Làm người cần có năng lực, có năng lực thì mới có thể chịu đựng được gian nan, mới hóa giải được nghịch cảnh và mới có thể thành tựu được sự nghiệp. Năng lực bắt nguồn từ trí tuệ, học vấn, tâm nguyện và từ sự nhẫn nại, v.v. Ngoài ra, có một số người lại dựa vào những loại “năng lực” đến từ bên ngoài như quyền lực, thế lực để ức hiếp người khác thì đó tất nhiên là việc làm sai trái. Ngược lại người biết nương theo thời thế để dẫn dắt mọi người hướng tới cái tốt, thì lại thường phát huy được hết mức “năng lực” bên ngoài này, cho nên làm người cần phải thuận theo tình thế.
Thuận theo tình thế cũng là thuận theo nhân duyên. Tàu thuyền nếu chạy xuôi chiều gió thì không những tiết kiệm được thời gian mà còn có thể cập bến bình an. Máy bay nếu bay thuận theo chiều gió, không những tiết kiệm được thời gian mà còn tiết kiệm nhiều nhiên liệu.
Từ xưa, các bậc anh hùng hảo hán luôn vì xã tắc rối ren, nhân dân lầm than mà thuận theo thời thế, đứng lên thu phục nhân tâm, gây dựng đại nghiệp. Ngày nay, các chủ doanh nghiệp cũng thuận theo sự phát triển của công nghệ mà tạo ra rất nhiều dòng sản phẩm mới cung ứng cho thị trường, thúc đẩy nền kinh tế thịnh vượng cho xã hội.
Ngày nay, việc mở rộng đường sá cũng phải đáp ứng theo nhu cầu giao thông và lợi ích của nhân dân. Nhà ở và không gian nội thất cũng phải được thiết kế thật cẩn thật để mọi thứ được tiện nghi nhất. Người nông dân khi trồng trọt canh tác cần phải tùy theo khí hậu mà gieo trồng những giống cây trồng thích hợp. Còn việc đẩy mạnh hàng hóa tiêu dùng thì cũng cần phải phù hợp với nhu cầu mua sắm, biết thuận theo tình hình để đưa ra thị trường những sản phẩm thiết yếu thì tất nhiên lợi nhuận thu về sẽ cao.
Cha mẹ khi nuôi dưỡng con cái nên chú ý những tính cách tốt của chúng trong quá trình trưởng thành rồi thuận theo đó mà có cách bồi dưỡng, giáo dục phù hợp. Nếu không cảm thấy quá khó khăn thì chúng ta nên dành tặng cho người khác những lời hay ý đẹp, những nhân duyên tốt lành, nhân đó mà thể hiện sự quan tâm của mình tới bạn bè.
Khi diễn giả nói đến chỗ vi diệu, khiến cho một số người nghe không ngừng vỗ tay, chúng ta cũng nên nhân đó mà nhiệt liệt cổ vũ khích lệ. Khi một màn kịch lên đến cao trào, chúng ta cũng cần nhân đó mà dành tặng cho các diễn viên những tiếng reo hò tán thưởng.
Tình người và lẽ phải cao quý thiêng liêng, tự nhiên có thể khiến lòng người rung động. Những việc làm thiện lành tốt đẹp, chắc chắn sẽ nhận được sự trợ duyên của người khác. Trong mười đại nguyện của Bồ tát Phổ Hiền có một nguyện gọi là “tùy hỷ công đức”, tức là dù đó là người quen hay không quen, chỉ cần có dịp gặp mặt nhau thì chúng ta cũng nên tặng nhau lời thăm hỏi ân cần, cho nhau một nụ cười bao dung, v.v. đó đều là sự tùy hỷ tốt đẹp, rất đáng để mọi người làm theo.
Đồi núi không quá dốc, ta cứ thuận theo đà mà đi xuống, thật tự tại biết bao! Con đường bằng phẳng, không quá gồ ghề, ta cứ thuận thế mà đi, chắc chắn sẽ về đến đích sớm. Người làm quan có địa vị trong tay thì nên biết tận dụng cơ hội để giúp đỡ người dân giải quyết vấn đề. Người làm công tác giáo dục thì dùng tấm gương người xưa để minh chứng cho việc ngày nay, giảng giải nghĩa lý, rồi thuận theo đó mà dẫn dắt học trò hình thành nên nhân phẩm đạo đức tốt đẹp cho bản thân.
Hiểu được cách sống thuận theo thời thế, thì chắc chắn cuộc đời sẽ thuận buồm xuôi gió, tiền đồ sẽ tươi sáng. Nếu như không những không thể tùy thời, mà còn nghịch lại ý trời thì chắc chắn sẽ gặp hậu quả không tốt. Ví như, những cuộc xâm lược phi nghĩa thì không thể nào nhận được sự ủng hộ của nhân dân và tất nhiên những cuộc xâm lược ấy sẽ đón nhận thất bại. Những tư tưởng chính trị không phù hợp, không thể khiến mọi người tin tưởng tuân theo thì chắc chắn sẽ gặp sự phản đối. Nếu là những việc đi ngược lại với đạo lý tình người, khiến con người bị tổn thương, bị làm nhục, bị lăng mạ thì tất nhiên sẽ nhận lại những phản ứng gay gắt, phẫn nộ từ đông đảo quần chúng.
Thấy người gặp nguy mà thừa cơ hãm hại, thấy người thất thế lại thi nhau công kích, đó không thể gọi là thuận theo thời thế được. Một người luôn biết giữ một tấm lòng cao cả thì đương nhiên có thể tùy duyên mang đến cho người những điều tốt đẹp. Còn nếu ai trong tâm luôn có ác niệm xấu xa, chỉ biết cười trên nỗi đau của người khác thì tự nhiên sẽ làm ra những hành vi “mượn gió bẻ măng”, “giậu đổ bìm leo” mà thôi.
Trong kinh Di giáo, Đức Phật dạy: “Ngửa mặt lên trời phun nước bọt, nước bọt sẽ rơi xuống mặt mình. Chạy ngược gió mà tung bụi, bụi sẽ làm dơ đầy thân mình”. Thuận theo hoàn cảnh nói một lời tốt, thuận theo tình thế cho người một ý kiến hay, thuận theo điều kiện cho người một sự trợ duyên, thuận theo tình cảnh giúp người khác thành tựu ý nguyện, v.v. sao chúng ta không nhân đó mà làm điều tốt chứ?
Cuộc đời biết sống thuận theo nhân duyên là một cuộc đời tốt đẹp, đó có thể là thuận theo đạo lý, thuận theo tình người, thuận theo sự việc, thuận theo tâm ý, v.v. Nếu chúng ta có thể thuận theo tình thế mà làm việc thì công sức bỏ ra dù ít nhưng thành quả thu về vẫn sẽ vô cùng lớn lao, được như vậy còn sợ làm việc gì mà không thể thành công?