Đội điều trị 14 lại được lệnh nhổ neo rời Bãi Dinh thuộc đường chiến lược 12 để tiến vào khu vực Bãi Hà.
Đội phẫu thuật của bác sĩ Nguyễn Xuân Huyên đang chốt ở Siêng Phan bên nước bạn Lào, hành quân cấp tốc về Bãi Dinh thay thế. Mới được vài ngày đã bị máy bay B-52 liên tiếp ném bom rải thảm suốt mấy đêm liền. Cả khu vực Bãi Dinh chìm trong khói lửa. Nhiều người chết và bị thương. Trong số đó có bác sĩ Nguyễn Xuân Huyên. Một mảnh bom quái ác đã cắm sâu vào vùng trán thái dương làm anh ngã gục ngay trong căn hầm thương binh mà anh đang thăm khám cho họ. Giấy tờ, bệnh án, bệnh trình điều trị rơi tung tóe khắp căn hầm. Hai vành tai ống nghe còn quặp chặt lấy cổ anh. Mấy cánh hoa rừng tả tơi vung vãi bên cạnh những mảnh chai lọ xanh, trắng khắp nền hầm. Nghe tiếng kêu cứu của các thương binh vọng ra, mọi người chạy xô vào, nom thấy đội trưởng của mình nằm mê man bất tỉnh, đầu ngoẹo sang một bên. Máu tươi còn đang ri rỉ chảy từ vết thương ra ướt đẫm một bên vai áo. Trước cảnh đó mọi người bàng hoàng như rắn mất đầu, chẳng còn biết phải làm gì nữa. Đột nhiên có tiếng một người nào đó vang lên:
- Khiêng sang hầm mổ nhanh lên!
Một lúc sau anh Huyên đã nằm trên bàn mổ. Được cắt gọt tóc và rửa sạch sẽ khu vực bị thương, tiêm thuốc cấp cứu. Anh vẫn mê man bất tỉnh, hai mắt nhắm nghiền, da mặt trắng bệch, thở khò khè, đờm dãi sùi ra đầy hai bên mép. Thỉnh thoảng lại lên một cơn động kinh quằn quại. Sau khi tiêm các thuốc tiền gây mê tại chỗ, họ tiến hành cắt lọc, lấy bỏ dị vật, bơm rửa sạch vết thương, đặt ống thông dẫn lưu, khâu da và băng kín lại. Điều không may là anh bị phản ứng mạnh với tất cả các loại kháng sinh nên tình trạng nhiễm trùng ngày càng thêm nặng. Nỗi lo lắng bao trùm. Làm thế nào bây giờ? Mỗi lần anh lên cơn co giật họ xúm lại giữ chặt lấy anh cho khỏi ngã. Anh em thương binh vây quanh xì xào bàn tán. Ai cũng thương anh vì họ biết rất rõ anh là một người bác sĩ tận tụy và dũng cảm, đã gắn bó nhiều lần ở các trọng điểm họ thường lái xe qua. Chính nhờ tình thương yêu đồng đội, đồng chí sâu nặng của anh, một bác sĩ tài năng, đầy lương tâm và nhiệt huyết, luôn say mê, sáng tạo trong công tác cấp cứu thương binh mà anh đã được kết nạp Đảng khi đội phẫu thuật của anh đang phục vụ thương binh, bệnh binh ở trên đất bạn Lào. Và cũng nhờ có trí thông minh, lòng kiên cường dũng cảm và với đôi bàn tay khéo léo của anh, đã cứu sống không ít thương binh, bệnh binh nặng ngay ở những nơi trọng điểm địch thường xuyên bị đánh phá ác liệt nhất. Giờ đây lại chính anh bị những vết thương thật là quái ác! Quả là dao sắc không gọt được chuôi!
Theo chỉ thị của thủ trưởng binh trạm, cần chuyển gấp anh về Bệnh viện Đoàn 559. Trước khi đi, họ thay băng, mở khí quản dự phòng anh bị ngạt thở ở dọc đường, tiêm các loại thuốc cần thiết đảm bảo an toàn suốt chặng đường vận chuyển dài trên 100 cây số. Đến Bệnh viện 559, bệnh tình của anh đã nặng lắm. Thân nhiệt luôn luôn trên dưới 40oC. Những cơn co giật dày hơn. Tiếng thở qua ống thông cơ-ri-da-be phì phò như kéo bễ. Chỉ mười phút sau khi anh Huyên vào viện, bác sĩ Lê Đính đã cùng các bác sĩ trong khối ngoại đều có mặt ở phòng hồi sức. Sau khi khám xét, Lê Đính đặt chiếc ống nghe lên bàn. Anh đi đi lại lại trong phòng, đầu cúi xuống mải mê suy nghĩ. Bất ngờ anh dừng lại trước các bác sĩ đang đứng vây quanh giường anh Huyên nằm, nói khẽ:
- Phải thừa nhận rằng anh em quân y ta ở tuyến trước xử lý vết thương sọ não được như thế này là tốt.
- Đúng như vậy. Rất tiếc đây là một trường hợp khó! - Một bác sĩ đứng bên cạnh đồng tình.
- Theo tôi, ổ áp-xe trong sọ não đang hình thành và phát triển - Một bác sĩ khác tiếp lời - Vì vậy mới sốt cao liên tục và co giật nhiều như vậy.
- Khổ một nỗi là không có loại kháng sinh nào phù hợp - Một người nào đó nói thêm.
Một lần nhìn thấy anh lên cơn động kinh, mọi người lại nhìn nhau im lặng. Ai cũng cảm nhận như chính mình có lỗi. Còn khổ tâm nào bằng sự bất lực của người thầy thuốc trước một ca bệnh hiểm nghèo. Không khí trong phòng hồi sức lắng hẳn xuống. Lúc đó người ta chỉ còn nghe thấy tiếng phì phò thoát ra từ miệng ống thông cơ-ri-da-be phía trước cổ anh Huyên mà thôi. Đột nhiên có tiếng một người nào đó vang lên:
- Không thể chờ đợi tử thần cướp đi sinh mạng đồng chí ấy thưa đồng chí viện phó. Tôi đề nghị phải hành động khẩn trương thôi. Trước hết nên truyền trước cho anh ấy vài trăm mi-li-lít máu. Máu tôi cùng nhóm máu với anh Huyên. Tôi xin cho.
- Không nên lấy máu của đồng chí - Một bác sĩ đứng bên cạnh nói - Đồng chí yếu. Hơn nữa bị sốt rét luôn. Truyền máu của đồng chí không lợi.
- Tôi máu “O”, sức khỏe tốt. Đề nghị lấy máu của tôi.
- Cảm ơn tất cả. Song các đồng chí xem có thể làm thêm cách này nữa không? - Lê Đính hỏi nhưng có ý nhấn rằng anh không muốn áp đặt suy nghĩ của mình - Trước hết mở lại vết thương dẫn lưu ổ mủ. Luồn “xông einhort” qua mũi vào dạ dày để hàng ngày bơm sữa, trứng, đường, nước xúp để nuôi dưỡng - Anh chậm rãi nói tiếp - Bằng cách đó, ta bơm cả dung dịch sun-pha-mít thay cho các loại kháng sinh mà anh Huyên bị dị ứng.
- Đó là ý kiến tích cực. Tôi nhất trí.
- Tôi tán thành.
- Còn ai ý kiến khác? - Lê Đính hỏi. Thấy mọi người im lặng - Như vậy là chúng ta đồng ý. Để tranh thủ thời gian, tôi sẽ chịu trách nhiệm mổ chính.
Sau khi đã khẩn trương tiến hành tất cả các biện pháp chuyên môn như đã trình bày, các kíp trực thay phiên nhau túc trực bên giường bệnh. Mấy ngày đêm liên tục trôi qua trong thấp thỏm lo âu. Ai cũng mệt mỏi, căng thẳng cao độ, không một ai trong số họ lại mất lòng tin. Họ hy vọng, nhưng đáng buồn thay. Tình yêu thương và lòng quyết tâm còn nước còn tát của họ đã không được đền bù. Anh Huyên đã tắt thở vài ngày sau đó. Để lại nỗi tiếc thương cho bao người. Bất giác họ nghĩ đến vợ anh và hai cháu nhỏ Khôi, Khoa ở xóm Đại Bình, xã Sơn Dương, huyện Lâm Thao, Phú Thọ từ nay trở đi không bao giờ còn được nhìn thấy mặt anh nữa. Một người chồng thân yêu. Một người cha hiền hậu.
- Nhất định chúng ta sẽ bắt bọn giặc Mỹ phải trả món nợ này - Lê Đính cố nén xúc động thì thầm. Nhưng tất cả mọi người có mặt lúc ấy đều nghe rõ và không ai nghĩ khác về câu nói đó.
Đó là một buổi chiều đầu mùa khô năm 1972.