Chương 1

“Không ai là hoàn hảo cả… Đó là lý do vì sao bút chì có tẩy.”

- Khuyết danh

Tại sao phải là người theo“Chủ nghĩa hoàn hảo”?

“Người theo “Chủ nghĩa hoàn hảo” = Người đặt ra những tiêu chuẩn và kỳ vọng cao đến mức có thể người ấy sẽ không đạt được chúng.”

Tôi muốn nó phải thật hoàn hảo!

T

ôi muốn đó phải là việc hoàn hảo nhất mà tôi từng làm được…”

Câu nói này có quen thuộc với bạn không?

Hầu hết chúng ta đều nhắm đến sự hoàn hảo trong cuộc sống của mình. Chúng ta nhắm đến sự hoàn hảo khi thực hiện những nhiệm vụ được giao, làm bài kiểm tra, vui chơi thể thao và mọi khía cạnh khác của cuộc sống. Bản thân tôi cũng từng là một người theo “Chủ nghĩa hoàn hảo”. Ở tuổi vị thành niên, tôi luôn nhắm đến sự hoàn mỹ trong mọi hành động của mình. Tuy nhiên, bạn đừng hiểu sai ý của tôi ở đây. Đó là một thái độ tích cực, nhưng vấn đề là chúng ta dành quá nhiều thời gian để cố gắng trở thành người hoàn hảo nên không còn thời gian cho những việc còn lại.

Cầu toàn và nỗ lực hết mình là hai việc khác xa nhau. Việc nỗ lực hết mình trong công việc là điều hoàn toàn đúng đắn. Nhưng nếu lúc nào cũng cố gắng cầu toàn thì rất có thể chúng ta sẽ gặp rắc rối lớn đấy. Mục tiêu hoàn thiện xuất sắc công việc hay “cố gắng hết mình” là một mục tiêu hợp lý bởi đó là điều mà chúng ta có thể đạt được. Nhưng hoàn hảo là điều rất khó.

Bạn có biết vì sao người theo “Chủ nghĩa hoàn hảo” thường có xu hướng chần chừ không?

Bởi vì họ tự đặt ra cho mình một áp lực vô cùng nặng nề!

Cái suy nghĩ phải thường xuyên thực hiện một công việc nào đó đã khiến những người theo “Chủ nghĩa hoàn hảo” lo lắng bởi họ có nhiều kỳ vọng rất lớn lao. Họ lo lắng về khối lượng công việc cần thực hiện cũng như kết quả của nó. Họ không chắc mình có thể hoàn thành được công việc đó một cách hoàn hảo hay không… Thậm chí có khi, họ lo lắng đến mức không muốn bắt đầu hay hoàn tất công việc đó nữa!

Vậy là người theo “Chủ nghĩa hoàn hảo” đã tự ngăn cản mình thực hiện bước đi đầu tiên.

Bạn cần bao nhiêu thời gian để chuẩn bị?

Đã bao giờ bạn dành ra một thời gian dài để chuẩn bị cho một công việc nào đó chưa?

Tôi từng dành ra nhiều giờ đồng hồ để tìm và nghiên cứu tài liệu cho một bài báo cáo được giao nhưng rốt cuộc tôi lại trì hoãn việc bắt tay vào viết nó bởi tôi cảm thấy mình chưa có đủ tài liệu. Hãy ngừng lại và suy nghĩ một chút xem nào…

“Như thế nào là ĐỦ?”

“Liệu việc nghiên cứu mọi tài liệu và thông tin liên quan có thể giúp ta viết được một bài báo cáo hoàn hảo hay không?”

Có nhiều lúc ta cần phải dừng việc chuẩn bị lại để bắt tay vào thực hiện công việc của mình. Nếu không, ta sẽ chẳng bao giờ hoàn thành được nó cả! Tất nhiên, ta có thể cố gắng giải thích với giáo viên và nộp cho họ những “bản nghiên cứu” của mình, nhưng cách này hoàn toàn chẳng hiệu quả chút nào! Chúng ta sẽ vẫn cần phải hoàn thành bài báo cáo và nộp nó đúng kỳ hạn.

Đôi khi chúng ta đã dành thời gian cho việc chuẩn bị nhiều đến mức không thể bắt tay vào thực hiện dự định của mình.

Tự làm khó mình

Một vấn đề khác của những người theo “Chủ nghĩa hoàn hảo” là đôi lúc (thực ra là mọi lúc) họ làm cho công việc trở nên khó khăn hơn. Đối với họ, một việc đơn giản như hoàn thành một bài tập bình thường trên lớp cũng lớn lao như việc dời một ngọn núi vậy. Kỳ vọng quá cao cộng với thời gian chuẩn bị quá dài đã làm cho mọi thứ trở nên khó khăn hơn so với bản chất của nó.

Hãy để tôi chia sẻ cùng các bạn câu chuyện về patrick - một cậu học sinh theo “chủ nghĩa hoàn hảo”. Trong khi làm một bài kiểm tra ở lớp, có một câu hỏi mà đáp án rõ ràng đến mức tưởng chừng như nó đang phơi trước mắt cậu ấy vậy. Tuy nhiên, vì là một người theo “Chủ nghĩa hoàn hảo” nên patrick cho rằng câu trả lời không thể nào dễ dàng như thế được. Vậy patrick đã làm gì? Cậu ấy bỏ qua đáp án đầu tiên nảy ra trong đầu mình và chọn một đáp án khác mà cậu nghĩ là tốt hơn, nhưng kỳ thực đó lại là đáp án sai.

Đôi lúc ta cảm thấy cuộc sống thật nhàm chán và muốn tìm một thử thách nào đó để cảm thấy thú vị hơn. Nếu bạn cũng có ý nghĩ này thì nên nhớ:

“Hãy hoàn thành công việc đúng thời hạn!”.

Tại sao chúng ta không thực tế?

“Thực tế = Có óc thực tiễn và nhìn nhận đúng bản chất của sự việc.”

Tôi đã tìm kiếm nhiều phương pháp để giải quyết vấn đề của “Chủ nghĩa hoàn hảo”. Và tôi nhận ra rằng cách tốt nhất để làm được điều đó là thi hành “Chính sách Thực tế”, hay còn gọi là chính sách 4p.

Chính sách 4P để vượt qua được “Chủ nghĩa hoàn hảo”

Sau đây là bốn bước để giải quyết vấn đề của “Chủ nghĩa hoàn hảo”:

1) Chú ý (Pay Attention) đến vấn đề của “Chủ nghĩa hoàn hảo”

Cách làm này sẽ không mang lại kết quả nếu chúng ta không chịu nhìn nhận thực tế của bản thân mình. Hãy chấp nhận sự thật rằng chúng ta đang có vấn đề với “Chủ nghĩa hoàn hảo”. Một khi chấp nhận điều đó, ta sẽ luôn có ý thức tránh xa cái bẫy của nó.

2) Hãy viết ra giấy (Put down) những ưu điểm và khuyết điểm của việc cố gắng trở thành người hoàn hảo

Đúng vậy, hãy viết ra giấy mọi ưu khuyết của vấn đề này thay vì chỉ mường tượng chúng trong đầu mình. Ví dụ, chúng ta có thể thống kê thành một bảng như thế này:

Từ những phân tích của mình, chúng ta sẽ nhận ra rằng hoàn hảo là điều rất khó hoặc không thể đạt được. Dĩ nhiên, điều này không có nghĩa là chúng ta phải từ bỏ mọi nỗ lực nhằm đạt được những điều tưởng chừng như nằm ngoài khả năng của mình. Điều ta cần làm là phải ý thức được giới hạn cùng những điểm mạnh và hoàn cảnh hiện thời của mình. Hãy lấy việc cố gắng hết mình làm động lực chủ yếu. Vậy nên hãy luôn cố gắng hết mình và chờ đợi kết quả từ điều đó.

Từ những phân tích của mình, chúng ta sẽ nhận ra rằng hoàn hảo là điều rất khó hoặc không thể đạt được. Dĩ nhiên, điều này không có nghĩa là chúng ta phải từ bỏ mọi nỗ lực nhằm đạt được những điều tưởng chừng như nằm ngoài khả năng của mình. Điều ta cần làm là phải ý thức được giới hạn cùng những điểm mạnh và hoàn cảnh hiện thời của mình. Hãy lấy việc cố gắng hết mình làm động lực chủ yếu. Vậy nên hãy luôn cố gắng hết mình và chờ đợi kết quả từ điều đó.

3) Cho phép (Permit) bản thân mắc sai lầm

Một trong những điều tiêu cực của việc cố gắng trở thành người hoàn hảo là chúng ta không cho phép mình mắc sai lầm. Nhưng hãy nghĩ xem, ngay cả những người vĩ đại nhất còn mắc sai lầm kia mà! Tôi chắc rằng những nhà khoa học vĩ đại như Albert Einstein và Isaac newton đều đã từng mắc phải sai lầm. Vậy nên chẳng có vấn đề gì với việc mắc sai lầm cả!

Một khi cho phép bản thân mắc sai lầm, ta sẽ không quá lo lắng về việc cố gắng trở nên hoàn hảo nữa. Khi ấy, ta có thể giải quyết được vấn đề của sự chần chừ.

4) Tự vỗ ngực (Pat) khen ngợi mình vì những thành quả, dù là nhỏ nhặt, mà mình đạt được

Ngày hôm nay bạn đã đạt được thành quả nào (kể cả lớn hoặc nhỏ) chưa? nếu có, hãy tự khen ngợi mình: “Làm tốt lắm!” đi nào. Bằng cách nhìn nhận những thành tích mà mình đạt được mỗi ngày, ta đã truyền động lực cho bản thân. Điều này sẽ giúp ta nhận ra rằng không nhất thiết phải hoàn hảo thì mới có thể thành công.

Vậy là đến đây, bạn đã nắm được cách thức vượt qua những vấn đề do “Chủ nghĩa hoàn hảo” tạo ra. Nếu bạn làm được điều này, nghĩa là bạn có thể loại bỏ được sự chần chừ của mình. Hãy thử áp dụng nó và đừng quá khắt khe với bản thân khi cố gắng trở thành người hoàn hảo. Bạn chỉ cần phải cố gắng hết mình là đủ!

Truyện ngụ ngôn Trung Quốc về việc vẽ rắn

Chúng ta sẽ kết thúc chương này bằng một câu chuyện ngụ ngôn Trung Quốc.

Nhiều người cho rằng với quỹ thời gian của mình, chúng ta nên cải thiện bản thân để hoàn thành công việc một cách trọn vẹn. Nhưng không phải lúc nào quan điểm này cũng đúng. Trên thực tế, có nhiều trường hợp còn dẫn đến những hậu quả tai hại mà ta không hề mong đợi! Tôi muốn chia sẻ với bạn câu chuyện ngụ ngôn Trung Quốc sau đây:

Câu chuyện này xảy ra vào đời nhà Chu. Ngày nọ, một viên quan ban cho binh lính của mình một vò rượu nếp. Vì rượu chỉ đủ cho một người uống nên tất cả đồng tình tổ chức một cuộc thi xem ai vẽ rắn nhanh nhất. Người thắng cuộc sẽ được uống vò rượu quý kia.

Cuộc thi bắt đầu và mọi người đều chăm chú cho tác phẩm của mình. Chỉ sau vài phút, một người trong số họ đã vẽ xong. Tuy nhiên, vì thấy những người khác còn đang cắm cúi vẽ nên anh chàng này quyết định vẽ thêm vài nét nữa cho con rắn của mình thêm đẹp.

Khi vẽ xong, anh chàng nhận thấy có một người khác đã vẽ xong trước và được công nhận là người thắng cuộc. Anh chàng này chưa kịp lên tiếng phản đối thì mọi người xung quanh đều phá lên cười khi nhìn thấy bức vẽ của anh ta.

“Hãy nhìn bức tranh của anh ta kìa! Một con rắn có chân!”.

Thế là từ đó, câu thành ngữ “vẽ rắn thêm chân” ra đời.

Bài học mà chúng ta có thể rút ra qua câu chuyện này là: Hãy làm tất cả những gì mình được yêu cầu. Hãy nhớ lại câu chuyện của patrick. Giá như cậu biết tập trung vào việc trả lời câu hỏi thay vì phân tích nó quá cặn kẽ thì hẳn cậu đã đưa ra được đáp án đúng.

Kết luận

“Chủ nghĩa hoàn hảo” có thể biến chúng ta thành người hay chần chừ. Vậy nên hãy “thực tế” để quá trình thực hiện và hoàn tất công việc của bạn được thuận lợi hơn.