Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm tới giới doanh nhân. Từ chiến khu Việt Bắc về Thủ đô chuẩn bị cho ngày độc lập, Bác ở và làm việc tại ngôi nhà của một trong những gia đình giàu có nhất của Hà Nội và cũng tại đây, Bác viết Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Chỉ hai tuần sau ngày độc lập, trong “tuần lễ vàng”, ngày 18/9/1945 Bác đã gặp mặt các nhà công thương Hà Nội và theo lời Bác họ đã tích cực ủng hộ về tài chính cho Chính quyền cách mạng còn non trẻ và giới doanh nhân là giới chức xã hội đầu tiên được Bác tiếp tại Phủ Chủ tịch. Sau đó, ngày 13/10/1945 Bác viết thư kêu gọi giới doanh nhân tham gia công thương cứu quốc đoàn. Trong bức thư Bác viết: “Trong lúc các giới khác trong quốc dân ra sức hoạt động để giành lấy nền hoàn toàn độc lập của nước nhà, thì giới Công Thương phải hoạt động để xây dựng một nền kinh tế và tài chính vững vàng và thịnh vượng. Chính phủ nhân dân và tôi sẽ tận tâm giúp giới Công Thương trong công cuộc kiến thiết này.”
Hơn nửa thế kỷ qua đi, nhưng những lời chỉ dẫn của Bác về vai trò của giới doanh nhân về sự song hành lợi ích của doanh nhân với lợi ích đất nước và dân tộc, về quan hệ giữa chính phủ với doanh nhân vẫn còn nguyên giá trị. Đường lối đổi mới của Đảng đã đưa chúng ta trở về với tư tưởng Hồ Chí Minh và ngày 13/10, ngày Bác gửi thư cho giới công thương đã trở thành ngày Doanh nhân Việt Nam và năm ngoái Bộ Chính trị đã có Nghị quyết về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Tinh thần kinh doanh của dân tộc đã được hồi sinh. Đội ngũ doanh nhân Việt đang có bước phát triển mạnh mẽ. Cả nước ta đã có hàng triệu doanh nhân - những người đứng mũi chịu sào, tổ chức quản lý điều hành gần 500 ngàn doanh nghiệp, 15 ngàn trang trại, hợp tác xã và gần 4 triệu hộ kinh doanh. Họ đang là lực lượng chủ công, xung kích trên trận tuyến chống đói nghèo, làm giàu cho đất nước.
Nhưng cộng đồng doanh nghiệp đang trải qua một trong những giai đoạn khó khăn nhất của mình kể từ khi đổi mới. Riêng trong 6 tháng đầu năm đã có 33.000 doanh nghiệp phải rời khỏi thị trường. Trong số gần 500.000 doanh nghiệp đang hoạt động thì tỷ lệ thua lỗ cũng rất cao. Yêu cầu trụ vững của các doanh nghiệp càng trở nên cấp thiết. Chính phủ đã có một loạt các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, doanh nhân; công cuộc đột phá về thể chế đã được phát động. Và doanh nhân cũng đã có nhiều nỗ lực để chuyển mình. Giữ vững niềm tin, tái cấu trúc để vượt lên thách thức đang trở thành mệnh lệnh của trái tim và trí óc đối với các doanh nhân. Muốn tái cấu trúc phải quay trở lại những vấn đề nền tảng: chăm lo quản trị doanh nghiệp, đặc biệt là quản trị nhân sự và tài chính, thiết lập cơ chế phòng ngừa và ngăn chặn rủi ro, phải tập trung vào những lĩnh vực kinh doanh cốt lõi, đa dạng hóa thị trường, chủ động tham gia tích hợp vào các chuỗi giá trị thế giới, vươn tới những công đoạn cao trong chuỗi giá trị này… Tái cấu trúc là phải làm ăn bài bản hơn, hướng tới các giá trị bền vững hơn, tránh ăn xổi ở thì. Tái cấu trúc là trở lại những vấn đề căn bản, đồng thời phải vươn tới các chuẩn mực hiện đại. Tái cấu trúc là thay đổi cách nghĩ, cách làm...
Đối với người dân Việt, khi gặp khó khăn thách thức thì chúng ta lại nhớ Bác Hồ, tìm lại trong di sản tư tưởng của người, và thật kỳ lạ, bao giờ chúng ta cũng tìm ra được những chỉ dẫn giải quyết cho những vấn đề hiện tại. Tôi thực sự hạnh phúc khi cùng với các đồng nghiệp của mình phát hiện ra trong tư tưởng của Bác những chỉ dẫn cho công cuộc tái cấu trúc hiện nay. Bác dặn: “Phải nâng cao năng suất, thực hành tiết kiệm, phải cải tiến quản lý, cải tiến kỹ thuật, phải chăm lo đời sống người lao động…” Khi đến thăm doanh nghiệp Bác không lên phòng giám đốc mà xuống thẳng nhà bếp, nhà vệ sinh xem doanh nghiệp chăm lo đời sống người lao động thế nào. Bác bảo đồng bào ta nồng nàn yêu nước nên rất muốn dùng hàng của ta sản xuất, nhưng trước nhất người sản xuất phải làm hàng tốt và rẻ. Bác bảo người sản xuất phải giữ chữ tín, phải thực thà, không nên làm hàng trưng bày thì tốt mà hàng bán thì xấu… Bác nói: “Những người sản xuất phải tập hợp lại thì mới có thể sản xuất được nhiều, tốt không là phí tài năng và thời gian…”, nghĩa là Bác khuyên phải lập phường, lập hội, phải liên kết kinh doanh v.v...
Những chỉ dẫn về tái cấu trúc như vậy không chỉ là những điều cao xa trong giáo trình kinh tế học hiện đại của phương Tây mà còn là những điều căn dặn giản dị, ngắn gọn trong tư tưởng của Bác Hồ 40, 50 năm về trước. Đổi mới, tái cấu trúc ở Việt Nam là trở lại với tư tưởng Hồ Chí Minh và vươn tới chuẩn mực toàn cầu.
Để hỗ trợ, đồng hành với doanh nhân, tôi đề nghị các cấp chính quyền hãy giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và kiên định thể chế kinh tế thị trường để định hướng tái cấu trúc cho doanh nghiệp. Công cuộc đổi mới thể chế cần phải được gia tốc. Các công chức và cơ quan Chính phủ hãy tận tâm giúp giới công thương như Bác Hồ đã dạy. Tôi rất tâm đắc với khẩu hiệu hành động của một số địa phương: “Doanh dân phát tài thì địa phương phát triển”, “Thành công của doanh nghiệp là nghĩa vụ của chính quyền, thất bại của doanh nghiệp là trách nhiệm của chính quyền”. Hãy yểm trợ cho các doanh nhân - những người chiến sỹ thời bình, những người sẽ làm rạng danh đất nước thời hội nhập.
Vũ Tiến Lộc