Giới thiệu

“Sisu mang một ý nghĩa huyền bí nhưng lại rất thật. Sisu là biểu tượng quốc gia. Sisu còn là nguồn năng lượng, nguồn khích lệ tinh thần mỗi khi con người đối diện nghịch cảnh.”

Sisu là gì, tại sao chúng ta cần điều này trong cuộc sống? Hãy cùng khám phá tinh thần sisu đậm chất Phần Lan và tìm hiểu xem việc nuôi dưỡng tinh thần này có thể giúp chúng ta hướng đến một cuộc sống hạnh phúc hơn và có ý nghĩa hơn như thế nào.

SISU LÀ GÌ?

- giới thiệu về sisu

Có thể nói sisu là một từ mà người dân Phần Lan rất yêu thích. Trở nên phổ biến từ những năm 1920 nhưng có nguồn gốc từ quá khứ xa xôi, thuật ngữ khó diễn giải này là sự pha trộn của lòng can đảm, sự dẻo dai, tinh thần bền bỉ và tính kiên trì – một đặc điểm đã định hình không chỉ số phận của một dân tộc mà còn cả cuộc sống thường nhật của mỗi người dân Phần Lan.

Chỉ số hạnh phúc của Phần Lan luôn xếp thứ hạng cao trong các cuộc khảo sát quốc tế. Là một quốc gia nhỏ bé với khoảng 5,5 triệu dân, nép mình ở rìa phía đông bắc châu Âu, thế nhưng Phần Lan đã khẳng định vị trí của mình trên bản đồ thế giới – một cách thầm lặng và khiêm nhường. Bạn sẽ khó tìm được một người Phần Lan nào ra vẻ ba hoa, vì ở đất nước này, chỉ nhấn kèn xe thôi cũng bị xem là một việc cực kỳ thô lỗ. Nếu hỏi một người Phần Lan về bí quyết thành công của chúng tôi, thông thường bạn sẽ nhận được một cái nhún vai và một câu trả lời không mấy rõ ràng rằng chẳng có một bí quyết nào cả. Thế nhưng những người tin rằng bí quyết nằm ở sisu lại nghĩ khác. Chúng tôi luôn thầm tự hào về tinh thần sisu của mình.

Thế thì đối với người Phần Lan, hạnh phúc nghĩa là gì? Theo một cuộc khảo sát mới đây, sự độc lập, bình yên, trật tự, hữu dụng và công bằng đều có vị trí cao trong danh sách những yếu tố góp phần làm nên hạnh phúc, và “dành thời gian hòa mình cùng thiên nhiên” là yếu tố dẫn đầu danh sách này. Quan niệm sống của người Phần Lan vẫn còn nhuốm màu lịch sử của những năm tháng thiếu thốn và buộc phải chinh phục môi trường khắc nghiệt. Điều đó giải thích vì sao trong thời buổi tiện lợi này, nhiều người Phần Lan vẫn thích trải qua kỳ nghỉ hè trong những ngôi nhà gỗ nhỏ thiếu thốn một số tiện nghi cơ bản (xem thêm trang 46), cũng như tại sao chúng tôi có tình cảm vừa yêu vừa ghét đối với khí hậu.

Tinh thần sisu đã được chứng thực trong suốt bề dày lịch sử, khi Phần Lan đã xây dựng và tái thiết tương lai của dân tộc mình nhiều lần. Tôi tin rằng sisu mang lại cho chúng ta rất nhiều lợi ích nếu ta nhìn nhận sisu như một chuẩn mực sống.

TRƯỞNG THÀNH THEO PHONG CÁCH PHẦN LAN

– mối quan hệ của chúng tôi với sisu

Giống như nhiều khái niệm văn hóa đã ăn sâu vào tâm trí con người ngay từ đầu, thật khó để diễn tả hay định nghĩa sisu. Làm sao để nắm bắt điểm cốt lõi của tinh thần này? Phải bắt đầu từ đâu? Sisu là bí mật được người Phần Lan giữ kín suốt một thời gian dài đến mức để bật mí nó thì chúng ta phải tìm hiểu thật tỉ mỉ.

Khi tôi kể cho người bạn thân là tôi đang viết một quyển sách về sisu, cô ấy đã thốt lên: “Một trong những điều tốt đẹp nhất ta có thể nói với một người chính là họ có tinh thần sisu, đúng không? Tôi còn nhớ như in lần đầu tiên cha mẹ nói với tôi điều đó”.

MỘT SỨC MẠNH VÔ HÌNH VÀ LAN TỎA KHẮP MỌI NƠI

Bất kỳ ai lớn lên ở Phần Lan đều sẽ nhận ra rằng khái niệm sisu tồn tại một cách vô hình ở khắp mọi nơi, hệt như một làn hơi nước vậy. Đúng với bản sắc của dân tộc Phần Lan, chúng tôi thực hành tinh thần sisu nhiều hơn là nói về nó. Nhưng một điều chắc chắn là trong thâm tâm mỗi người chúng tôi luôn có chỗ cho sisu. Một số người thậm chí còn cho rằng nếu không hiểu tinh thần sisu thì không thể hiểu được con người và đất nước Phần Lan.

Như bạn tôi có nói, sisu là một nét đặc trưng rất được đề cao của người Phần Lan. Chúng tôi tin rằng sisu mang đến sự tự do và giúp chúng tôi kiên gan bền chí. Vào đêm trước một cuộc đua hay một kỳ thi, cha mẹ sẽ khuyến khích các con nhìn lại bản thân để tìm tinh thần sisu. Khi được nói rằng mình có tinh thần sisu, bạn sẽ cảm thấy mình càng sisu hơn. Và ngược lại, cảm giác thiếu tinh thần sisu có thể khiến lòng tự trọng của bạn bị giảm sút.

Mặc dù không được định nghĩa rõ ràng, nhưng có một điều chắc chắn: tinh thần sisu hiện hữu và rất quan trọng.

SISU LÀ GÌ?

- và điều gì không thuộc về sisu?

Khái niệm sisu trong tiếng Phần Lan đã tồn tại ít nhất 500 năm. Theo nghĩa đen, sisu có nghĩa là ruột trong cơ thể của chúng ta (sisus hay sisälmykset). Ý nghĩa này bắt nguồn từ một niềm tin xa xưa rằng bụng là nơi chứa đựng sức mạnh và hun đúc sự quyết tâm.

SISU CÓ NHIỀU Ý NGHĨA...

Thật khó định nghĩa chính xác từ sisu. Không có một từ tiếng Anh nào có ý nghĩa tương đương với sisu, và ngay cả trong tiếng Phần Lan thì sisu cũng đại diện cho một tổ hợp nhiều đặc điểm khác nhau, bao gồm quyết tâm sắt đá, nghị lực, lòng can đảm, sự dũng cảm, ý chí bền bỉ, sự ngoan cường và kiên trì. Sisu là lối tư duy hướng đến hành động: sisu xuất hiện khi bạn đương đầu với một thử thách vượt quá khả năng của mình. Tinh thần sisu sẽ thức tỉnh khi những khó khăn và nghịch cảnh khiến bạn muốn bỏ cuộc, khi mà chỉ có dũng khímới có thể giúp bạn tiếp tục tiến lên.

… NHƯNG SISU KHÔNG PHẢI LÀ TỎ RA CAN ĐẢM

Người Phần Lan có tiếng là kín miệng và không thường thể hiện cảm xúc. Văn hóa chúng tôi không phải là kiểu văn hóa thoải mái bày tỏ cảm xúc (mặc dù điều này đang dần thay đổi). Do đó, đặc điểm cơ bản của sisu là không cần đề cập đến nó. Tinh thần sisu không có chỗ cho những lời huênh hoang hay thổi phồng lòng can đảm của bản thân. Việc tự nhận mình có tinh thần sisu sẽ chẳng có ý nghĩa gì nếu bạn không thể hiện được tinh thần đó – hãy để hành động của bạn lên tiếng.

TINH THẦN SISU HIỆN DIỆN TRONG BẠN

- hãy bắt đầu khám phá sisu

TỪ VỰNG SISU

Sisukas: (tính từ) có tinh thần sisu. Ví dụ: Olet sisukas = “Bạn rất có tinh thần sisu”

Sisukkaasti: “thực hiện một điều nào đó với tinh thần sisu”

Sisulla: “theo đúng tinh thần sisu”

Có thể bạn đã chạm được tinh thần sisu của mình rồi, bạn chỉ không biết gọi tên nó mà thôi.

Hãy hiểu rõ điều này: sisu là một đặc điểm có tính phổ quát. Có thể nó được người Phần Lan chúng tôi “đóng chai” và “dán nhãn”, nhưng bất kỳ ai trên thế giới này cũng có thể nắm bắt được nó. Sisu luôn hiện diện bên trong bạn, và rất có thể bạn đã từng sử dụng nó rồi.

Sau đây là một vài tình huống mà bạn có thể đã thể hiện tinh thần sisu của mình:

• Bạn hoàn thành đường đua của mình, cho dù những chặng đường cuối cùng thật sự là một cuộc tra tấn đối với bạn.

• Bạn quyết định không từ bỏ cuộc hôn nhân của mình, mặc dù con đường cứu vãn nó rất dài và đầy chông gai.

• Trong một khoảnh khắc nào đó giữa những giờ phút tăm tối, bạn cảm thấy lòng can đảm dâng tràn và thôi thúc mình tiếp tục tiến lên.

Nhưng sisu còn là gì nữa? Bạn có thể khám phá và sử dụng sisu như một chiến lược hay không? Sisu có thể giúp cuộc sống của chúng ta trở nên tốt đẹp hơn không? Nếu bạn có ý muốn trở nên mạnh mẽ hơn trong tinh thần sisu và học cách nắm bắt tinh thần này, vậy thì quyển sách này là dành cho bạn.

NHỮNG CÂU CHÂM NGÔN VÀ THÀNH NGỮ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN SISU

- từ phòng tắm hơi sauna đến kẹo cam thảo salmiakki

Ở Phần Lan, bạn sẽ không khó tìm ra những thứ liên quan đến sisu trong cuộc sống hằng ngày. Khái niệm này tỏa hào quang lên mọi thứ, từ các viên kẹo nhỏ xíu cho đến những chiếc xe tải và cả một chiếc tàu phá băng nổi tiếng của Phần Lan. Với những ý nghĩa tích cực mà tinh thần này mang lại, sisu có một giá trị thương mại không thể phủ nhận, cũng như một vị trí vững chắc trong hệ thống ngôn ngữ bản địa.

Sisulla ja sydämellä

Cụm từ này có nghĩa là “với tinh thần sisu và bằng cả trái tim”. Vốn là tên của một bộ phim Phần Lan được công chiếu vào năm 1947, giờ đây cụm từ này đã được sử dụng rộng rãi và miêu tả một thái độ sống mà tất cả chúng tôi đều khao khát đạt được.

Läpi harmaan kiven

Nghĩa đen của cụm từ này là “xuyên qua tảng đá màu xám”, trong đó “tảng đá màu xám” nói đến loại đá gra-nit cứng màu xám rất phổ biến ở Phần Lan. Ý nghĩa của cụm từ này là “với tinh thần sisu, bạn sẽ vượt qua mọi trở ngại”.

Sisu, sauna, salmiakki

Đây là ba chữ S định nghĩa Phần Lan. Chúng tôi đã “xuất khẩu” sauna - phòng tắm hơi ra thế giới, và sisu – tinh thần vượt khó có thể là sản phẩm tiếp theo. Món salmiakki yêu thích của chúng tôi là một loại kẹo cam thảo mặn có chứa muối Amoni Clorua. Chúng tôi vẫn đang đợi đến lúc loại kẹo này được mọi người ưa chuộng.

Sisu, sauna, Sibelius

Đây là biến thể khác của ba chữ S định nghĩa Phần Lan, trong đó nhà soạn nhạc Phần Lan Jean Sibelius (1865 - 1957) chiếm vị trí của món kẹo salmiakki và trở thành biểu tượng được người dân Phần Lan yêu mến nhất.