NĂM 2005, vợ tôi và tôi quyết định đi Cuba một chuyến. Một quốc gia chất chứa nhiều điều quyến rũ đối với hai chúng tôi. Đối với vợ tôi, người lớn lên ở cộng hòa Dominica, chỉ cách chừng chín mươi ki-lô-mét, nhưng Cuba trông dường như một bức ảnh méo mó so với đất nước của cô ấy. Cả hai quốc gia đều có cùng địa lý và có dân số xấp xỉ nhau. Hai nền kinh tế cũng cùng quy mô và người dân đều thích uống rum, hút xì gà và chơi bóng chày. Mẹ vợ tôi đã phải hy sinh khủng khiếp để có thể cho cô ấy đi học ở Mỹ. Trong khi ở Dominica thì khá tự do và cởi mở; Cuba vẫn còn là một trong những xã hội “cửa đóng then cài” ở phương Tây, hạn chế tự do bày tỏ chính kiến, tự do báo chí và cho đến 2013 mới cho phép tự do du lịch.
Chính bức tranh này là một trong những nguyên nhân chính khiến tôi muốn đến Cuba. Lớn lên ở Tiệp Khắc, tôi muốn quan sát cuộc sống ở Cuba như thế nào và có thể phát hiện ra sự tương đồng nào đối với những trải nghiệm của tôi hồi ở Tiệp Khắc.
Đầu tiên, thời tiết nhiệt đới ở Havana không có chút gì giống một Prague giá lạnh cả. Nếu có, Havana trông giống với Paris hơn – nếu Havana hầu như không được chăm sóc suốt gần năm mươi năm. Thả bộ qua những quảng trường đẹp nhất được phục hồi như Plaza Vieja hay Parque Central và đi dọc theo con đường nhỏ, sẽ nhìn thấy mặt trước của một công trình kiến trúc ba tầng bị đổ nát, những vỉa hè không được lát gạch và những vũng nước tù đọng. Mong muốn được nhìn lại mô hình của Chevys thập niên 1950 đã thu hút du khách đến đây, và bất chợt một chiếc Lada thời Xô Viết chạy vụt qua phun khói mịt mù, đó là chiếc xe tôi tập lái khi còn niên thiếu. Bước ra khỏi khu nhà hàng tư nhân paladaresvà sau đó vào những khu chợ lồng, chúng ta nhìn thấy những kệ hàng chất đầy những bịch gạo và những lọ dầu ô liu. Những cây cọ, những ly mojito, bến tàu dọc theo Malecón, có quá nhiều thứ gợi nhớ về thời thơ ấu của tôi.
Và sau đó, một trong những đêm cuối cùng của chúng tôi ở Cuba, một đứa trẻ chạy đến gần tôi ngay trước cửa khách sạn Saratoga nơi tôi và vợ đang đứng đó. Cậu bé hỏi xin tôi mật mã để sử dụng wifi của khách sạn. Internet hầu như không có ở Cuba, ngoại trừ một vài khách sạn có khách quốc tế và bán truy cập theo giờ. Tôi đưa cho cậu bé tấm thẻ tôi nhận trước đó ở quầy tiếp tân và đi theo cậu bé đến một nhóm nhỏ các bạn trẻ đồng lứa, đứng ngay bên ngoài bức tường của khách sạn, sử dụng điện thoại và máy tính để truy cập Internet. Chúng đang xem YouTube.
Một đứa đang xem tóm tắt về Cristiano Ronaldo. Đứa khác đang xem video ca nhạc Latinh. Một đứa mặc quần soọc có hình lá cờ Mỹ đang xem những trích đoạn của chương trìnhSaturday Night Live (Alec Baldwin đóng vai Donald Trump). Một đứa khác, xăm mình đến tận cổ, đang xem một video hướng dẫn may quần áo. Vợ tôi, trong vai trò người phiên dịch cho chúng, giải thích cho tôi biết cậu trai trẻ xăm mình muốn mở một cửa hàng bán quần áo.
Đôi khi rất dễ lạc vào những chi tiết khi nói về kinh doanh trên YouTube. Từ những cuộc tranh luận không hồi kết về việc có cần thiết đưa nội dung mới lên YouTube hay không, đến việc làm sao thu hút tiền quảng cáo để bảo đảm cho các nhà sáng tạo có một nền tảng giúp họ phát triển, có những khoảnh khắc khiến chúng ta bị ngộp thở bởi sự phức tạp của một công ty phục vụ cho một tỷ rưỡi khách hàng.
Nhưng trong những khoảnh khắc như tôi trải nghiệm ở Cuba, lùi lại một bước, gợi nhớ lại việc tiếp cận được thông tin và giải trí thật quan trọng như thế nào đối với những người không có kết nối.
Tôi đã ở trong hoàn cảnh giống như những đứa trẻ Cuba này khi tôi còn nhỏ. Trường hợp của tôi bao gồm cả việc xoay tròn chiếc ăng ten của chiếc radio cũ kỹ, hy vọng bắt được sóng từ Tây Bá Linh hoặc tụ tập trong một căn hộ của đứa bạn nào đó để xem những cuốn phim lậu trên chiếc tivi nhỏ.
Cho dù tôi chỉ được nhìn thoáng qua thế giới bên ngoài, nhưng bấy nhiêu đó cũng đủ để tôi nghi ngờ về những thứ mà tôi bị ám vào đầu, cũng đủ để tôi muốn rời Prague và đi sang phương Tây. Và cũng đủ để tôi muốn làm trong lĩnh vực giải trí, đưa tôi đi trên một hành trình, bắt đầu từ phòng văn thư của công ty tìm kiếm tài năng J. Michael Bloom ở Beverly Hills và dẫn đến một sự nghiệp đầy mê hoặc ở ba công ty truyền thông có tầm ảnh hưởng lớn nhất lịch sử.
Ngày nay, YouTube đang đem đến một cánh cửa sổ nhìn ra thế giới rộng hơn cho hàng triệu người, những người chưa bao giờ mơ đến việc truy cập tin tức, giải trí, học tập một cách hoàn toàn miễn phí.
Từ trong thâm tâm, tôi viết cuốn sách này để kể lại câu chuyện độc đáo về kinh doanh của chúng tôi; giải thích hành trình của một thế hệ sáng tạo mới và những doanh nhân, cho những người chưa nhận thấy tác động hoặc không nghĩ truyền thông mới quan trọng như thế nào. Tôi muốn chứng minh tầm quan trọng của những cộng đồng mà Hank và John, Tyler, Lilly và Jenny đang xây dựng. Tôi muốn thành thật về những thách thức mà Adande, Matt và Jack, cùng vô số những người khác đã đối mặt trong lúc xây dựng cộng đồng khán giả của họ. Và tôi muốn cho thấy những người tiên phong như Shane, Casey, Scooter và Brian đang thay đổi nền tảng của ngành công nghiệp truyền thông như thế nào.
Nhưng trong khi viết, tôi chợt nhận ra rằng có lẽ giá trị lớn nhất khi kể những câu chuyện này không đơn giản làm thay đổi quan niệm hiện có của người khác về YouTube mà chính là đem đến cho một lớp nhà sáng tạo độc lập mới và doanh nhân một sự dẫn hướng về tương lai của ngành truyền thông. Thế hệ kế tiếp của những nhà giải trí, giáo dục, đạo diễn và doanh nhân đã xuất hiện rồi, họ đang đi tìm con đường đến một thế giới có đầy cơ hội. Tôi hy vọng một trong số họ có cơ duyên đọc cuốn sách này và bước ra với một hiểu biết mới về vai trò của YouTube trong hành trình thú vị của họ.
Video từng là một khu vườn “kín cổng cao tường” trong giới giải trí; một phương tiện quá đắt đỏ và khó khăn. Nhưng khả năng phân phối toàn cầu của những nền tảng mở và miễn phí, như YouTube chẳng hạn, đã kết hợp với sự phổ biến của điện thoại thông minh, biến video thành một thị trường miễn phí, nơi hầu như ai cũng có thể dự phần vào. Một số người quan sát hiện tượng này chỉ nhìn thấy đó là một thứ văn hóa tôn sùng sự nổi danh, đầy rẫy những kẻ hám danh. Nhưng những phê bình đó chỉ nhìn thấy một góc nhỏ “xù xì” của một bức tranh rộng mang nhiều ý nghĩa bao quát hơn.
YouTuber đang cải thiện cách học cho sinh viên trong lớp, nâng cao vị thế và trao quyền cho những nhóm người yếu thế trong xã hội trên khắp thế giới, mở rộng tầm nhìn về tính nhân văn, vượt ra khỏi những biên giới trong nhận thức của chúng ta, tạo nên một thế hệ doanh nghiệp nhỏ phát triển tiếp nối, nâng tính xác thực cao hơn sự nổi danh, tạo ra một thế hệ mới yêu thích tin tức và chính trị, làm cho quảng cáo có ý nghĩa và hấp dẫn hơn, đem nguồn cảm hứng cho các nhạc sĩ vươn đến đỉnh cao và biến sự sáng tạo video trực tuyến thành một trong những ngành công nghiệp phát triển nhanh nhất thế giới.