứng thú, chẳng hạn như nơi nào bán trái cây ngon nhất, điều gì đang xảy ra trên thế giới, hay ngày nào bố mẹ muốn dẫn bạn đi nha sĩ! Khi nghe những câu chuyện chán ngắt này, việc bạn muốn đứng dậy bỏ đi và làm bất cứ chuyện gì khác cũng là điều dễ hiểu. Quả thật, một vài cuộc đối thoại của người lớn chán đến mức việc làm bài tập về nhà môn Toán còn thú vị hơn ngồi nghe họ nói rất nhiều.
Tuy nhiên, không có nhiều cách để bạn thoát khỏi những cuộc nói chuyện nhàm chán kiểu này. Hành động khôn ngoan nhất của bạn là chờ đợi một quãng dừng trong cuộc đối thoại đó và hỏi một cách lễ phép: “Con có thể không tham gia vào câu chuyện của bố mẹ để về phòng làm bài tập Toán được không ạ?”. Cách làm này thường rất hiệu quả, vì thực ra đôi lúc, bố mẹ bạn cũng không muốn bạn có mặt ở đó.
Bạn có thể nghĩ rằng so với việc làm hỏng con thú bông yêu thích của em gái, cho cá vàng của anh trai ăn một miếng bánh pizza hay trốn trong phòng riêng của chị gái để nghe chị nói chuyện điện thoại với bạn trai thì việc xen ngang không phải là việc làm to tát và không đáng để đưa vào danh sách những việc làm tồi tệ mà bạn đã mắc phải trong tuần.
Nhưng điểm mấu chốt của vấn đề lại là: Khi bạn xen ngang vào câu chuyện của người khác, đồng nghĩa với việc bạn cho rằng mình quan trọng hơn họ. Hành động xen ngang này không chỉ thể hiện sự bất lịch sự của bạn mà nó còn chứng tỏ rằng bạn không quan tâm đến câu chuyện người khác đang kể và tệ hơn nữa là không tôn trọng họ. Hành động này cũng tương tự như việc bạn chạy ào xe vào vũng nước đọng trên đường và làm nước bẩn bắn vào người khác hay xen ngang vào một hàng dài những người đang xếp hàng vậy. Nó khác xa với những hành động bất lịch sự thông thường như ợ hơi hay hắt xì mà không che miệng. Việc xen ngang vào câu chuyện người khác đang kể không những khiến người đang chuyện trò cùng bạn khó chịu mà còn khiến bạn đánh mất cơ hội lắng nghe những thông tin quan trọng từ câu chuyện của họ.
Bạn sẽ có cảm giác như thế nào khi đặt mình vào trường hợp của người bị ngắt lời hoặc phớt lờ? Chẳng hạn, bạn cùng với cả gia đình thực hiện một chuyến đi dài bằng xe hơi và bạn nói với bố mẹ rằng bạn muốn đi vệ sinh. Thay vì chú ý đến yêu cầu của bạn, bố mẹ bạn lại mải miết chuyện trò trong khi cậu em của bạn lại xen ngang vào lời khẩn nài đó của bạn. Có lẽ bạn sẽ cảm thấy vô cùng thất vọng và tổn thương trong hoàn cảnh như vậy phải không?
Sự thật là không có ai quan trọng hơn ai và tất cả những người mà bạn gặp trong cuộc sống đều xứng đáng có được sự tôn trọng như nhau. Sự tôn trọng đó cần được thể hiện từ việc đơn giản nhất là lắng nghe những gì người khác đang nói, trước khi bạn muốn đề cập đến những suy nghĩ đang diễn ra trong đầu mình.
Nếu bạn từng tham gia vào một hoạt động thể thao nào đó và có một huấn luyện viên tuyệt vời, bạn sẽ hiểu được rằng huấn luyện viên giỏi nhất thường không phải là những người hiểu môn thể thao đó nhất mà họ chính là những người hiểu các vận động viên của mình nhất. Và lý do họ hiểu được vận động viên của mình là vì họ biết cách lắng nghe và không xen ngang. Cũng tương tự như vậy, một giáo viên tuyệt vời cũng chưa hẳn là những người hiểu biết nhiều nhất mà chính là những người có thể lắng nghe các câu hỏi của học sinh một cách kỹ lưỡng nhất và sau đó mới trả lời chúng. Nếu bạn từng thực hiện một đề tài nghiên cứu ở trường, bạn sẽ thấy rằng những bạn hoàn thành tốt công việc thường là những người biết lắng nghe và giúp cả nhóm cùng nhau làm việc chứ không phải là những người nói nhiều nhất.
Có thể việc xen ngang sẽ mang đến cho bạn điều mà bạn mong muốn nhưng hầu như nó không thể giúp có được thứ bạn cần. Điều bạn cần chính là được học hỏi từ mọi người và được mọi người yêu thương. Chắc chắn bạn sẽ không thể học hỏi được điều gì nếu bạn không biết cách lắng nghe, và sẽ không ai yêu quý một người lúc nào cũng ích kỷ, chỉ chăm chăm quan tâm đến việc thỏa mãn mong muốn của bản thân mình. Hãy nhớ rằng: Lắng nghe giúp bạn học hỏi; học hỏi giúp bạn thấu hiểu, và thấu hiểu giúp bạn… lắng nghe giỏi hơn!